Page 104 - โครงการผลิตหนังสือ อิเล็กทรอนิกส์ (e-book) เพื่อการเรียนรู้สู่ประชาคมอาเซียน

4-4 หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (e-book) เพื่อการเรียนรู้สู่ประชาคมอาเซียน

อาณาจกั รเจนละ
ในระหว่าง พ.ศ. 1170-1250 น้ันอาณาจักรขอมมีกษัตริย์ครองราชย์คือ พระเจ้าภววรมันที่ 2
พระโอรสของพระเจา้ อศี านวรมนั ท่ี 2 และพระเจา้ ชยั วรมนั ท่ี 1 โอรสของพระเจา้ ภววรมนั ที่ 2 ยคุ นไี้ ดส้ รา้ งศลิ ป
ขอมแบบไพรกเมง ข้นึ ระหวา่ งพ.ศ. 1180-1250สมัยพระเจา้ ชัยวรมนั ที่ 1 น้ันอาณาจกั รเจนฬา (เจนละ) นน้ั ได้
แตกแยกเป็นพวกเจนละบกคืออยู่ลุ่มน้�ำโขงตอนใต้ และพวกเจนละน�้ำ อยู่ในดินแดนลาวตอนกลาง พ.ศ.
1250-1350 ยุคน้ีไดม้ กี ารสร้างศลิ ปขอมแบบก�ำพงพระขนึ้ อาณาจกั รขอมน้นั ลม่ สลายมาจนถึงรชั สมยั พระเจา้
ชัยวรมันที่ 2 หรือพระเจ้าปรเมศวรพ.ศ. 1345-1393 พระองค์ได้รวบรวมพวกเจนละบกและพวกเจนละน้�ำ
เป็นอาณาจักรใหม่โดยรับเอาลัทธไศเลนทร์หรือ เทวราชาเข้ามาท�ำการสถานปนาอาณาจักรใหม่ข้ึน โดยท�ำ
การสร้างราชธานขี ึน้ ใหม่หลายแห่งและสร้างปราสาทหินหรือเทวาลัยเป็นการใหญ่ ซ่ึงมีเหตุการณ์ยา้ ยราชธานี
ขึ้นหลายครั้งจนกว่าจะลงตัวท่ีเมืองหริหราลัยราชธานีแห่งแรกของอาณาจักรขอม ต่อมาคือ เมืองยโศธรปุระ
และเมอื งนครธมในทส่ี ดุ ดว้ ยเหตนุ อ้ี าณาจกั รขอมสมยั นจ้ี งึ รงุ่ เรอื งดว้ ยการสรา้ งราชธานขี นึ้ หลายแหง่ และมปี ราสาท
หนิ ทเ่ี ปน็ ศลิ ปขอมเกดิ ขน้ึ หลายแบบ กลา่ วคอื สมยั พระเจา้ ชยั วรมนั ท่ี 2 นนั้ พระองคไ์ ดท้ �ำการสรา้ งเมอื งอนิ ทรปรุ ะ
เปน็ ราชธานี ขนึ้ ทบ่ี รเิ วณใกลเ้ มอื งก�ำแพงจาม สรา้ งเมอื งหรหิ ราลยั หรอื รอ่ ลวย เปน็ ราชธานี สรา้ งเมอื งอมเรนทรปรุ ะ
เปน็ ราชธานี และสร้างเมอื งมเหนทรบรรพต หรือ พนมกเุ ลนเป็นราชธานี ยุคนไ้ี ดส้ ร้างศิลปขอมแบบกเุ ลนข้ึน
ระหว่างพ.ศ. 1370-1420 เม่ือสิ้นรัชกาลพระเจ้าชัยวรมันท่ี 2 พระโอรสได้ครองราชย์ทรงพระนามว่า
พระเจ้าชัยวรมนั ที่ 3 หรือ พระเจา้ วษิ ณโุ ลก ครองราชย์ พ.ศ. 1393-1420 พระองคไ์ ด้กลบั มาใชเ้ มืองหรหิ ราลัย
หรอื ร่อลอย เปน็ ราชธานี ต่อมาจนถงึ รชั กาลพระเจ้าอนิ ทรวรมนั ท่ี 1 หรือ พระเจา้ อศิ วรโลก ครองราชย์ พ.ศ.
1420-1432 ยุคนี้ได้สร้างศิลปขอมแบบพระโคข้ึนใน พ.ศ. 1420-1440 ในสมัยพระเจ้ายโศวรมันที่ 1 หรือ
พระเจา้ บรมศิวโลก พระโอรสของพระเจ้าอินทรวรมันท่ี 1 ซ่ึงครองราชย์เป็นกษัตริยข์ อม ในพ.ศ. 1432-1443
น้ัน พระองค์ได้สร้างเมืองยโศธรปุระหรือเมืองพระนครแห่งแรกขึ้นท่ีเขาพนมบาเค็ง เม่ือพ.ศ. 1436 ซ่ึงอยู่
ทางตอนเหนือทะเลสาบเมืองเสียมราฐ เมืองนี้คนไทยเรียก เสียมราฐ การสร้างปราสาทหินข้ึนบนเขาพนม
บาเค็งนั้น เป็นอิทธิพลของศาสนาพราหมณ์หรือฮินดูท่ีแผ่อิทธิพลเข้ามายังดินแดนแถบน้ี ซ่ึงถูกสมมติขึ้นเป็น
ศูนย์กลางของจักรวาลตามความเชอ่ื นน้ั นับเปน็ ศิลปขอมแบบบาเคง็ เมืองยโศธรปุระ ราชธานีแห่งนมี้ ีกษัตรยิ ์
ครองราชย์ต่อมาคือ พระเจ้าหรรษวรมันที่ 1 หรือ พระเจ้ารุทรโลก พระโอรสของพระเจ้ายโศวรมันท่ี 1
ครองราชย์ พ.ศ. 1443-1456 และพระเจา้ อศี านวรมันท่ี 2 หรอื พระเจ้าบรมรุทรโลก พระอนุชาของพระเจ้า
หรรษวรมันท่ี 1 ครองราชย์ พ.ศ. 1 456-1468 จึงเกดิ เหตกุ ารณ์เปลยี่ นแผ่นดนิ ในทส่ี ดุ พระเจ้าชัยวรมันท่ี 4
หรือพระเจ้าบรมศิวบท ซึ่งเป็นน้องเขยของพระเจ้ายโศวรมันท่ี 1 ได้ข้ึนครองราชย์เป็นกษัตริ อาณาจักรขอม
ในพ.ศ. 1471-1485 พระองคไ์ ด้สรา้ งราชธานขี ้ึนทเี่ มืองโฉกการยกยารห์ รอื เกาะแกร์ และพระเจา้ หรรษวรมัน
ที่ 2 หรอื พระเจา้ พรหมโลก พระโอรสขององค์ได้ครองราชยต์ ่อมาระหวา่ งพ.ศ. 1485-1487 ยุคนี้ได้สรา้ งศลิ ป
ขอมแบบเกาะแกร์ พ.ศ. 1465-1490 ตอ่ มาพระเจา้ ราเชนทรวรมนั หรือพระเจา้ ศิวโลก พระนัดดาของพระเจา้
ยโศวรมันที่ 1 ได้ครองราชย์ในพ.ศ. 1487-1511 ได้ย้ายราชธานีมาที่เมืองยโศธรปุระ หรือเมืองพระนคร
แหง่ แรก ยคุ นี้ได้สรา้ งศิลปขอมแบบแปรรปู พ.ศ. 1490-1510