Page 123 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 123
กระบวนการดำ�รงชีวิต 2-113
ภาพท ี่ 2.38 การเจรญิ ของเอ็มบริโอส ตั ว์
2.1 คลีเวจ หรือการแบ่งตัวของไซโกตเริ่มต้นเมื่อไข่ได้รับการผสมจากอสุจิเกิดเป็นไซโกต แล้ว
มีก ารแ บ่งเซลล์แ บบไมโทซ ิสท ำ�ให้จ ำ�นวนเซลล์เพิ่มขึ้นเป็นท วีคูณ เช่น จาก 1 เป็น 2 เป็น 4 เป็น 8 เป็น 16
และเป็น 32 ตามลำ�ดับ ดังภาพที่ 2.38 รูปแบบการแบ่งตัวของไซโกตสัตว์แต่ละชนิดแตกต่างกันเพราะ
อิทธิพลของไข่แ ดงท ี่สะสมภ ายในไข่ของส ัตว์น ั้นๆ
ในไข่ของสัตว์ที่มีไข่แดงน้อยและกระจายสมํ่าเสมอภายในไซโทพลาซึมจะมีการแบ่งตัวของไซโกต
แบบต ลอดไข่ (holoblastic) เช่น การแ บ่งข องไข่พวกหอยเม่น ดาว และค น สัตว์เหล่าน ี้ม ีก ารแ บ่งของเซลล์
ไข่ได้เซลล์ข นาดเล็กๆ มีข นาดใกล้เคียงกัน ส่วนไข่ของสัตว์ที่มีไข่แดงมากป านก ลาง เช่น ไข่ของกบ การแ บ่ง
ตัวของไซโกตเป็นแบบตลอดไข่เช่นเดียวกับพวกแรก แต่เนื่องจากด ้านล ่างของไข่ม ีไข่แ ดงอ ยู่ทำ�ให้การแบ่ง
เซลล์เกิดขึ้นไม่เท่ากัน เซลล์ทางด้านบนจะมีการแบ่งเซลล์ได้รวดเร็วกว่าด้านล่าง จึงทำ�ให้เซลล์ด้านบนมี
ขนาดเล็กก ว่า
สัตว์จ ำ�พวกที่มีไข่แ ดงส ะสมไว้ในไข่มาก เช่น ไข่น กและไข่ไก่ พวกนี้จะมีการแ บ่งต ัวเกิดข ึ้นเฉพาะ
บริเวณด้านบนของไข่ซ ึ่งมีน ิวเคลียสแ ละไซโทพ ลาซ ึมอ ยู่ ส่วนด้านท ี่มีไข่แ ดงจะไม่มีการเกิดแ นวการแบ่งตัว
ขึ้น การแบ่งของไซโกตที่เกิดขึ้นเฉพาะบริเวณด ้านบ น (meroblastic) มีลักษณะเป็นแผ่น (discoidal)
ส่วนในส ัตว์พ วกที่มีไข่แ ดงบริเวณก ลางเซลล์ เช่น ไข่ของแมลง คลีเวจจะเกิดข ึ้นที่บ ริเวณรอบนอก
ของไซโทพ ลาซ ึมเท่านั้น คลีเวจข องส ัตว์พ วกน ี้จ ึงอ ยู่เฉพาะบ ริเวณด ้านบ นแ ละม ีล ักษณะพ ิเศษ คือ มีก ารแ บ่ง
เฉพาะรอบนอกข องเซลล์
