Page 28 - วิถีไทย
P. 28
2-18 วิถไี ทย
กำ� เนิดเมอื งท่าส�ำคัญตา่ งๆ ในบริเวณอา่ วสยาม ที่เรยี กว่า “วฒั นธรรมทวารวด”ี (Dvaravati Culture)
และบรเิ วณคาบสมุทรสยามทีเ่ รยี กว่า “วัฒนธรรมตามพรลงิ ค์” (Tambralinga Culture)30
หลักฐานทางโบราณคดยี นื ยันวา่ บริเวณอ่าวสยามเมอ่ื ราวพทุ ธศตวรรษท่ี 11-16 มีบ้านเมอื งที่มี
ความเจรญิ รงุ่ เรอื งอยใู่ นวฒั นธรรมทเี่ รยี กวา่ “ทวารวด”ี ลกั ษณะส�ำคญั หนงึ่ ของบา้ นเมอื งในดนิ แดนสยาม
ช่วงเวลาดงั กลา่ วนค้ี อื การไม่มีศนู ยก์ ลางทเ่ี รยี กว่า “ราชธาน”ี หรอื “เมืองหลวง” เพราะเปน็ การรวมตวั
กันอย่างหลวมๆ อย่างบ้านเมืองท่ีนับถือพุทธศาสนาและรับวัฒนธรรมอินเดียโบราณ มาสร้างสรรค์
สถาปัตยกรรมและศิลปวัตถภุ ายในบ้านเมืองของตนเทา่ นั้น”31
เอกสารจีนที่เป็นบันทึกการเดินทางของหลวงจีนฟาเหียน เรียกดินแดนน้ีว่า “โถ-โล-โป-ตี้”
(To-lo-po-ti) ตรงกับค�ำภาษาสันสกฤตว่า “ทวารวดี” ท่ีอยู่บนเหรียญกษาปณ์ ซึ่งพบท่ีเมืองโบราณ
อทู่ องและนครปฐม ทมี่ าจารกึ ระบวุ า่ “ศรที วารวดี ศวรปณุ ย” แปลวา่ “บญุ กศุ ลของพระราชาแหง่ ทวารวด”ี
นอกจากนีน้ าม “ทวารวด”ี ยงั อาจสมั พันธก์ บั “ทวารกะ” เมอื งของพระกฤษณะในมหาภารตยุทธ เป็น
ขนบการนำ� เอาชอ่ื ในวรรณคดสี ำ� คญั มาเปน็ นามของบา้ นเมอื ง เชน่ เดยี วกบั “ลพบรุ ”ี หรอื อยา่ ง “อโยธยา”
ทเี่ ปน็ เมืองในวรรณคดรี ามายณะ ถูกนำ� มาใชเ้ ป็นชอื่ บ้านเมืองทพี่ ัฒนาตอ่ มาเปน็ กรงุ ศรอี ยธุ ยา
บ้านเมืองในอ่าวสยามยุคทวารวดี มีลักษณะเป็นชุมชนเมืองท่าท่ีมีความหลากหลายทางสังคม
วฒั นธรรม แมจ้ ะรบั อทิ ธพิ ลความเชอื่ จากอนิ เดยี แตก่ เ็ ปน็ ไปโดยผสมผสานกบั วฒั นธรรมของทอ้ งถน่ิ รวม
ถงึ การปรากฏตวั ของพอ่ คา้ จนี และเปอรเ์ ซยี กพ็ บรอ่ งรอยหลกั ฐานจากประตมิ ากรรมรปู แกะสลกั อยา่ งเชน่
ที่จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี พิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินครปฐม
จังหวัดนครปฐม พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนารายณ์ราชนิเวศน์ จังหวัดลพบุรี เป็นต้น เมืองใน
วัฒนธรรมทวารวดีจึงเป็นเมืองท่าในระบบการค้านานาชาติท่ีมีมาตั้งแต่ก่อนพุทธศตวรรษที่ 10 และมี
พัฒนาการตามรปู แบบรฐั และสังคมทีเ่ ปลี่ยนไปในยคุ สมยั เดยี วกบั อนิ เดยี และจีน
ในชว่ งพทุ ธศตวรรษท่ี 11-16 เปน็ ชว่ งท่มี ีการขุดคน้ พบเมืองโบราณทีค่ ูนำ�้ คนั ดนิ เปน็ รูปสีเ่ หลีย่ ม
บ้างก็รูปวงกลมมน กระจายอยู่ทั่วไปในเขตภาคกลางของสยาม โดยเฉพาะตามลุ่มแม่น้�ำส�ำคัญๆ อาทิ
แมน่ ำ้� แมก่ ลอง แมน่ ำ�้ ทา่ จนี แมน่ ำ�้ ปา่ สกั แมน่ ำ้� ลพบรุ ี แมน่ ำ้� บางปะกง แมน่ ำ้� เพชรบรุ ี เปน็ ตน้ เมอื งโบราณ
ส�ำคัญในช่วงนี้ได้แก่ เมืองอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เมืองนครปฐมโบราณ จังหวัดนครปฐม เมืองลพบุรี
เมืองคบู ัว จังหวดั ราชบุรี เมอื งเพชรบรุ ี ที่เชงิ เขานางพนั ธุรตั อ�ำเภอชะอำ� จงั หวัดเพชรบุรี เมืองจนั เสน
จงั หวดั นครสวรรค์ เมอื งอู่ตะเภา จงั หวดั สระบุรี เมอื งโบราณซับจำ� ปา จังหวดั ลพบรุ ี เมอื งศรเี ทพ จังหวัด
เพชรบรู ณ์ เมืองศรีมโหสถ จงั หวดั ปราจนี บุรี เมอื งพระรถ จงั หวัดชลบรุ ี เป็นตน้
30 ผาสขุ อนิ ทราวุธ. (2542). ทวารวด:ี การศึกษาเชงิ วิเคราะหจ์ ากหลกั ฐานทางโบราณคด.ี กรงุ เทพฯ: คณะโบราณคดี
มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร.; Nunsuk, Wannasarn. (2013). Tambralinga and Nakhon Si Thammarat: Early Kingdoms on
the Isthmus of Southeast Asia. Nakhon Si Thammarat: Nakhon Si Thammarat Rajabhat University.
31 Saraya, Dhida. (1999). Dvaravati: the Initial Phalse of Siam’s History. Bangkok: Muangboran.
