Page 25 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 25
ความรู้ด้านเศรษฐศาสตรแ์ ละธุรกิจ 6-15
ระบบตลาดระบบการแขง่ ขนั มคี อ่ นขา้ งมากและใชเ้ ปน็ ตวั ตดั สนิ ใจ บทบาทของรฐั ในทางเศรษฐกจิ มนี อ้ ยมาก
ใช้กลไกราคาและระบบการแข่งขัน ใช้ระบบคล้ายการประมูลคือใครให้ราคาสูงสุดจะได้ส่ิงของน้ันไปโดย
ไมค่ ำ� นงึ ถงึ ปจั จยั อนื่ ๆ มกี ารประเมนิ ระบบเศรษฐกจิ แบบเสรนี ยิ ม ใชร้ ะบบราคาเปน็ ตวั ตดั สนิ ซงึ่ มเี สรภี าพ
มากเพราะยอมให้เอกชนเลือกท�ำอะไรก็ได้ท่ีไม่ผิดกฎหมายและศีลธรรม มีประสิทธิภาพเพราะทรัพยากร
ถูกใช้อย่างเต็มที่ อย่างไรก็ตามหากปล่อยเสรีเกินไปท�ำให้มีการเลือกผลิตเฉพาะสินค้าบางอย่าง และมัก
ไมค่ ำ� นงึ ถงึ ประสทิ ธภิ าพทจ่ี ะไดร้ บั การแขง่ ขนั มากทำ� ใหบ้ างคนไดเ้ ปรยี บบางคนเสยี เปรยี บและความเสมอ
ภาคลดนอ้ ยลง เกดิ ปญั หาความไมม่ เี สถยี รภาพทางเศรษฐกจิ เชน่ มปี ญั หาเงนิ เฟอ้ การวา่ งงาน และการ
ท�ำลายทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ้ ม เปน็ ตน้
2. ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม
ระบบเศรษฐกจิ แบบสงั คมนยิ มจะมหี นว่ ยวางแผนสว่ นกลางทำ� หนา้ ทคี่ วบคมุ การดำ� เนนิ งาน มจี ดุ
มงุ่ หมายทจ่ี ะไดม้ าซงึ่ กรรมสทิ ธห์ิ รอื เขา้ ดำ� เนนิ การในอตุ สาหกรรมสำ� คญั ๆ และอตุ สาหกรรมพน้ื ฐานทง้ั หมด
ผู้บริโภคมีอิสระเสรีในการเลือกซื้ออะไรก็ได้ที่ต้องการ โดยรัฐบาลจะพยายามจัดสวัสดิการต่างๆ ที่เป็น
ปัจจัยการผลิตทุกชนิดในรูปของรัฐสวัสดิการ ถือว่ารัฐบาลมีหน้าที่ในการจัดหาสวัสดิการต่างๆ ให้แก่
ประชาชน เพื่อให้มีความเป็นอยู่ไม่ด้อยไปกว่าระดับต่�ำสุดของมาตรฐานการครองชีพท่ีทุกคนควรได้รับ
รปู แบบดงั กลา่ ว ไดแ้ ก่ อาหาร การศกึ ษา ทอ่ี ยอู่ าศยั ยารกั ษาโรค ดงั ตวั อยา่ งโครงการเคหะสงเคราะห ์ การ
ปรบั ปรงุ แหลง่ เสอ่ื มโทรม โครงการประกนั สขุ ภาพและการรกั ษาพยาบาล การเขา้ รบั ศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐานโดย
ไมเ่ สยี เงนิ (รฐั รบั ผดิ ชอบคา่ ใชจ้ า่ ยดา้ นการศกึ ษาพนื้ ฐาน) โครงการประกนั การวา่ งงาน โครงการชว่ ยเหลอื
บคุ คลทบี่ กพรอ่ งด้วยสาเหตตุ า่ งๆ เปน็ ตน้ ในการประเมนิ ระบบเศรษฐกจิ แบบสังคมนิยม ข้อดคี ือมคี วาม
คลอ่ งตวั เนอื่ งจากใชร้ ะบบสงั่ การจากสว่ นกลาง การจดั สรรทรพั ยากรมปี ระสทิ ธภิ าพ ไมเ่ กดิ ความสญู เปลา่
มกี ารกระจายรายไดโ้ ดยรฐั บาลดำ� เนนิ การเกบ็ ภาษคี นรวยมาแบง่ ใหค้ นจน แตก่ ม็ ขี อ้ เสยี คอื มกั ไมม่ ปี ระสทิ ธภิ าพ
และอาจผดิ พลาดไดง้ า่ ย โดยอาศยั คนตดั สนิ ใจเพยี งบางคน ซงึ่ อาจไมร่ จู้ รงิ ขาดกำ� ลงั ใจและไมม่ เี สถยี รภาพ
มกั ไมม่ ีความเจริญทางเศรษฐกิจเท่าท่คี วร ขาดแรงจงู ใจที่จะคดิ ค้นสงิ่ ใหมๆ่ ผลิตสินคา้ ท่คี นไมต่ ้องการ
3. ระบบเศรษฐกิจแบบผสม
ระบบเศรษฐกจิ แบบผสมเกดิ จากการทรี่ ะบบเศรษฐกจิ แบบเสรหี รอื แบบสงั คมนยิ มตา่ งกม็ ขี อ้ ดแี ละ
ข้อเสีย แนวทางและกลไกของระบบเศรษฐกิจแบบผสมในส่วนของแบบเสรีนิยมน�ำกลไกราคา และระบบ
การแข่งขันมาใช้ ส่วนของแบบสังคมนิยมน�ำระบบการวางแผนจากส่วนกลางมาใช้ การประเมินระบบ
เศรษฐกจิ แบบผสมอาศยั ขอ้ ดคี อื มคี วามคลอ่ งตวั เพราะใชท้ งั้ ราคาหรอื การวางแผนได้ แตข่ อ้ เสยี ขาดกำ� ลงั
ใจหรือแรงจูงใจทำ� ใหไ้ มอ่ ยากจะลงทุน
การดำ� เนนิ การของระบบเศรษฐกจิ ทง้ั แบบเสรนี ยิ มสงั คมนยิ มและแบบผสมจะดำ� เนนิ การโดยแยก
เป็น 2 ระบบคอื
1) ระบบการแลกเปล่ียนส่ิงของต่อสิ่งของซ่ึงง่ายแต่มีปัญหาอาจท�ำไม่ได้กับสินค้าบางชนิด เช่น
หนักเกนิ ไปหรือมากเกนิ ไป อาจไม่ใชส่ ง่ิ ท่ผี ูอ้ ่นื ตอ้ งการ หรืออตั ราแลกเปล่ียนอาจไมเ่ ป็นท่ตี กลงกัน
