Page 73 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร
P. 73
ประเพณีและพิธีกรรม 9-63
เรื่องท่ี 9.2.3
ประเพณแี ข่งเรือ ลอยประทปี ไหว้พระจันทร์ กรอกข้าวเม่า
เทศกาลงานประเพณขี องชาตทิ ีส่ าคญั ยงิ่ อกี พิธีหนึ่งของประชาชนเขมร คือ งานประเพณีแขง่ เรือ
ลอยประทีป ไหว้พระจันทร์ กรอกข้าวเมา่ เป็นประเพณีทไี่ ด้ทากนั มาต้ังแตส่ มัยโบราณ ซ่ึงรวมพิธีกรรม
หลายๆ พิธีเข้าไว้ในโอกาสเดียวกัน และเป็นพระราชพิธีท่ีพระมหากษัตริย์เสด็จพระราชดาเนินมาทรง
ประกอบพระราชพิธีตลอดมา ปัจจุบันคนไทยจะรู้จักประเพณีของเขมรท้ัง 4 ประเพณีน้ีรวมๆ กันไปใน
ช่ือ “เทศกาลน้า” ตามที่แปลจากภาษาอังกฤษว่า The Water Festival จัดขึ้นระหว่างวนั ขน้ึ 14-15 ค่า
และวนั แรม 1 คา่ เดือน 12 (Exktiþk) ซง่ึ ตรงกับชว่ งเทศกาลวนั ลอยกระทงของไทย
1. ประเพณแี ข่งเรือ ลอยประทปี
ประเพณีแข่งเรือ ลอยประทีป (bNu üGTuM kU bENþtRbTIb) เป็นประเพณีที่กระทาในระยะเวลาท่ี
ต่อเนอื่ งกัน มีสาระสาคัญ ดังนี้
1.1 ความเป็ นมาของพิธีแข่งเรือ ลอยประทีป ความเป็นมาของพิธีแข่งเรือและพิธีลอยประทีป
มดี งั นี้
1.1.1 ควำมเป็ นมำของพธิ ีแข่งเรือ พิธีแข่งเรือหรือ BiFbI Nu üGuTM kU แปลตามรปู ศพั ท์ว่า “พธิ ี
พายเรือ” เน่ืองจากการแข่งเรือมีประวัติความเป็นมาเกี่ยวข้องกับการพายเรือในเหตุการณ์ทาง
ประวัติศาสตรเ์ ขมร กล่าวคือ สมัยพระนคร พระเจ้าชยั วรมนั ท่ี 7 เสด็จไปทาสงครามทางน้ากบั พวกจาม
และได้ชัยชนะ ดังปรากฏภาพสลักพระเจ้าชัยวรมันท่ี 7 ทรงถือธนู ประทับยืนบนเรือรบท่ีผนังปราสาท
บันทายฉมาร์ และภาพสลักรูปเรือรบหัวครุฑและมังกรที่ผนังปราสาทบายน ภาพสลักแสดงให้เห็น
กองทัพเรือของเขมร ที่เข้มแข็งและมีความเช่ียวชาญในการพายเรือ ซ่ึงปราสาททั้งสองแห่งพระเจ้า
ชยั วรมันที่ 7 โปรดใหส้ ร้างขึ้นในรัชสมัยของพระองค์
สมยั ละแวก รชั กาลพระบาทองค์จนั ทท์ ่ี 1 ทรงตง้ั พญาตาดเปน็ เสดจ็ ตรญั (esþcRtaj; – เจ้า
ผู้ครองหัวเมือง) ผู้แทนพระองค์ไปปกครองที่เมืองบาสัก เสด็จตรัญให้ทหารเรือฝึกหัดรบเพ่ือป้อ งกัน
บ้านเมืองโดยแบง่ เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 ทัพหน้าหัดรบโดยเรอื พาย มีรูปร่างเหมือนเรอื งอท่ีใช้แขง่
ปัจจุบัน กลุ่มท่ี 2 ทัพหนุนหัดรบโดยเรือแจว 2 แถว มีรูปร่างเหมือนเรือแจวที่ใช้แข่งปจั จุบัน และกลมุ่ ที่
3 ทัพบาสัก เป็นเรือใหญ่ มีหลังคาส่วนเดียวคล้ายเรือโป๊ะจ้าย เป็นเรือเสบียง การฝึกหัดรบกาหนด
