Page 37 - วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์
P. 37
เคมีอินทรีย์ 3-25
เรือ่ งท ่ี 3.1.4
การเรยี กช่ือส ารประกอบอินทรยี ์
ในก ารศ ึกษาเกี่ยวก ับส ารประกอบอ ินทรีย์จ ำ�เป็นต ้องเรียกช ื่อส ารเพื่อไมใ่หเ้กิดค วามส ับสนแ ละเพื่อใชส้ ื่อสาร
ให้เข้าใจตรงกัน การเรียกชื่อ (nomenclature) สารประกอบอินทรีย์มีหลายแบบ ในสมัยแรก การเรียกชื่อนิยมใช้
ชื่อเฉพาะ (specific name) หรือชื่อสามัญ (common name) แต่ในสมัยปัจจุบันมีการกำ�หนดระบบการเรียกชื่อ
สารประกอบอินทรีย์โดยอ าศัยห มู่ฟังก์ชันเป็นห ลัก
การเรียกชื่อสารประกอบอินทรีย์ที่นิยม คือ ระบบ IUPAC (อ่านว่า ไอ–ยู-แพก) ที่กำ�หนดขึ้นโดยองค์กร
International Union of Pure and Applied Chemistry ซึ่งระบบ IUPAC จะน ำ�ชื่อสามัญม าใช้ร่วมด ้วย หลักการ
เรียกช ื่อส ารประกอบอ ินทรีย์ในร ะบบ IUPAC ต้องมีก ารเลือกส ายโซ่ห ลัก (parent chain) จากน ั้นจ ึงให้เลขก ำ�หนด
ตำ�แหน่ง การใช้คำ�ลงท้ายและค ำ�นำ�หน้าโดยยึดห ลักเกณฑ์ ดังนี้
1. การเลือกส ายโซ่ห ลัก
การเลือกสายโซ่หลักเป็นการเลือกสายโซ่ที่มีจำ�นวนคาร์บอนอะตอมต่อเนื่องให้ได้ความยาวมากที่สุด และ
จะต้องให้หมู่ฟังก์ชันอยู่ในสายโซ่หลักนี้ จากนั้นเรียกชื่อสารประกอบอินทรีย์โดยพิจารณาจากจำ�นวนคาร์บอนใน
สายโซ่ห ลักด ังตารางที่ 3.1
ในการเรียกชื่อสายโซ่หลักจะแสดงจำ�นวนอะตอมคาร์บอนแล้วลงท้ายด้วยหมู่ฟังก์ชัน เช่น หากเป็น
สารประกอบแ อลเคนท ี่ม ีคาร์บอนอะตอม 2 อะตอมก็จ ะเรียกว่า อีเทน (ethane) แต่ห ากเป็นสารประกอบแ อลกอฮอล์
ที่ม ีจ ำ�นวนค าร์บอนอะตอม 2 อะตอมก็จ ะเรียกว่า เอทานอล (ethanol) เป็นต้น
ตารางท่ี 3.1 แสดงการเรียกช ่อื ส ารประกอบอ นิ ทรยี ต์ ามจ�ำ นวนอ ะตอมข องคาร์บอนในสายโซ่หลกั
จำ�นวนอะตอม คำ�แสดงจำ�นวน ตวั อย่าง
ของคารบ์ อน
meth ช่อื สารอนิ ทรีย์ สตู รโมเลกุล
1 eth CH3
2 prop มีเทน (methane) C2H6
3 but อีเทน (ethane) C3H8
3 pent โพรเพน (propane) C3H10
5 hex บิวเทน (butane) C5H12
6 hept เพนเทน (pentane) C6H13
7 oct เฮกเซน (hexane) C7H16
8 non เฮปเทน (heptane) C8H18
9 dec ออกเทน (octane) C9H20
10 undec โนเนน (nonane) C10H22
11 dodec เดเคน (decane) C11H23
12 อุนเดเคน (undecane) C12H26
โดเดเคน (dodecane)
