Page 62 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน

14-52 ความรูเ้ บอ้ื งตน้ การสือ่ สารชมุ ชน
หรือดว้ ยเหตผุ ลวา่ ไมม่ อี ะไรจะท�ำ เพราะการเปิดรับส่อื อยา่ งตั้งใจ จะท�ำให้เราเลอื กกลน่ั กรองสารทีถ่ กู น�ำ
เสนอผา่ นสอ่ื นน้ั ๆ ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพมากยง่ิ ขนึ้ อยา่ งนอ้ ยกเ็ ลอื กเฉพาะสารทเ่ี ปน็ ประโยชน์ และสนอง
ตอบต่อความตอ้ งการของตนเองมาใช้ โดยเลือกตัดสารท่ไี มเ่ ป็นประโยชนห์ รือไร้คุณภาพออกไป

3. รู้จักแสวงหาข้อมูลข่าวสารท่ีเป็นประโยชน์ หลักการเบื้องต้นอีกประการหน่ึงของการเป็น
ผู้บริโภคสื่อที่มีคุณภาพ คือการเป็นผู้รู้จักแยกแยะข้อมูลว่า ท่ามกลางข้อมูลข่าวสารจากส่ือท่ีมีปริมาณ
มากมายมหาศาลในสงั คมข่าวสารน้ี อะไรคอื ข้อมลู ขา่ วสารทเี่ ปน็ ประโยชนแ์ กเ่ รา และอะไรทไี่ ม่ใช่ ซึง่ เรา
จะสามารถแยกแยะไดก้ ต็ อ่ เม่ือเราเลอื กเปิดรบั ส่ืออยา่ งตง้ั ใจ ดงั ที่ไดก้ ลา่ วมาแล้วนน่ั เอง

4. เปิดรับส่ือโดยมีวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน การเปดิ รบั สอ่ื ควรเปน็ ไปอยา่ งมวี ตั ถปุ ระสงค์ ไมว่ า่ จะ
เปน็ วัตถุประสงคเ์ พ่อื การรบั ร้ขู ่าวสาร เพ่ือการเรียนรู้ เพือ่ แสวงหาขอ้ มูลมาใช้ในการตัดสินใจเรื่องใด หรอื
เพอ่ื แสวงหาความบนั เทงิ กต็ าม ทง้ั นก้ี ารเปดิ รบั สอื่ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคท์ ช่ี ดั เจน ไมไ่ ดห้ มายความวา่ เราตอ้ ง
เปิดโทรทัศน์ด้วยวัตถุประสงค์ข้อใดข้อหน่ึงเพียงอย่างเดียว และชมรายการท่ีเก่ียวข้องกับวัตถุประสงค์
ดังกล่าว โดยไม่เลือกรับชมรายการประเภทอ่ืน หากแต่หมายถึง การมีวัตถุประสงค์ท่ีชัดเจนในการชม
รายการแตล่ ะประเภท จริงๆ แลว้ เราเปดิ รับสือ่ ด้วยวตั ถปุ ระสงค์ทห่ี ลากหลายและปะปนกัน จนบางครั้ง
เรากแ็ ยกไมอ่ อกว่า การชมรายการประเภททแี่ ตกตา่ งกนั นัน้ แทจ้ ริงแล้วควรมีวัตถปุ ระสงคใ์ นการรบั ชมที่
แตกต่างกนั อย่างไร

5. รู้จักแยกแยะระหว่างความเป็นจริงและเร่ืองที่สร้างขึ้น การน�ำเสนอของส่ือมวลชนเป็นการ
ผสมผสานระหว่างความเป็นจริงและเร่ืองท่ีสร้างขึ้น เน่ืองจากดังท่ีได้กล่าวแล้วว่า “การสร้างเหตุการณ์
เทียม” เป็นกลยุทธ์อย่างหน่ึงท่ีใช้เพ่ือสร้างสถานการณ์ให้ผู้บริโภคสื่อเข้าใจผิด คิดว่าส่ิงท่ีได้ดูหรือได้ฟัง
เปน็ สง่ิ ทีเ่ กิดขนึ้ จรงิ หรือเกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ

วิธีการในการแยกแยะระหว่างความเป็นจริงและเรื่องท่ีสร้างขึ้น คือ การวิเคราะห์ ซึ่งระดับของ
การวเิ คราะหก์ ต็ อ้ งแตกตา่ งกนั ไปตามความซบั ซอ้ นของเนอ้ื หาดว้ ย ถา้ เนอ้ื หามคี วามซบั ซอ้ น การวเิ คราะห์
ก็ต้องเป็นไปในลักษณะของการวิเคราะห์ ท่ีต้องอาศัยความรู้ในกระบวนการผลิตส่ือ และการรู้เท่าทัน
เทคโนโลยี เข้ามาเก่ียวขอ้ งด้วย

6. รู้จักเปรียบเทียบข้อมูลจากสื่อหลาย ๆ ประเภท การได้รับข้อมูลข่าวสารจากแหล่งข้อมูลแต่
เพยี งแหลง่ เดยี วอาจทำ� ใหเ้ ราไดร้ บั ขอ้ มลู แตเ่ พยี งดา้ นเดยี ว และอาจทำ� ใหเ้ ราเปน็ ผทู้ ถ่ี กู ครอบงำ� โดยสอื่ ได้
ดังนั้นการรับรู้ข้อมูลข่าวสารให้รอบด้านจะเป็นเสมือนการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลข่าวสารท่ีเรา
ได้รับด้วยประการหน่ึง

7. บริโภคสื่อด้วยความตั้งใจ นอกจากการเปดิ รบั สอื่ ดว้ ยความตระหนกั รแู้ ลว้ ผบู้ รโิ ภคสอ่ื ยงั ควร
อา่ น ฟงั หรอื ชมสอ่ื ดว้ ยความตงั้ ใจ เนอ่ื งจากยง่ิ เราใชค้ วามตงั้ ใจตอ่ กจิ กรรมใดๆ มากเทา่ ไร เรากจ็ ะสามารถ
ควบคุมระดับการเรียนรู้ของเราไดม้ ากขนึ้ เทา่ น้ัน

8. เป็นผู้บริโภคสื่อท่ีกระตือรือร้น การเปน็ ผบู้ รโิ ภคสอ่ื ทก่ี ระตอื รอื รน้ ไมไ่ ดห้ มายความวา่ เราจะ
ต้องท�ำตัวเปน็ นกั วิพากษ์วจิ ารณ์สอ่ื ทเ่ี รยี กรอ้ งความเป็นธรรมให้กบั ผู้บรโิ ภคตลอดเวลา แตห่ มายถงึ การ
ปฏิเสธการเป็นผู้รับ ที่ปล่อยให้ข้อมูลข่าวสารท่ีได้จากส่ือมีอิทธิพล ตลอดจนเป็นตัวก�ำหนดอารมณ์และ
พฤติกรรมใหเ้ ป็นไปในทศิ ทางท่ผี ู้ผลิตสือ่ ต้องการ