Page 51 - ไทยศึกษา
P. 51
งานชา่ งไทย ๑๔-41
เร่ืองท่ี ๑๔.๔.๒
การสืบทอดงานช่างไทยจากช่างพ้ืนบ้านสู่ช่างหลวง
แม้ว่างานช่างไทยจะเป็นของที่ท�ำข้ึนใช้ในการด�ำรงชีวิตโดยปกติของชาวบ้านท่ัวไป แต่มี
ผลติ ภณั ฑไ์ มน่ อ้ ยทท่ี ำ� ขน้ึ ดว้ ยฝมี อื ชา่ งทมี่ คี วามชำ� นชิ ำ� นาญเปน็ พเิ ศษ เปน็ ประดษิ ฐกรรมของชา่ งพน้ื บา้ น
ท่ีจัดเป็นงานศิลปหัตถกรรมช้ันสูง ในสมัยก่อนช่างพื้นบ้านที่มีฝีมืออาจได้รับคัดเลือกให้ได้เข้าท�ำงานใน
กรมชา่ งหลวงหรอื จดั หาชา่ งมาทำ� งานชา่ งของหลวงในโอกาสสำ� คญั ๆ ของบา้ นเมอื ง ปจั จบุ นั ชา่ งชาวบา้ น
ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิพระบรมราชินีนาถ ให้ได้เข้ามาท�ำงานถวายและ
สืบทอดวิชาช่างต่างๆ ทั้งนี้สืบเน่ืองจากในโอกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถตามเสด็จ
พระราชด�ำเนินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไปทรงเย่ียมราษฎรในชนบททั่วทุกภูมิภาคของประเทศ ได้
ทอดพระเนตรเห็นงานฝีมือช้ันสูงที่ชาวบ้านท�ำใช้กันอยู่ในท้องถ่ินต่างๆ จึงมีพระราชด�ำริให้ต้ัง โครงการ
ศิลปาชีพพิเศษ ขึ้น เพ่ือส่งเสริมให้ราษฎรชาวบ้านที่มีฝีมือในงานศิลปะพื้นบ้านได้สืบทอดวิชาช่างไว้ได้
และยังเป็นอาชีพเสรมิ จากการทำ� งานในไร่นาตามปกติด้วย ดังมีพระราชดำ� รสั ว่า
“คนไทยนนั้ มศี ลิ ปะอยใู่ นหวั ใจ และมฝี มี อื ในทางการชา่ งมาเเตอ่ ดตี ซงึ่ ในแตล่ ะภาคกม็ งี าน
หัตถกรรมพื้นบ้านแต่ละอย่างแตกต่างกันไป ดังน้ันการที่จะส่งเสริมให้ราษฎรได้มีอาชีพที่มีความ
ชำ� นาญมาแตเ่ ดมิ นน้ั นอกจากจะชว่ ยใหม้ รี ายไดเ้ พมิ่ ขน้ึ แลว้ ยงั เปน็ การรกั ษาศลิ ปหตั ถกรรมพน้ื บา้ น
ของแต่ละภาคไว้ได้อีกด้วย”
โครงการศิลปาชีพที่ทรงเร่ิมขึ้นน้ีต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ก่อตั้งมูลนิธิส่งเสริม
ศลิ ปาชพี พเิ ศษฯ ขน้ึ โดยพระราชทานพระราชทรพั ยส์ ว่ นพระองคเ์ ปน็ ทนุ ประเดมิ เรมิ่ แรก มวี ตั ถปุ ระสงคท์ ี่
ส�ำคญั ๒ ประการคอื
๑. เพื่อให้โอกาสชาวนาชาวไร่เเละครอบครัวประกอบอาชีพเสริมเพิ่มรายได้โดยไม่ต้องพะวงถึง
อปุ สรรคทางดนิ ฟ้าอากาศ อันจะเป็นการยกระดบั ความเปน็ อยใู่ ห้ดขี ึ้นด้วย
๒. เพื่ออนุรักษ์เเละสืบทอดศิลปหัตถกรรมไทยท่ีก�ำลังจะเส่ือมสูญไปให้คงอยู่โดยมุ่งผลิตผลงาน
ที่มคี ณุ ภาพดเี ยย่ี ม
ราษฎรชาวบา้ นทเ่ี ปน็ สมาชกิ ศลิ ปาชพี ในชนบททวั่ ทกุ ภาคของไทยเหลา่ น้ี ตอ่ มาสมเดจ็ พระนาง-
เจ้าสริ กิ ิติ์พระบรมราชนิ ีนาถได้ทรงคดั เลอื กใหเ้ ขา้ มารับการฝกึ ศิลปหตั ถกรรมในศูนย์ศิลปาชพี ต่างๆ ทง้ั ท่ี
มีอยู่ในภูมิภาค เช่น ศูนย์ศิลปาชีพบ้านกุดนาขาม อ�ำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ศูนย์ศิลปาชีพ
บา้ นแมต่ ำ�๋ อำ� เภอเสรมิ งาม จงั หวดั ลำ� ปาง ศนู ยศ์ ลิ ปาชพี บางไทร อำ� เภอบางไทร จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา
และในกรงุ เทพมหานครทโ่ี รงฝกึ ศลิ ปาชพี สวนจติ รลดา ภายในบรเิ วณสวนจติ รลดา เปน็ ศนู ยก์ ลางการเรยี น
