Page 42 - เศรษฐศาสตร์อุตสาหกรรม เทคโนโลยี และความจำเริญทางเศรษฐกิจ
P. 42
3-32 เศรษฐศาสตรอ์ ตุ สาหกรรม เทคโนโลยี และความจ�ำ เรญิ ทางเศรษฐกิจ
เร่ืองท่ี 3.3.1
การพัฒนาความด้อยพัฒนาของแฟรงค์
นักวิเคราะห์การพ่ึงพามีความเห็นว่า ประเทศด้อยพัฒนาคือส่วนหนึ่งของกระบวนการโลก
ทก่ี ำ� หนดใหป้ ระเทศเหลา่ นเี้ ปน็ เพยี งประเทศทมี่ หี นา้ ทส่ี นบั สนนุ ปจั จยั การผลติ แกป่ ระเทศพฒั นา หรอื เปน็
ประเทศทรี่ องรบั กระบวนการผลติ ทางหตั ถกรรมทมี่ คี า่ จา้ งตำ�่ ซงึ่ ประเทศดอ้ ยพฒั นาจะเสยี เปรยี บดา้ นอตั รา
การคา้ ดว้ ย สาเหตขุ องความดอ้ ยพฒั นานน้ั มาจากภายนอก มใิ ชจ่ ากปจั จยั ทางเศรษฐกจิ และสงั คมภายใน
โดยกลมุ่ แนวคดิ การพง่ึ พาเหน็ วา่ การพฒั นาเกดิ จากประโยชนท์ เ่ี กดิ ขน้ึ แกป่ ระเทศพฒั นาและความตอ้ งการ
ของประเทศด้อยพัฒนาท่ีต้องการพัฒนา การพัฒนาจึงท�ำให้ประเทศด้อยพัฒนากลายเป็นส่วนหน่ึงของ
เศรษฐกิจโลกในระบบทุนนิยมโลก ซึ่งประเทศพัฒนาก็จะแสวงหาประโยชน์จากประเทศด้อยพัฒนาด้าน
แรงงาน โดยการจ่ายคา่ จา้ งแรงงานต�่ำ ซือ้ วตั ถุดบิ ในราคาถูก และขยายตลาดในประเทศด้อยพฒั นา
อังเดร กุนเดอร์ แฟรงค์ (Andre Gunder Frank) ได้ศึกษาถึงการเกิดความด้อยพัฒนาของ
ประเทศในลาตนิ อเมรกิ าวา่ เปน็ ผลมาจากประวตั ศิ าสตรแ์ ละความสมั พนั ธท์ างเศรษฐกจิ สงั คมและการเมอื ง
อย่างต่อเน่ืองระหว่างเมืองบริวารที่ด้อยพัฒนาและประเทศพัฒนา ความสัมพันธ์น้ีเป็นส่วนส�ำคัญของ
โครงสร้างและพฒั นาการของระบบทนุ นิยมโลก โดยโครงสรา้ งทนุ นยิ มโลกจะมลี กั ษณะความสมั พันธแ์ บบ
เครอื ขา่ ยเมืองใหญ่ทเ่ี ปน็ ประเทศพฒั นากบั เมอื งเครอื ขา่ ยท่ีเป็นบรวิ ารทเ่ี ป็นประเทศด้อยพฒั นา
อังเดร กุนเดอร์ แฟรงค์ ได้อธิบายถึงการพัฒนาความด้อยพัฒนาจากประวัติศาสตร์ และความ
สัมพนั ธร์ ะหวา่ งประเทศพฒั นาและประเทศดอ้ ยพฒั นาวา่ เกดิ ขึน้ เปน็ สามข้นั ตอน คือ
1. ประเทศดอ้ ยพฒั นาหรอื ประเทศทอ่ี ยรู่ อบนอก ไดถ้ กู รวบรวมเขา้ ไปในเศรษฐกจิ โลกตง้ั แตส่ มยั
ทเี่ ป็นอาณานคิ ม
2. การรวมเข้าไปในเศรษฐกิจโลก ได้ท�ำให้ประเทศด้อยพัฒนากลายเป็นประเทศท่ีมีเศรษฐกิจ
แบบทนุ นิยมอยา่ งรวดเรว็ และไม่มีทางหลีกเลีย่ ง
3. การรวมเศรษฐกิจทุนนิยมเข้าไปในเศรษฐกิจโลก มีลักษณะความสัมพันธ์แบบเครือข่าย
เมืองใหญก่ ับเครือขา่ ยทเี่ ปน็ บริวาร โดยสว่ นเกนิ ทางเศรษฐกิจท่ีถกู สรา้ งขนึ้ จะถกู ดงึ เข้าสู่ศนู ย์กลาง
จากการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายเมืองใหญ่กับเครือข่ายท่ีเป็นบริวาร จะพบว่า
ถ้าความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายเมืองใหญ่ท่ีเป็นประเทศพัฒนากับเครือข่ายที่เป็นบริวารที่เป็นประเทศ
ด้อยพฒั นามีความสมั พนั ธ์ทีแ่ นน่ แฟน้ ประเทศดอ้ ยพฒั นาจะไม่สามารถพัฒนาได้ เน่อื งจากขาดเงินออม
ที่จะไปลงทุน เพราะก�ำไรส่วนเกินทางเศรษฐกิจท่ีลงทุนจากคนในประเทศพัฒนาถูกส่งกลับไปยังประเทศ
พฒั นา ผปู้ ระกอบการในประเทศด้อยพัฒนาก็มกี ำ� ไรน้อยไม่เพียงพอที่จะนำ� ไปใช้ลงทุนขนาดใหญ่ได้ แต่
ถ้าหากความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายเมืองใหญ่กับเมืองบริวารหย่อนลง เมืองบริวารท่ีเป็นประเทศด้อย
พัฒนาก็มีโอกาสจะพัฒนาประเทศได้ เนื่องจากไม่มีการถ่ายโอนส่วนเกินทางเศรษฐกิจไปยังเครือข่าย
เมอื งใหญห่ รือประเทศพัฒนา ด้วยเหตุผลดังกล่าว แฟรงค์จึงได้เสนอว่า ถ้าประเทศด้อยพัฒนาต้องการ
ที่จะพัฒนาประเทศใหป้ ระสบความส�ำเร็จ ควรตัดความสมั พันธก์ ับประเทศพฒั นา
