Page 202 - การจัดการผลิตไม้ดอกไม้ประดับเชิงธุรกิจ
P. 202
13-24 การจัดการการผลิตไม้ดอกไม้ประดับเชิงธุรกิจ
3. การเพาะเมล็ดและยา้ ยกลา้ พนั ธไ์ุ ม้ดอกทม่ี เี มลด็ ขนาดเล็กมาก
เมล็ดไม้ดอกดังกล่าวมีอยู่ไม่กี่ชนิด ได้แก่ เมล็ดบีโกเนีย มีจำ�นวนเมล็ด 80,000-90,000 เมล็ดต่อกรัม
กล็อกซิเนีย มีจำ�นวนเมล็ด 24,000 เมล็ดต่อกรัม เมล็ดที่มีขนาดเล็กมากนี้ต้องใช้เวลาในการงอกมากกว่า 10 วัน
ต้นกล้ายังมีขนาดเล็กมาก และโตช้า ต้องเลี้ยงต้นกล้าในกระบะเพาะเป็นเวลานานประมาณ 30-45 วันก่อนย้ายปลูก
3.1 วธิ กี ารเพาะเมลด็ อาจท�ำ เหมอื นการเพาะเมลด็ ขนาดเลก็ ตา่ งกนั ตรงวธิ กี ารรดนํา้ หลงั จากตน้ กลา้ งอก ควร
รดนํ้าโดยใช้ที่ฉีดนํ้าพ่นฝอยแทนการใช้บัวรดนํ้า เพราะการใช้บัวรดนํ้าจะทำ�ให้ต้นกล้าที่มีขนาดเล็กตายได้
การเพาะเมล็ดขนาดเล็กมากอกี วิธีหนึง่ ท�ำ ไดโ้ ดยใชก้ ระถางดินเผาแบบแบน หรอื กระถางแขวน ใช้ใยมะพรา้ ว
รองที่ก้นกระถาง แล้วใส่วัสดุเพาะแบบเดียวกับการเพาะเมล็ดขนาดเล็กลงไปครึ่งกระถาง ปาดผิวหน้าวัสดุเพาะให้
เรียบ นำ�เมล็ดคลุกเคล้ากับทรายละเอียดเช่นเดียวกับการเพาะเมล็ดขนาดเล็ก หว่านเมล็ดที่คลุกทรายให้ทั่วกระถาง
ปิดกระดาษหนังสือพิมพ์บนวัสดุเพาะก่อนรดนํ้า การรดนํ้าทำ�เช่นเดียวกับการเพาะเมล็ดขนาดเล็ก เมื่อต้นกล้างอก
ให้เปิดกระดาษออก กระถางเพาะควรไว้ในที่ร่มรำ�ไร เพราะไม้ดอกอย่างกล็อกซิเนีย บีโกเนีย และอัฟริกันไวโอเล็ต
ไม่ชอบแสงแดดจัด รดนํ้าโดยฉีดพ่นฝอย หรือใช้จานรองใส่นํ้าให้นํ้าซึมจากก้นกระถางขึ้นมา เมื่อนํ้าซึมถึงหน้าวัสดุ
เพาะแล้ว จึงเอาจานรองออกให้นํ้าระบายออกไป เพื่อป้องกันความชื้นในกระถาง อาจใช้กระจกปิดบนกระถาง จะช่วย
ป้องกัน ต้นกล้าได้อย่างดี
3.2 การยา้ ยตน้ กลา้ ทม่ี เี มลด็ ขนาดเลก็ และเลก็ มาก วิธีการคล้ายกบั การยา้ ยตน้ กล้าที่เพาะจากเมลด็ ที่มีขนาด
ใหญ่ ต่างกันที่ว่าต้นกล้าที่เพาะจากเมล็ดที่มีขนาดเล็ก ต้องเลี้ยงต้นกล้าให้ต้นโตขึ้นก่อน โดยปกติต้องเลี้ยงต้นกล้า
หลังเมล็ดงอกไปอีก 15-20 วัน ส่วนต้นกล้าที่เพาะจากเมล็ดที่มีขนาดเล็กมากต้องเลี้ยงต้นกล้าไปอีกกว่าหนึ่งเดือน
ต้นกล้ามีขนาดจึงจะย้ายกล้าได้ วิธีการย้ายต้นกล้า มีขั้นตอนดังนี้
3.2.1 ก่อนย้ายกล้าควรงดการให้นํ้ากับต้นกล้าก่อน 1 วัน เพื่อให้วัสดุเพาะเกาะอยู่ที่รากของต้นกล้า
ควรย้ายขณะที่มีใบเลี้ยงกางเต็มที่ แต่ในบางพืชควรให้ต้นกล้ามีใบจริงก่อน เช่น เยอบีรา ผีเสื้อ พิทูเนีย เป็นต้น
3.2.2 วัสดุที่ใช้ปลูกต้นกล้าอาจเป็นวัสดุเช่นเดียวกับที่ใช้ในการเพาะกล้า โดยผสมปุ๋ยหมักหรือปุ๋ย
คอกเก่าเพิ่มขึ้น ซึ่งปุ๋ยทั้งสองต้องแห้งและร่อนให้มีขนาดเดียวกับวัสดุเพาะ ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักนั้นจะใส่ไม่เกิน
ร้อยละ 20 ของวัสดุเพาะเพื่อเพิ่มธาตุอาหาร หรืออาจใช้ปุ๋ยละลายช้า เช่น ออสโมโคท มัลติโคท ใส่ลงในวัสดุย้ายกล้า
ตามอัตราข้างฉลากแทนการใช้ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกเก่าก็ได้
3.2.3 กระถางหรือถุงหรือถาดหลุมที่ใช้ใส่ต้นกล้าที่ย้ายปลูกไม่ควรใหญ่เกินไป โดยทั่วไปเส้นผ่าน
ศูนย์กลางไม่ควรเกิน 7.5 เซนติเมตร
3.2.4 นำ�วัสดุปลูกที่เตรียมไว้ใส่กระถางหรือถุงหรือถาดหลุมจนเต็ม
3.2.5 ในขั้นตอนของการย้ายกล้านั้นให้ปฏิบัติดังนี้คือ ใช้นิ้วโป้งและนิ้วชี้ของมือซ้ายจับใบเลี้ยงใบที่
หนึ่งในขณะเดียวกับที่มือขวาจับเศษไม้หรือดินสอที่เหลาให้ปลายแหลม แทงลงในวัสดุเพาะที่อยู่บริเวณด้านข้างๆ ต้น
กล้าแล้วดึงต้นกล้าขึ้นมา จากนั้นทำ�หลุมปลูกโดยใช้ดินสอแทงลงที่วัสดุเพาะตรงกึ่งกลางกระถางที่จะท�ำ การย้ายกล้า
ลงปลูก โดยแทงให้ลึกถึงก้นกระถางแล้วยกดินสอขึ้นน�ำ ต้นกล้าวางลงในหลุมให้ใบเลี้ยงอยู่ในระดับผิววัสดุปลูกพอดี
ถ้ามีรากบางส่วนยังไม่ลงหลุมให้ใช้ดินสอดันรากเหล่านั้นลงไป และเขี่ยวัสดุปลูกลงกลบหลุม
3.2.6 รดนํ้าด้วยบัวฝอยละเอียด จนนํ้าไหลออกก้นกระถาง เมื่อปลูกต้นกล้าเสร็จแล้วควรพรางแสง
ด้วยตาข่ายพรางแสง 1 วัน เพื่อให้ต้นกล้าฟื้นตัว เมื่อต้นกล้าอายุประมาณ 2-3 สัปดาห์ จะมีใบจริงประมาณ 4-6 ใบ
จึงพร้อมที่จะเปลี่ยนย้ายปลูกลงกระถางที่ใหญ่ขึ้น
ลขิ สิทธข์ิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
