Page 52 - วัสดุทางการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์
P. 52
7-42 ว ัสดุท างการพ ิมพ์และบ รรจุภ ัณฑ์
กิจกรรม 7.2.1
1. แก้วมอี งค์ประกอบอะไรบ า้ ง
2. เศษแ ก้วใชเ้ปน็ องค์ประกอบข องแก้วอ ย่างไร
แนวตอบก จิ กรรม 7.2.1
1. แกว้ ม อี งคป์ ระกอบห ลกั แ ละอ งคป์ ระกอบเสรมิ โดยอ งคป์ ระกอบห ลกั คอื ทรายแ กว้ องคป์ ระกอบ
เสรมิ ไดแ้ ก่ โซด าแ อช หนิ ฟ นั มา้ หนิ ปนู หนิ โดโลไมต์ สารช ว่ ยห ลอมแ ละไลฟ่ องอ ากาศ สารฟ อกส ี สารใหส้ ี และ
เศษแ กว้
2. เศษแกว้ จดั เปน็ องคป์ ระกอบเสรมิ ทใี่ ชเ้ พอ่ื เปน็ ต วั ล ดอณุ หภมู ใิ นการห ลอมไดด้ ี ชว่ ยล ดพ ลงั งานใน
การหลอมไดม้ ากตามอัตราสว่ นท ่ีเพิ่มขนึ้
เร่อื งที่ 7.2.2
ประเภทของแกว้
แกว้ ส ามารถจ �ำ แนกอ อกต ามส ว่ นผ สมห รอื อ งคป์ ระกอบต า่ งๆ ของแ กว้ ไดห้ ลายช นดิ ไดแ้ ก่ แกว้ โซด าไลม์ แกว้
บอโรซ ิล ิเกต แก้วต ะกั่ว แก้วว ิเทร ียสซ ิลิกา แก้วอ ัลค าไลน์ซ ิล ิเกต แก้วโอป อล แก้ว อะลูม ิโนซ ิล ิเกต แก้วอ ัลค าไลน์เอิร์ต
อะลูมิโนซิล ิเกต และแก้วเซร าม ิก โดยแ ก้วแต่ละช นิดม ีส่วนผสมหลัก คือ ซิลิกาหรือซิลิกอนไดอ อกไซด์ และแ ตกต ่าง
กันไปตามส ารอ ินทรีย์อื่นๆ ที่เป็นส่วนประกอบ แก้วห ลายช นิดใช้เป็นวัสดุใช้พ ิมพ์แ ละบรรจุภัณฑ์
1. แก้วโซดาไลม์
แกว้ โซด าไลม์ (soda-lime glass) เปน็ แ กว้ ท นี่ �ำ ไปใชเ้ ปน็ ว สั ดใุ ชพ้ มิ พแ์ ละใชเ้ ปน็ บ รรจภุ ณั ฑม์ ากท ีส่ ดุ ประมาณ
ร้อยละ 90 ของผลิตภัณฑ์แก้วทั้งหมดเป็นแก้วโซดาไลม์ เนื้อแก้วชนิดนี้มีราคาไม่สูง หลอมละลายง่าย แก้วโซดา
ไลม์นอกจากจ ะม ีทรายแก้วเป็นอ งค์ป ระกอบห ลักแล้ว ยังม ีอ งค์ประกอบของโซเดียมอ อกไซด์ โพแทสเซียมอ อกไซด์
แคลเซียมอ อกไซด์ และแ มกนีเซียมอ อกไซดผ์ สมอ ยูด่ ้วย ว ัตถุดิบห ลักที่ใช้ในการผลิต ค ือ ทรายแ ก้ว โซด าแ อช หินปูน
หินโดโลไมต์ หินฟันม้า สามารถทำ�ให้เกิดสีต่างๆ โดยการเติมออกไซด์ของโลหะ เช่น การเติมเหล็กออกไซด์ (iron
oxide) ให้สีชา การเติมโครมิกออ กไซด์ให้สีเขียว เป็นต้น
แก้วประเภทนี้นิยมผลิตเป็นบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม ภาชนะแก้ว เครื่องแก้ว และชิ้นงานต่างๆ ทั้ง
ชนิดใสแ ละม ีสี เช่น ขวดแ ก้ว ถ้วยแก้ว จานแ ก้ว ชามแ ก้ว และกระจกแ ผ่น เป็นต้น แก้วโซด าไลม์ม ักไม่ท นทานต ่อ
การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างฉับพลัน (thermal shock) เนื่องจากแก้วนำ�ความร้อนได้ไม่ดี การถ่ายเทความร้อน
ระหว่างผิวด ้านในก ับด ้านน อกไม่ดี จึงเกิดก ารแ ตกร้าวระหว่างการใช้ง านได้ง่ายเมื่อม ีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่าง
ฉับพลัน คำ�แนะนำ�ในก ารใช้งานที่เหมาะส ม คือ เมื่อน ำ�ไปใช้ก ับนํ้าร ้อน ไม่ควรไปใส่น ํ้าเย็น หากนำ�ไปใช้ในนํ้าร ้อนสลับ
กับน ํ้าเย็นอาจท ำ�ให้เกิดก ารแตกได้ง ่าย วิธีแก้ไขปัญหานี้ คือ นิยมเคลือบผ ิวแ ก้วข ณะร้อน เพื่อให้ส ารเคลือบแ ทรกใน
เนื้อแ ก้วช่วยเพิ่มความทนทาน
