Page 105 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 105
ความส ุขม วลร วมประชาชาติ 11-53
เร่อื งท ่ี 11.3.2
กรณศี ึกษาก ารป ระยุกต์ใช้ค วามส ุขมวลร วมป ระชาชาตขิ องป ระเทศไทย
1. การพฒั นาดชั นชี ีว้ ดั ความอ ยู่เย็นเปน็ สุขร ่วมกนั ในสงั คมไทย
ในช่วงของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับแรกๆ เป็นช่วงที่ประเทศไทยมุ่งเน้นการพัฒนาที่
ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ เพื่อข จัดป ัญหาความยากจนข องป ระชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ การว ัดค วามส ำเร็จ
ของการพัฒนาประเทศในช่วงดังกล่าว จึงเน้นไปที่การขยายตัวของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ และผลิตภัณฑ์
มวลร วมป ระชาชาติ (GDP) มากกว่าเรื่องค วามสมดุล ความม ีเสถียรภาพ และค วามย ั่งยืน ซึ่งผลข องการพัฒนาตาม
แผนพ ัฒนาเศรษฐกิจแ ละส ังคมแ ห่งช าติได้สร้างความเจริญเติบโตให้กับระบบเศรษฐกิจโดยร วม และพ ัฒนาค ุณภาพ
ชีวิตคนไทยให้ดีขึ้น แต่ขณะเดียวกันก็ได้ส่งผลกระทบทำให้เกิดปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม ปัญหาความยากจน ปัญหาการกระจายรายได้ที่ไม่เท่าเทียมกันระหว่างคนกลุ่มต่างๆ ในสังคม
ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ประกอบกับผลกระทบจากการดำเนินนโยบายเปิดเสรีทางการ
เงินของประเทศไทย ทำให้เกิดวิกฤตเศรษฐกิจในกลาง พ.ศ. 2540 ซึ่งทำให้หลายฝ่ายต้องมีการทบทวนเพื่อ
ปรับแนวทางการพัฒนาประเทศไทยในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540-2544)
ที่ได้ป รับเปลี่ยนจุดเน้นข องการพัฒนาป ระเทศไปท ี่ “ความอยู่ดีมีสุขของค น” ซึ่งเป็นแนวคิดก ารพ ัฒนาที่ต่อเนื่องมา
ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจแ ละสังคมแห่งช าติ ฉบับท ี่ 9 (พ.ศ. 2545-2549) พร้อมน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
มาเป็นแนวทางการพัฒนาประเทศ ภายใต้หลักการที่ยึดความพอประมาณ ความมีเหตุผล และการสร้างภูมิคุ้มกัน
มุ่งก ารพ ัฒนาท ีส่ มดลุ แ ละม กี าร บรู ณาก ารท ุกม ติ ิ ทั้งด า้ นต วั ค น สงั คม เศรษฐกจิ และส ิง่ แ วดล้อม เพื่อใหเ้กิดก ารพ ฒั นา
ที่ย ั่งยืนแ ละค วามอ ยู่ดีม ีส ุขข องค นไทย แนวคิดการพ ัฒนาส ู่ค วามพ อเพียงด ังก ล่าวได้ก ่อให้เกิดก ารร วมต ัวเรียนร ู้แ ละ
ขยายเครือข ่ายก ารพ ัฒนาอ ย่างก ว้างข วางม ั่นคง และเป็นพ ลังข ับเคลื่อนท างส ังคมท ี่ส ำคัญในก ารร ่วมก ำหนดว ิสัยท ัศน์
และเป้าประสงคห์ ลักข องแ ผนพ ัฒนาเศรษฐกิจแ ละส ังคมแ ห่งช าติ ฉบับท ี่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) ใหม้ ุ่งส ู่ “สังคมอ ยู่เย็น
เป็นสุขร ่วมก ัน”
กรอบแนวคดิ พ ้นื ฐ านในการว ดั “ความส ขุ ” ของประเทศไทย
กรอบแ นวคิด “ความอยู่เย็นเป็นสุข” พัฒนาม าจากแนวคิดของเซน ใน พ.ศ. 2528 ได้ระบุว่า “ผลกร ะทบ
ขั้นสุดท้ายของการพัฒนา คือ การทำให้ปัจเจกบุคคลสามารถบรรลุผลสำเร็จในสิ่งที่ต้องการ และปัจเจกบุคคล
มีสิทธิเสรีภาพในการเลือกวิธีการไปสู่ความสำเร็จด้วยตัวของเขาเอง ส่วนการมีรายได้จะเป็นเพียงเครื่องมือหรือ
ทางผ่านไปสู่ความสำเร็จเท่านั้น” ซึ่งแนวคิดดังกล่าวสอดคล้องกับแนวคิดการพัฒนาประเทศในแผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 9 ที่มุ่งเสริมสร้าง
ความอยู่เย็นเป็นสุขของคนไทย กำหนดให้การพัฒนาเศรษฐกิจเป็นเครื่องมือประการหนึ่ง “ความอยู่เย็นเป็นสุข”
จึงมีขอบเขตที่กว้างขวางและถือเป็นความสำเร็จของแต่ละปัจเจกบุคคล ซึ่งแตกต่างกันไปตามวิถีการดำเนินชีวิต
และการแสวงหาความสำเร็จในช ีวิตข องคนในสังคมนั้น และเป็นเรื่องที่ต ้องพิจารณาอ ย่างเป็นองค์รวม เพราะมีค วาม
เชื่อมโยงข องการพัฒนาม ิติต่างๆ อย่างแ ยกก ันไม่ออก
สำหรับการวัดความสุขของประเทศไทย เพื่อพัฒนาสู่ “ความอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกันของสังคมไทย” ซึ่งเป็น
วิสัยทัศน์และเป้าประสงค์หลักของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 สำนักงานคณะกรรมการ
ลขิ สิทธิ์ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
