Page 62 - อารยธรรมมนุษย์
P. 62
3-52 อารยธรรมมนษุ ย์
ปัญหาเร่ืองฝิ่นกลายเป็นปัญหาที่รัฐบาลจีนหลายสมัยพยายามหาทางแก้ไข เน่ืองจากประชาชน
ชาวจีนเริ่มติดฝิ่นอย่างหนักและลามไปถึงเจ้านายในราชส�ำนัก ดังน้ัน ใน ค.ศ. 1838 จักรพรรดิเต้ากวง
(Daoguang) จงึ ทรงมีนโยบายท่ีจะจดั การปญั หาต่างๆ ด้วยการสงั่ ให้ยดึ และเผาทำ� ลายฝิ่น ซึง่ เหตุการณ์
นไ้ี ดน้ ำ� ไปสสู่ งครามฝน่ิ ใน ค.ศ. 1840 โดยรฐั บาลองั กฤษสง่ กองทพั เขา้ มาบกุ จนี แสนยานภุ าพของกองทพั
อังกฤษสรา้ งความหวาดกลัวใหแ้ ก่ทางราชส�ำนกั ชิงเป็นอยา่ งมาก กองทัพองั กฤษสามารถบกุ เขา้ ยึดเมอื ง
นานกงิ ไดเ้ ปน็ ผลสำ� เรจ็ ทำ� ใหร้ าชสำ� นกั ชงิ ตอ้ งขอเจราจาหยา่ ศกึ ทเ่ี มอื งนานกงิ และมกี ารทำ� สนธสิ ญั ญากนั
ขน้ึ ทเ่ี มอื งน้ี เรยี กวา่ สนธสิ ญั ญานานกงิ ใน ค.ศ. 1842 โดยมกี ารลงนามบนเรอื รบขององั กฤษ สนธสิ ญั ญา
ฉบับน้ีอังกฤษบังคับให้รัฐบาลจีนเปิดเมืองท่า 5 แห่ง ได้แก่ กวางโจว เซ่ียงไฮ้ เซ่ียเหมิน ฝูโจว และ
หนงิ ปอ51 และใหจ้ นี ยกเกาะฮอ่ งกงใหแ้ กอ่ งั กฤษรวมถงึ เกาะเลก็ เกาะนอ้ ยโดยรอบเปน็ เขตเชา่ ขององั กฤษ52
มีการก�ำหนดอัตราภาษีศุลกากรที่ร้อยละ 5 ซึ่งสูงกว่าอัตราเดิม นอกจากนี้แล้วจีนยังต้องให้สิทธิสภาพ
นอกอาณาเขตให้กับอังกฤษ และชดใช้ค่าปฏิกรรมสงครามจ�ำนวนมาก ขณะเดียวกันยังต้องเปิดช่อง
สิทธิพเิ ศษแกอ่ ังกฤษ และถา้ หากจีนให้สทิ ธพิ เิ ศษใดๆ แก่ประเทศอืน่ ในขณะนั้น หรอื ในอนาคตจะต้องให้
แกอ่ งั กฤษด้วย นอกจากนี้ยังมีชาตติ ะวันตกอีกหลายชาตเิ ขา้ มาทำ� สนธิสัญญากับจนี อีกหลายชาติดว้ ย
สนธิสัญญาระหว่างจีนกับต่างชาติ
ก่อนการท�ำสนธิสัญญานานกิง จีนได้มกี ารท�ำสนธสิ ญั ญากับรัสเซยี มาก่อน สืบเนือ่ งจากทางภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือของอาณาจักรจีนถูกกองทัพรัสเซียรุกล�้ำมาเป็นเวลาหลายสิบปี และรัสเซียบุกรุกมา
ตง้ั ป้อมทหารขน้ึ ทแี่ ม่น�้ำอามรู ์ เมอื่ จนี ยน่ื การทักทว้ งแตไ่ มป่ ระสบผล จักรพรรดคิ งั ซจี งึ ทรงโปรดใหย้ กทพั
ไปสู้รบกับรสั เซียเปน็ เวลา 4 ปี พระเจา้ ซาร์อีวานท่ี 5 แหง่ รัสเซยี ขณะนนั้ จำ� ต้องจดั ส่งทตู มาเจรจา และ
ตกลงทำ� สนธสิ ญั ญาเนอรช์ นิ สค์ (Nerchinsk Treaty) ใน ค.ศ. 1689 นบั เปน็ สนธสิ ญั ญาอยา่ งเปน็ ทางการ
ฉบบั แรกในฐานะรฐั ตอ่ รฐั ของจนี กบั ชาวตะวนั ตก และเปน็ สนธสิ ญั ญาฉบบั เดยี วทจ่ี นี ไมไ่ ดเ้ สยี เปรยี บใหก้ บั
ประเทศตะวันตกเหมอื นกบั สนธิสัญญาฉบับตอ่ ๆ มา
หลงั การทำ� สนธสิ ญั ญานานกงิ ประเทศตะวนั ตกอน่ื ๆ กใ็ ชส้ นธสิ ญั ญาฉบบั นเ้ี ปน็ แมแ่ บบในการทำ�
สนธิสญั ญากับจนี ทำ� ให้ในชว่ งเวลานจ้ี ีนมกี ารทำ� สนธิสญั ญากับต่างชาติหลายฉบับ เรยี กจนี ในช่วงเวลาน้ี
ว่า “ยุคสมัยของการท�ำสนธิสัญญา”53 การท�ำสนธิสัญญาฉบับต่างๆ นั้นชาวต่างชาติต่างบังคับให้
ราชสำ� นกั ชงิ ตอ้ งลงนามสนธสิ ญั ญาทไ่ี มเ่ ปน็ ธรรม ทำ� ใหจ้ นี ตอ้ งสญู เสยี ดนิ แดนตา่ งๆ เปน็ จำ� นวนมาก กลา่ ว
คอื สนธสิ ญั ญาเทยี นจนิ ซง่ึ เกดิ จากสงครามฝน่ิ ครงั้ ท่ี 2 (ค.ศ. 1856-1860) หรอื รจู้ กั กนั ในชอ่ื สงครามแอรโ์ รว์
(Arrow War) อนั เปน็ ผลมาจากองั กฤษตอ้ งการเจรจาแกส้ นธสิ ญั ญานานกงิ ประกอบกบั บาทหลวงฝรงั่ เศส
ถูกสังหาร อังกฤษและฝร่ังเศสจึงถือเป็นข้ออ้างยกกองเรือมาปิดล้อมเมืองกวางโจว โดยมีรัสเซียและ
สหรัฐอเมริกาเป็นพันธมิตร การท�ำสงครามในคร้ังน้ีจีนพ่ายแพ้อีกคร้ัง ท�ำให้ต้องลงนามในสนธิสัญญา
51 หลีเ่ ฉวียน. เร่ืองเดยี วกัน. น. 537.
52 http://www.tri.chula.ac.th/triresearch/hongkongport/poppy.html สบื ค้นเมอ่ื 25 พฤษภาคม 2559.
53 จนั ทรฉ์ าย ภัคอธิคม. เรอ่ื งเดียวกนั . น. 100.
