Page 39 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร

ประเพณแี ละพิธกี รรม 9-29

เรื่องที่ 9.1.3
ประเพณแี ละพธิ ีกรรมเกย่ี วกบั การตาย

สังคมเขมรให้ความสาคัญกับชีวิตที่ก้าวเข้าสู่วัยต่างๆ จึงมีประเพณีและพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกบั
ชีวิตแตล่ ะช่วงวยั นับต้งั แต่เกิด วยั เด็ก พ้นวยั เดก็ เขา้ สวู่ ยั รนุ่ วัยแต่งงานมีครอบครัวจนถงึ วัยแกช่ รา และ

ที่สุดเป็นไปตามกฎธรรมชาติคือตาย (søab); ดังน้ันเม่ือมีคนในครอบครัวตาย ลูกหลานญาติพ่ีน้องจะ

ทาบุญ สง่ ศพนนั้ ตามประเพณี ซ่ึงอาจปฏบิ ัตแิ ตกตา่ งกนั ไปบา้ งตามพื้นท่ี
การตายผิดธรรมชาติ เช่น จมน้าตาย ผูกคอตาย ฟ้าผ่าตาย หรือตายด้วยอุบัติเหตุต่างๆ

การตาย เรียกว่า ศพตายโหง (exµactayehag) ตามประเพณีจะไม่นาศพตายโหงไปประกอบพิธีศพให้

ทันทีท่ีตาย แต่จะนาศพตายโหงน้ันไปฝังไว้ก่อนสักระยะหนึ่ง รอเมื่อถึงเวลาท่ีสมควรจะขุดเอากระดูก
มาทาบุญ แต่ปัจจุบันสังเกตเห็นว่าไม่นิยมนาศพไปฝัง แม้เป็นศพตายโหง ลูกหลานญาติพ่ีน้องก็นาไป

ประกอบพิธีศพให้เหมือนศพที่ตายตามธรรมชาติ (Rtwg ga, 2012: 113) พิธีกรรมเกี่ยวกับการตายมเี นอื้ หา

โดยสรปุ ดงั นี้

1. ก่อนตาย

เม่ือผู้ป่วยหรือผู้ชราป่วยหนัก หมดหวังว่าจะมีชีวิตอยู่ต่อไปได้ ลูกหลานญาติพี่น้องจะนิมนต์
พระสงฆ์มาสวดมนตใ์ ห้ผู้ป่วยฟังทุกวัน และผลัดเปล่ยี นเฝ้าดูแลตราบจนลมหายใจสดุ ทา้ ย ขณะเดยี วกัน
ต้องอาศัยอาจารย์ผู้รู้พิธีมาช่วยดูแลทาพิธีต่างๆ มีผู้สวดพระธรรมไตรลักษณ์มาสวดให้ผู้ปว่ ยฟัง เพ่ือให้
ผู้ป่วยได้ร้วู า่ มนุษย์ทุกคนไม่อาจหลกี เลี่ยงความตายได้ และเพ่ือช่วยให้ผู้ปว่ ยไม่เกิดอาการกระวนกระวาย

ลูกหลานจึงขึงม่านเพื่อปิดไม่ให้เห็นส่ิงของเคร่ืองใช้ ทรัพย์สมบัติต่างๆ ท่ีมี แขวนพระบฏ (RBHbt; คือ

ผืนผ้าที่เขียนหรือทอเป็นเรื่องพุทธประวตั ิแขวนไว้เพื่อบูชา) ไว้ให้ผู้ป่วยดู เม่ือเห็นว่าผู้ป่วยใกล้จะส้นิ ใจ

บรรดาลูกหลานญาติพี่น้องจะขอขมาโทษ (suMxmaeTas) ที่ตนเองได้ล่วงเกินผู้ป่วยในช่วงเวลาที่ผ่านมา

อาจารย์ผู้ทาพิธีบอกให้ ผู้ใกล้จะส้ินใจท่อง พุทโธ อรหัง ให้ต้ังสตินึกถึงความดีของตนที่ได้ทาไว้ อย่าได้
คดิ กงั วลหว่ งใยคนในครอบครวั หรอื ทรัพย์สมบตั ิใดๆ

ในขณะเดยี วกัน บรรดาลูกหลานต้องเตรยี มเครื่องบงั สุกุล (eRKÓgbnúøg) มีทั้งของกินของใช้ และ

ของต่างๆ สาหรับถวายพระสงฆ์หลังจากผ้ปู ่วยสนิ้ ใจ บรรดาสิง่ ของเหลา่ น้ตี ้องนามาวางไวใ้ กล้ๆ เพ่ือให้