Page 36 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 36
9-26 วทิ ยาศาสตรเ์ ทคโนโลยแี ละส่งิ แวดลอ้ มเพือ่ ชวี ิต
เรื่องที่ 9.1.3
การเลือกใช้วัสดุ
ปัจจุบันมีวัสดวุ ิศวกรรมจำ� นวนมากมาย ประกอบกับกรรมวธิ กี ารผลติ อกี หลายอย่างมักทำ� ใหก้ าร
เลอื กใชว้ สั ดทุ เ่ี หมาะสมส�ำหรบั งานงานหนง่ึ เปน็ เรอ่ื งทค่ี อ่ นขา้ งซบั ซอ้ น วธิ เี ลอื กใชว้ สั ดใุ นเชงิ ปรมิ าณหลาย
วิธีได้รับการพัฒนาข้ึน ส่วนใหญ่จะใช้คอมพิวเตอร์เพ่ือวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ และประมวลผลข้อมูล
เกยี่ วกบั ชนิดและสมบัติของวสั ดุจากฐานขอ้ มูล รวมถึงลกั ษณะเฉพาะของกระบวนการผลิต อยา่ งไรก็ตาม
ในทางปฏบิ ตั วิ ศิ วกรหรอื ผใู้ ชส้ ว่ นใหญม่ กั เลอื กใชว้ สั ดโุ ดยอาศยั ประสบการณ์ และความคนุ้ เคยกบั วสั ดใุ นงาน
แตล่ ะประเภท โดยหลกั การแลว้ วสั ดใุ ดกต็ ามทใ่ี ชง้ านไดอ้ าจไมใ่ ชว่ สั ดทุ เี่ หมาะสมทสี่ ดุ เนอ่ื งจากการพฒั นา
วสั ดุชนดิ ใหม่ๆ และการปรบั ปรุงวธิ ีการผลิตเกิดขึน้ อย่างรวดเร็วตลอดเวลา
1. ข้ันตอนการเลือกใช้วัสดุ
การเลอื กใชว้ สั ดโุ ดยทว่ั ไปน้นั มขี ัน้ ตอนบางอยา่ งทค่ี ลา้ ยกัน ไดแ้ ก่
1.1 ขน้ั แรก การพฒั นาชน้ิ สว่ นใหมข่ องระบบจำ� เปน็ ตอ้ งตอบคำ� ถามพนื้ ฐานทสี่ ำ� คญั เชน่ ชน้ิ สว่ นนี้
ทำ� หนา้ ทอ่ี ะไร และทำ� งานอยา่ งไร การตอบคำ� ถามนจี้ ะชว่ ยใหส้ ามารถระบขุ อ้ กำ� หนดเกย่ี วกบั หนา้ ทก่ี ารใช้
งานของช้นิ ส่วนนนั้
1.2 ข้ันตอนที่ 2 จะตอ้ งถามลกึ ลงไปในรายละเอยี ดของการออกแบบ เชน่ ขอ้ กำ� หนดหลกั ทสี่ ำ� คญั
เก่ียวกบั วัสดุและออกแบบคอื อะไร ขอ้ กำ� หนดรองคืออะไร และจ�ำเป็นหรอื ไม่ การตอบคำ� ถามนี้จะชว่ ยให้
สามารถระบขุ อ้ กำ� หนดเกยี่ วกบั สมรรถนะของชน้ิ สว่ นนนั้ และสามารถวางกรอบกวา้ งๆ เกย่ี วกบั ลกั ษณะหลกั
ของวัสดุและกรรมวิธีการผลิต
1.3 ข้ันตอนที่ 3 เป็นการคัดเลือกวัสดุหรือกรรมวิธีการผลิต โดยอาศัยข้อมูลการตอบค�ำถามใน
ขัน้ ท่ี 1 และ 2 จากนนั้ จดั ล�ำดับชนิดของวัสดแุ ละกระบวนการทเ่ี ลอื กไวต้ ามสมรรถนะและค่าใชจ้ า่ ย โดย
ค�ำนึงถึงรายละเอียดในการผลติ ดว้ ย
1.4 ขั้นตอนสุดท้าย เป็นขนั้ ตอนการตัดสินใจเลอื กใชว้ ัสดแุ ละกระบวนการผลิตทีเ่ หมาะสมทสี่ ดุ
2. ข้อต้องพิจารณาในการตัดสินใจเลือกวัสดุ
การตัดสนิ ใจเลอื กวัสดุน้ัน สิ่งที่เราต้องพจิ ารณามีดงั นี้
2.1 วสั ดทุ จ่ี ะเลอื กหาไดง้ า่ ยเพยี งใด เชอื่ ถอื ไดแ้ คไ่ หน จำ� เปน็ ตอ้ งมกี ารตรวจสอบสภาพการใชง้ าน
บอ่ ยแค่ไหน เสียค่าใช้จา่ ยมากนอ้ ยเพียงใด
2.2 ราคาของวัสดุในระดับที่ยอมรับได้เป็นเท่าไร การเลือกใช้วัสดุที่ให้ผลคุ้มค่าทางเศรษฐกิจ
หรอื ไมเ่ มื่อเทียบกับการใช้วัสดอุ นื่
2.3 การเลอื กใชว้ สั ดนุ มี้ ผี ลกระทบตอ่ สง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งไร เมอ่ื ชน้ิ สว่ นหมดอายแุ ลว้ จะมวี ธิ จี ดั การ
อย่างไร
