Page 22 - ศิริวิบุลกิตติ์
P. 22
(20)
❦ ตวั อย่าง ในไพรปา่ ใหญน่ ้มี ีข้อขำ
กลบทบังคบั ให้ใช้แต่แม่ ก กา
อยา่ งุงำอำออื เล่าฦาไป
ที่ใจเจา้ จะเขา้ มาหาข้า
ไฉนฤาใจตริจะริทำ
กลบทบงั คับให้ใช้แตแ่ ม่ ก กา กน
เจ้าพรานเห็นอสิ ีมีใจหาญ ทรี่ ำคาญแต่กอ่ นถอนใจใหญ ่
แสนสำราญบานช่ืนรื่นในใจ ก็เขา้ ไปกนิ หาผลาม
ี
กลบทบังคบั ใหใ้ ชแ้ ตแ่ ม่ ก กา กน กง
พอมาถึงคามามหาสถาน สนั ดานพรานทมฬิ มลทนิ หวนั่
ไหวอยเู่ หมอื นใบอบุ ลที่รนรัน นำ้ ใจนั้นไหลลเุ หมอื นอุทกา
กลบทบงั คบั ให้ใช้แตแ่ ม่ ก กา กน กง กด
กรุงกระษตั ริยท์ รงฟังไม่กังขา จ่งึ ตรัสว่าบดั นี้อยูท่ ่ีไหน
ขอประทานขา้ เถา้ เต้าจรไป ไดอ้ าไศรยอย่ทู ่ีกฎุ ดี ง
๗. บงั คบั คร-ุ ลหุ คำคร-ุ ลหหุ รอื คำหนกั คำเบาในคำประพนั ธน์ นั้ เปน็ ขอ้
บังคับเบื้องต้นสำหรับการแต่งฉันท์ ซึ่งต้องอาศัยคำท่ีมาจากภาษาบาลีและ
สนั สกฤตมาก เนอื่ งจากคำไทยไมค่ อ่ ยจะมคี ำลหตุ ิดต่อกันหลาย ๆ พยางค์
ตามข้อบังคับฉันท์ แต่เม่ือนำคำครุ-ลหุ มาบังคับใช้ในกลอนจึงกลายเป็น
มหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
