Page 128 - จุลยุทธการวงศ์
P. 128
จุลยุทธการวงศ์ 111144 เทศนาจุลยุทธการวงศ์
บัดน้ีจักได้ถวายวิสัชนาตามเนื้อความ ในพระคัมภีร์สังคีติการวงศ์*
สืบเรื่องต้นเป็นลำดับต่อไป
กาลเมื่อจุลศักราชล่วงได้ ๑๑๒๙๑ ขณะเมื่อพระมหานครศรีอยุทธ
ยาเสียแก่พม่าปัจจามิตรแล้วในลำดับน้ัน พระยาวชิรปราการ๒ ผู้ผ่านเมือง
กำแพงเพชร กวาดประชาชนอันเหลืออยู่ในชนบทประเทศธานีใหญ่น้อย
ทั้งปวง ประมวลมาไว้ในอำนาจแห่งตน นำมาสู่เมืองธนบุรีตั้งเป็นพระนคร
ใหญ่ แล้วได้เสวยไอศุริยสมบัติเป็นบรมกษัตริธราช แล้วยกพยุหโยธาหาญ
ไปยุทธนาการในชนบทประเทศธานีต่างๆ มีเมืองนครศรีธรรมราชเป็นอาทิ
กวาดชนทั้งปวงนำมาสู่พระนครแห่งตน เสวยราชมไหศวรรย์อยู่ประมาณ
๑๔ ปีเศษ แลกระทำกุศลกรรมต่างๆ ภายหลังมีจิตฟุ้นซ่านถึงซ่ึงสัญญา
วิปลาส ประพฤติพิปริตธรรมกรรมอันเดือดร้อนแก่สมณพราหมณาประชา
ราษฎรทั้งปวง อันชนทั้งหลายมีความโกรธชวนกันกำจัดเสียจากราช
สมบัติ แล้วพิฆาตฆ่าเสียกับท้ังบุตรนัดดาวงศานุวงศ์ท้ังสิ้น ในกาลน้ัน
สมเด็จพระบรมกษัตริย์พระเชษฐา๓ พระอนุชาธิราช๔ ท้ังสองพระองค์ผู้
เป็นพงศ์พุทธางกูร ทรงบำเพ็ญพุทธการกจริยา ปรารถนาพระปรมาภิเษก
*ฉบับพิมพ์ พ.ศ. ๒๔๖๖ โรงพิมพ์ไทย เรียกชื่อว่า สังคีติยวงศ์ พระพิมลธรรม วัดพระเชตุพน
เรียบเรียงเม่ือ พ.ศ. ๒๓๓๒ เพื่อยอพระเกียรติสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชและกรม
พระราชวังบวรในรัชกาลน้ัน
๑ตรงกับ พ.ศ. ๒๓๑๐
๒เมื่อขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์ ต้ังเมืองหลวงอยู่ท่ีกรุงธนบุรี เฉลิมพระนามว่า สมเด็จ
พระเจ้าตากสินมหาราช หรือ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ช่วงเวลาที่ครองราชย์ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๓๑๑-
๒๓๒๕
๓เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (ทองด้วง)
๔เจ้าพระยาสุรสีห์ (บุญมา) ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหา
สุรสิงหนาท (กรมพระราชวังบวรสถานมงคลในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า
จุฬาโลกมหาราช ปฐมกษัตริย์แห่งมหาจักรีบรมราชวงศ์)
