Page 43 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 43
แสงและทัศนูปกรณ์ 11-35
ภาพที่ 11.26 ก. วัตถุวางอ ยู่ร ะหว่างจุด F กับจ ุด V (จุดก ึ่งกลางกระจก) หรืออยู่ห ่างจากกระจกน ้อย
กว่าค วามย าวโฟกัส (f) ของก ระจก (ระยะ FV) ภาพท ี่เกิดข ึ้นเป็นภ าพเสมือนข นาดใหญ่ก ว่าว ัตถุ หัวต ั้งเหมือน
วัตถุ หลังก ระจก (ด้านตรงข้ามก ับว ัตถุ)
ภาพที่ 11.26 ข. วัตถุว างอ ยู่ท ี่จุดโฟกัส (จุด F) หรืออ ยู่ห่างจ ากกระจกเท่ากับค วามย าวโฟกัสของ
กระจก ภาพที่เกิดข ึ้นเป็นภาพขนาดใหญ่ท ี่สุด ที่ร ะยะอนันต์
ภาพท ี่ 11.26 ค. วัตถุวางอยู่ร ะหว่างจุด F กับจุด C หรืออ ยู่ห ่างจ ากก ระจกม ากกว่าค วามย าวโฟกัส
แต่น ้อยก ว่าร ัศมีค วามโค้ง (r) ของก ระจก (ระยะ CV) ภาพท ี่เกิดข ึ้นเป็นภ าพจริงขนาดใหญ่กว่าว ัตถุ หัวกลับ
กับวัตถุ หน้าก ระจก (ด้านเดียวกับว ัตถุ) นอกจุด C หรือห่างจากก ระจกเป็นร ะยะม ากกว่าร ัศมีความโค้งของ
กระจก
ภาพที่ 11.26 ง. วัตถุวางอยู่ที่จุดศูนย์กลางความโค้งของกระจกหรือห่างจากกระจกเท่ากับรัศมี
ความโค้งของกระจก ภาพที่เกิดขึ้นเป็นภาพจริงภาพขนาดเท่ากับวัตถุ หัวกลับกับวัตถุ ที่ตำแหน่งเดียวกับ
วัตถุ (จุด C)
ภาพท ี่ 11.26 จ. วัตถุว างห ่างจากก ระจกม ากกว่ารัศมีค วามโค้งข องก ระจก (นอกจ ุด C) ภาพท ี่เกิด
ขึ้นเป็นภ าพจริงขนาดเล็กกว่าว ัตถุ หัวก ลับกับวัตถุ ทางด ้านเดียวก ับวัตถุ อยู่ระหว่างจ ุด F กับจ ุด C หรือห่าง
จากกระจกม ากกว่าค วามยาวโฟกัสข องก ระจกแต่น ้อยกว่ารัศมีความโค้งข องกระจก
ภาพท ี่ 11.26 ฉ. วัตถุอ ยู่ห ่างจ ากก ระจกม าก (ระยะอ นันต์) ภาพท ี่เกิดข ึ้นเป็นภ าพจริงข นาดเล็กท ี่สุด
ที่จุดโฟกัสของก ระจก (ห่างจ ากกระจกเท่ากับของค วามย าวโฟกัสของกระจก)
ภาพที่เกิดจากกระจกเว้าจึงมีทั้งภาพจริงและภาพเสมือน โดยภาพจริงมีทั้งภาพที่มีขนาดเล็กและ
ใหญ่ก ว่าว ัตถุ ภาพจริงจ ากก ระจกเว้าม ีข นาดเล็กท ี่สุดเมื่อว ัตถุอ ยู่ไกลจ ากก ระจกม าก และข นาดข องภ าพจริง
จะใหญ่ขึ้นเมื่อว ัตถุข ยับเข้าใกล้ก ระจกจ นม ีข นาดเท่ากับว ัตถุ เมื่อวัตถุอยู่ห ่าง r จากกระจก และม ีข นาดใหญ่
กว่าว ัตถุ เมื่อวัตถุอยู่ร ะหว่างระยะ f กับ r จากก ระจก ขณะท ี่ภ าพเสมือนม ีเฉพาะภาพที่ม ีขนาดใหญ่กว่าว ัตถุ
เท่านั้น โดยข นาดข องภ าพเสมือนจะเล็กล ง เมื่อวัตถุข ยับจากจ ุดโฟกัสเข้าหาก ระจกเว้า แต่ย ังค งมีขนาดใหญ่
กว่าว ัตถุอยู่ ภาพเสมือนจะม องเห็นได้โดยมองเข้าไปในกระจก ดังแสดงในภาพที่ 11.26 ก. ส่วนภ าพจริง ถ้า
นำฉากไปรับภาพท ี่ต ำแหน่งท ี่เกิดภ าพจะม องเห็นภ าพบ นฉากได้
การเขียนแผนภาพทางเดินของแสงเพื่อหาชนิด ขนาด และตำแหน่งของภาพของวัตถุที่วางไว้ที่
ตำแหน่งต ่างๆ หน้ากระจกนูน ดังภาพที่ 11.27
