Page 31 - วิถีไทย
P. 31
วิถไี ทยกบั ความหลากหลายทางสังคมและวฒั นธรรม 2-21
โดยกอ่ นการสถาปนากรงุ ศรอี ยธุ ยา เมอื่ พ.ศ. 1893 นนั้ มหี ลกั ฐานหลายอยา่ งทบ่ี ง่ บอกวา่ มเี มอื ง
โบราณตง้ั อยใู่ นพนื้ ทเ่ี ดยี วกบั กรงุ ศรอี ยธุ ยาในรชั สมยั สมเดจ็ พระรามาธบิ ดที ่ี 1 มาสถาปนาขนึ้ ใหมน่ น้ั อยา่ ง
น้อยราว 3 ศตวรรษก่อนหน้าแล้ว อย่างเช่น ร่องรอยคูเมืองโบราณตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้�ำป่าสัก
กลมุ่ โบราณสถานและศลิ ปวตั ถทุ พ่ี บและสมั พนั ธเ์ กยี่ วขอ้ งกบั ชมุ ชนเมอื งดงั กลา่ ว กม็ อี ายรุ นุ่ พทุ ธศตวรรษ
ท่ี 19 ขึ้นไป ยังหลักฐานลายลักษณ์อักษร เช่น จารึกวัดส่องคบ จังหวัดชัยนาท จารึกเขากบ จังหวัด
นครสวรรค์ ต�ำนานชินกาลมาลีปกรณ์ เอกสารพงศาวดารจีน พงศาวดารพม่า พงศาวดารเมืองละแวก
พงศาวดารล้านช้าง พงศาวดารเหนือ ฯลฯ ต่างกล่าวถึงเมืองนี้ร่นข้ึนไปก่อนหน้ารัชสมัยสมเด็จพระ-
รามาธบิ ดที ่ี 1 หลายชนดิ ออกนาม “อโยธยา” หรือ “อโยชชปุระ” โดยตรง ท่ีส�ำคญั “พระราชพงศาวดาร
กรุงศรีอยุธยาฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิต์ิ” ท่ีเป็นท่ีเช่ือถือในหมู่นักประวัติศาสตร์ ก็กล่าวถึงเหตุการณ์
สถาปนาพระเจา้ แพนงเชงิ หรอื หลวงพอ่ โตวดั พนญั เชงิ โดยระบศุ กั ราชไวท้ ี่ พ.ศ. 186737 กอ่ นการสถาปนา
กรุงศรอี ยธุ ยาในรัชสมยั สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 เปน็ เวลากว่า 26 ปี
จาก “อโยธยาศรีรามเทพนคร” สู่ “พระนครศรีอยุธยา”
พัฒนาการ การก�ำเนิด และเติบโตจากยุคอโยธยามาสู่กรุงศรีอยุธยา ราชอาณาจักรศูนย์กลาง
สำ� คญั ของสยามประเทศในชว่ งพทุ ธศตวรรษท่ี 19-24 เปน็ ประเดน็ ทไ่ี มส่ ามารถแยกขาดไดจ้ ากพฒั นาการ
การกำ� เนดิ และเตบิ โตของบรเิ วณอา่ วสยามหรอื ดนิ แดนภาคกลางของประเทศไทย ทใ่ี นอดตี เปน็ ดนิ แดนท่ี
มีประวัติศาสตร์อันยาวนานของการติดต่อค้าขายกับโลกภายนอก ด้วยเป็นดินแดนท่ีต้ังอยู่ใกล้ปากอ่าว
สยาม มแี มน่ �้ำเจ้าพระยาท่ที ั้งกวา้ งและลกึ พอท่ีเรอื เดินทะเลจะสามารถแล่นเข้ามาจอดเทยี บท่า เพือ่ ขนสง่
สนิ ค้าเข้าออกได้ตลอดปี
อโยธยาสืบทอดความเป็นรัฐเมืองท่านานาชาติ มาจากโลกการค้าของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
จากสภาพที่ตั้งท่ีมีความเหมาะสม มีแม่น้�ำเจ้าพระยาและล�ำน้�ำสายอื่นๆ ไหลมาเชื่อมต่อ จนเรียกได้ว่า
“แมน่ ำ�้ ทกุ สายไหลมาสอู่ โยธยา” สง่ ผลทำ� ใหอ้ โยธยาเปน็ ศนู ยก์ ลางการคา้ และการคมนาคม และเปน็ ตวั แทน
ของดนิ แดนตอนในในการตดิ ต่อคา้ ขายกับชาวต่างชาติ
แต่นอกจากอโยธยาแล้ว ระยะแรกเริ่มยังมีกลุ่มบ้านเมืองเดิมเป็นอิสระไม่ขึ้นกับอโยธยา และมี
พฒั นาการรว่ มมาจากยคุ สมยั ทวารวดี ดงั นนั้ การจะเขา้ ใจประเดน็ เรอ่ื งกำ� เนดิ และพฒั นาการของกรงุ อโยธยา
จึงต้องท�ำความเข้าใจสถานการณ์ของบ้านเมืองต่างๆ ในภาคกลาง รวมท้ังอารยธรรมท่ีมีความสัมพันธ์
ใกล้ชิดกับภาคกลาง จากการมีเส้นคมนาคมส�ำคัญเชื่อมต่อกับแม่น�้ำเจ้าพระยา ไม่ว่าจะเป็นแม่น้�ำน้อย
แมน่ ้ำ� ท่าจนี แมน่ ำ�้ แมก่ ลอง แมน่ ้�ำปา่ สัก แม่น้�ำลพบรุ ี แมน่ ำ�้ บางปะกง แมน่ ำ�้ เพชรบรุ ี เปน็ ตน้
37 โหราธบิ ดี, พระ. (2549). พระราชพงศาวดารกรงุ เกา่ ฉบบั หลวงประเสรฐิ . นนทบุร:ี สำ� นักพมิ พ์มหาวิทยาลยั สโุ ขทัย
ธรรมาธริ าช. น. 1.
