Page 23 - ไทยศึกษา
P. 23
งานช่างไทย ๑๔-13
เรื่องที่ ๑๔.๒.๑
ปัจจัยท่ีมีอิทธิพลต่องานช่างพ้ืนบ้าน
งานช่างพ้ืนบ้าน หรือเรียกตามลักษณะการสร้างด้วยมือและฝีมือว่า หัตถกรรมพื้นบ้าน
ศลิ ปหัตถกรรมพ้ืนบา้ น เปน็ งานทส่ี นองตอบความจำ� เปน็ ในการดำ� รงชวี ติ ประจำ� วนั ในชมุ ชนทอ้ งถนิ่ หนง่ึ ๆ
โดยใช้วัสดุตามธรรมชาติที่หาได้ใกล้ตัวมาสร้างสรรค์ให้เกิดประโยชน์ใช้สอยอย่างสูงสุด การสร้างท�ำงาน
ชา่ งพน้ื บ้านของแต่ละถน่ิ จึงขนึ้ อยู่กบั ปจั จยั สำ� คญั ดังน้ี
๑. สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ สภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาติ ประกอบดว้ ย สภาพภมู ปิ ระเทศ
สภาพภูมิอากาศ ซ่ึงมีผลต่อทรัพยากรและวัตถุดิบท่ีมีอยู่ในท้องถ่ินต่างๆ เป็นปัจจัยส�ำคัญท่ีท�ำให้ช่างใน
แต่ละถิ่นสามารถจัดหามาสร้างสรรค์งานทุกประเภท ความอุดมสมบูรณ์ของวัสดุที่มีอยู่ตามธรรมชาติน้ี
“หากไดร้ ับผลกระทบอย่างใดอยา่ งหน่งึ จนทำ� ใหเ้ กิดความขาดแคลน” หรอื หมดส้นิ ไป หากไมส่ ามารถหา
มาทดแทน หรอื ปรบั เปลยี่ นไปใชว้ สั ดุอ่นื ๆ งานช่างพ้นื บ้านนัน้ กอ็ าจสญู สิน้ ได้
สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติของประเทศไทยอาจกลา่ วโดยสรุป คือ
ภาคเหนือ มภี เู ขาสงู เเละเปน็ แหลง่ ตน้ น้�ำลำ� ธารทำ� ใหม้ ที รพั ยากรปา่ ไมอ้ ดุ มสมบรู ณ์ ชา่ งได้
วัตถุดิบจากป่ามาสร้างสิ่งของเคร่ืองใช้ต่างๆ มากมายหลายชนิด เช่น ได้ไม้ท�ำเป็นภาชนะในการกินอยู่
เปน็ ตน้ วา่ ท�ำเปน็ กระบะไมส้ �ำหรบั คนขา้ วเหนยี วทนี่ ง่ึ สกุ ใหมใ่ หไ้ อน้�ำระเหยออกไปทเี่ รยี กวา่ กวั๊ ะขา้ ว จาก
นนั้ จึงน�ำข้าวสกุ ใส่ก่องขา้ ว แอ๊บข้าว ทำ� ให้ข้าวเหนยี วนุม่ รบั ประทานได้ตลอดท้ังวนั ใชไ้ มส้ กั ทำ� เครือ่ งใช้
ในครวั เรือน ได้แก่ โต๊ะ ตู้ เตียง เก้าอี้นั่ง และแกะสลกั เป็นพระพุทธรปู นอกจากนยี้ งั ใช้วตั ถดุ ิบที่มตี าม
ธรรมชาตจิ ากปา่ เช่น ใบลาน ไม้ไผม่ าทำ� เครื่องจกั สาน ต้นหอ้ มและใบห้อมมาทำ� เป็นสยี ้อมผา้ เรียกว่า
ผ้าม่อห้อม
ภาพท่ี ๑๔.๓ กั๊วะขา้ ว
ท่ีมา: http://www.songpit.ac.th/art_museum/page15.html สืบคน้ เมอื่ ๑๘ สงิ หาคม ๒๕๖๑.
