Page 67 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต

เอกภพและระบบสุริยะ 6-57

นอกจากนย้ี งั มขี อ้ สนบั สนนุ วา่ โลกกลมอกี คอื เมอื่ เดนิ ทางไปทางทศิ เหนอื จะสงั เกตเหน็ ดาวเหนอื
(North Star; Polaris) อย่สู ูงจากขอบฟ้ามากขนึ้ และถา้ เดนิ ทางไปทางใต้จะเห็นดาวเหนอื ต่าํ ลง ในขณะ
ทเี่ หน็ ดาวทางใตอ้ ยสู่ งู จากขอบฟา้ ทศิ ใตม้ ากขน้ึ การทเี่ ปน็ เชน่ นไี้ ดย้ อ่ มแสดงวา่ ผวิ โลกโคง้ ลงหรอื โลกกลม
นน่ั เอง
เอราทอสเธเนส (Eratosthenes) นักปราชญ์ชาวกรีกเมื่อประมาณ 200 ปีก่อนคริสต์ศักราช
สามารถวดั เสน้ ผา่ นศูนย์กลางของโลกไดค้ อ่ นข้างจะแม่นยำ� เปน็ ครงั้ แรก โดยอาศยั การดแู สงแดดท่สี ่องลง
ไปถงึ ก้นบอ่ ในเวลาเทย่ี งวัน ณ เมืองไซนี (Syene) เทียบกบั แนวแสงท่ีเอียงเปน็ มุม 7๐ จากแนวดิ่ง ณ
เมืองอเล็กซานเดรยี (Alexandria) ในเวลาเท่ยี งวันของวนั ท่ี 22 มถิ ุนายน
ระยะทางระหวา่ งอเลก็ ซานเดรยี และไซนเี ทา่ กบั 5,000 สเตเดยี ม (Stadium) โดยระยะ 1 สเตเดยี ม
เทา่ กบั 1/6 กโิ ลเมตร สามารถคำ� นวณไดว้ า่ เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางของโลกเทา่ กบั ประมาณ 250,000 สเตเดยี ม
หรอื ไดร้ ศั มขี องโลกประมาณ 6,500 กโิ ลเมตร ซง่ึ ใกลเ้ คยี งกบั รศั มใี นแนวเสน้ ศนู ยส์ ตู รโลกซง่ึ เทา่ กบั 6,378
กิโลเมตร
ปจั จบุ ันมวี ิธีวดั เส้นผา่ นศนู ย์กลางของโลกหลายวิธี เชน่ คำ� นวณจากความหนาแน่นและมวลสาร
ของโลก โดยสมมตวิ า่ โลกเปน็ ทรงกลมจะไดร้ ศั มขี องโลกเฉลย่ี 6,369 กโิ ลเมตร แตก่ ารศกึ ษาอยา่ งละเอยี ด
จากดาวเทยี มที่โคจรรอบโลก ท�ำให้รู้ได้ว่าโลกไม่เปน็ ทรงกลม แต่มีลักษณะโปง่ ออกบรเิ วณเสน้ ศูนย์สูตร
และแปน้ ทขี่ วั้ ทำ� ใหเ้ สน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางในแนวเสน้ ศนู ยส์ ตู รยาวกวา่ เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางทผี่ า่ นขว้ั โลกเกอื บ 43
กิโลเมตร สรุปไดว้ ่าโลกมีลกั ษณะดังน้ี
มวลสาร 5.974 × 1024 กโิ ลกรมั
ความหนาแน่น 5.52 กรมั /ลกู บาศกเ์ ซนตเิ มตร
หรือตัน/ลูกบาศก์เมตร
รัศมีทีผ่ า่ นเส้นศูนย์สตู ร (a) = 6,378.140 กิโลเมตร
รัศมที ่ีผ่านข้ัวโลก (b) = 6,356.755 กิโลเมตร
เฉล่ีย (a2b)1/3 = 6,371.004 กโิ ลเมตร
รัศมีแกน่ โลหะ = 3,475 กิโลเมตร
อณุ หภมู ิแก่นกลาง 5,000-6,000 เคลวนิ
ละติจูด* 1๐ บริเวณเสน้ ศูนยส์ ูตรประมาณ = 111.1 กิโลเมตร
ลองตจิ ดู ** 1๐ ประมาณ = 111.4 กโิ ลเมตร

* เสน้ ละตจิ ดู (Latitude) เป็นเสน้ ขนานกบั เสน้ ศูนยส์ ูตร โดยอยู่หา่ งไปทางเหนือหรือทางใตข้ องเสน้ ศนู ยส์ ตู ร วดั เป็น
มมุ ความยาว บริเวณเส้นศนู ยส์ ูตร 1 ละตจิ ูด ประมาณเท่ากับ 111.1 กิโลเมตร

** เสน้ ลองจจิ ดู (Longitude) เปน็ เสน้ ตงั้ ฉากกบั เสน้ ศนู ยส์ ตู ร และไปตดั กนั ทข่ี ว้ั โลกทง้ั สอง ความยาว 1 ลองจจิ ดู ประมาณ
เท่ากบั 111.4 กโิ ลเมตร