Page 63 - อารยธรรมมนุษย์

อารยธรรมจีน 3-53
สงบศึก ณ เมืองเทยี นจิน ในเดอื นมถิ ุนายน ค.ศ. 1858 กบั มหาอำ� นาจตะวันตกท้งั 4 ชาติ ไดแ้ ก่ องั กฤษ
ฝร่งั เศส รสั เซยี และสหรัฐอเมริกา54

ขณะเดยี วกนั ยงั มกี ารทำ� สนธสิ ญั ญาปกั กงิ่ ใน ค.ศ. 1860 ซงึ่ จนี ทำ� กบั องั กฤษ ฝรง่ั เศส และรสั เซยี
ผลของสนธิสัญญาท�ำให้อังกฤษและฝรั่งเศสได้รับสิทธิพิเศษทางการเมืองและผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ
มากยิ่งขึ้น ขณะท่ีรัสเซียได้ครอบครองที่ดินผืนใหญ่ที่อยู่ทางตะวันออกของแม่น�้ำอูซูหล5่ี 5 จีนยังสูญเสีย
เวยี ดนามเหนือ หรอื อนั หนาน (อนั นัม) ให้ฝรง่ั เศสหลงั พา่ ยแพ้สงครามกบั ฝรง่ั เศส ใน ค.ศ. 1884-1885
ตอ่ มาใน ค.ศ. 1894 จีนไดท้ �ำสงครามกับญป่ี ุ่น ทำ� ให้ญีป่ ุ่นสามารถเข้ายดึ ครองไต้หวนั หลงั จากที่จีนพา่ ย
แพส้ งครามทางทะเล นอกจากนญี้ ี่ป่นุ ยังถือโอกาสเข้ายดึ ครองเกาหลแี ละแมนจู ต่อมา ใน ค.ศ. 1898 ซ่งึ
ตรงกับสมัยจักรพรรดิกวางซว่ี อังกฤษได้ท�ำสนธิสัญญาปักก่ิงครั้งท่ี 2 ท�ำให้จีนต้องสูญเสียพื้นท่ีทาง
ตอนใตข้ องลำ� นำ้� เซนิ เจนิ้ หรอื ทเ่ี รยี กวา่ เขตดนิ แดนใหม่ หรอื นวิ เทรร์ ทิ อรสี ์ (New Territories) สง่ ผลให้
องั กฤษได้ครอบครองพื้นที่ทีก่ วา้ งขวางกวา่ เดิม ซึง่ องั กฤษมกี ารกำ� หนดสญั ญาเชา่ เปน็ เวลา 99 ปี

การท�ำสนธิสัญญาเหล่านี้กับตะวันตกส่งผลท�ำให้สังคมจีนค่อยๆ กลายเป็นสังคมกึ่งเมืองขึ้น
กึ่งศักดินา ส่วนภายในราชส�ำนักในช่วงปลายราชวงศ์ชิงก็เกิดปัญหาทางการเมืองอย่างมาก ข้าราชการ
ทุจรติ การเกษตรไมไ่ ดผ้ ลผลิต ประชาชนจนี ยงั คงตดิ ฝนิ่ อย่างหนัก เกิดโจรผรู้ า้ ยชุกชมุ ท�ำให้รัฐต้องสูญ
เสยี เงนิ และกอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาทางเศรษฐกจิ ตามมา ประชาชนมคี วามเดอื ดรอ้ นทกุ ขย์ าก ปญั หาตา่ งๆ เหลา่
นี้ได้ก่อให้เกิดการเคล่ือนไหวต่อต้านจักรวรรดินิยมและราชส�ำนักจนน�ำไปสู่การเปล่ียนแปลงการปกครอง
ในเวลาตอ่ มา
กิจกรรม 3.3.2

ชาวตะวันตกไดน้ �ำส่งิ ใหมๆ่ ที่สำ� คัญมาสจู่ ักรวรรดิจนี ไดแ้ กอ่ ะไรบา้ ง
แนวตอบกิจกรรม 3.3.2

ชาวตะวนั ตกได้น�ำสงิ่ ใหมๆ่ ทสี่ ำ� คัญมาสูจ่ กั รวรรดิจนี ดังนี้
1. พชื พันธ์ใุ หม่จากทวปี อเมริกา ทีเ่ ปน็ ที่นิยมมาก ไดแ้ ก่ มนั เทศ ข้าวโพด ถ่วั ลสิ ง และยาสูบ
ทำ� ให้ภาคใต้ของจนี ขยายพนื้ ท่กี ารเพาะปลกู
2. การค้าและการอุตสาหกรรมจีนเติบโตมาก ตลาดการค้าคือทวีปยุโรปและอเมริกา เงินสกุล
เม็กซโิ กเปน็ เคร่ืองแลกเปลย่ี นการคา้ และเปน็ เหรยี ญเงินสำ� หรับจีนดว้ ย

54 http://www.tri.chula.ac.th/triresearch/hongkongport/poppy.html สืบคน้ เมือ่ 25 พฤษภาคม 2559.
55 หล่เี ฉวยี น. เร่ืองเดียวกัน. น. 546-547.