Page 19 - สังคมมนุษย์

มนุษยก์ บั สถาบันสงั คมและการจดั ชว่ งชนั้ ทางสังคม 3-9
สถาบัน (จำ� นงค์ อดวิ ฒั นสทิ ธ์ิ และคณะ, 2540, น. 36) หมายถงึ บรรทดั ฐานตา่ งๆ ทง้ั ธรรมเนยี ม
กฎศลี ธรรม และกฎหมายที่เก่ียวขอ้ งกับกิจกรรมต่างๆ อันจำ� เป็นต่อการดำ� รงอยขู่ องสงั คม เชน่ สถาบนั
ครอบครัวก็คือธรรมเนียม บรรทัดฐานท้ังหลายที่เกี่ยวข้องกับการแต่งงาน และการอยู่ร่วมกันของสามี
ภรรยา ลกู และญาติพีน่ ้อง ตลอดจนการหยา่ ร้าง
สรุป สถาบันคือรูปแบบพฤตกิ รรมของสังคม หรอื สงิ่ ท่คี นในสงั คมจัดตงั้ ขน้ึ เพื่อตอบสนองความ
ตอ้ งการรว่ มกนั ในดา้ นตา่ งๆ และการคงอยขู่ องสงั คมโดยมบี ทบาทหนา้ ที่ และบรรทดั ฐาน เปน็ ตวั กำ� หนด
สถาบันสังคม (Social Institution) มีนกั วิชาการได้ให้ความหมายไว้หลากหลายดังนี้
พทั ยา สายหู (2544, น. 144) ไดใ้ หค้ วามหมายของคำ� ว่าสถาบนั สงั คมไวว้ ่า หมายถงึ

(1) กลุ่มคนที่รวมกันแนน่ อน ดว้ ยจดุ ประสงค์ทจ่ี ะกระท�ำการต่อกนั ระหวา่ งกนั และรว่ มกัน
(2) แบบอยา่ งของการกระท�ำทางสงั คมท่กี ำ� หนดไวช้ ดั เจนแนน่ อนเปน็ ทร่ี บั ใชส้ บื ตอ่ กนั มา
นเิ ทศ ตนิ ณะกลุ (2549, น. 105) ไดใ้ หค้ วามหมายของคำ� วา่ สถาบนั สงั คม คอื แบบแผนพฤตกิ รรม
ท่ีเปน็ มาตรฐานของสงั คมที่มีเพ่ือแก้ปญั หาพน้ื ฐานของสังคม และมหี น้าที่ทำ� ให้สงั คมคงสภาพอยู่ได้
ทัศนีย์ ทองสว่าง (2549, น. 74) ได้ให้ความหมายของค�ำว่าสถาบันสังคม หมายถึง แนวทาง
ปฏบิ ตั ิอนั มรี ะเบียบและระบบซึ่งบคุ คลส่วนใหญ่ในสงั คมน้นั ยอมรับปฏิบตั ิเพื่อประโยชน์ร่วมกนั ในสังคม
สถาบันทางสังคมในทางสังคมวิทยา หมายถึง วิธีการปฏิบัติท่ีสมาชิกในสังคมยอมรับ เพื่อ
ประโยชน์ร่วมกันในสังคม โดยมอี งค์ประกอบของสถาบันทางสังคม ได้แก่ (https://www.sites.google.
com/site/.../home/sthn-ban-thang-sangkhm) สืบคน้ เมอื่ วนั ที่ 18 พฤศจกิ ายน 2557)
(1) องคก์ ารทางสงั คม ไดแ้ ก่ สถานภาพ บทบาท การควบคมุ ทางสงั คม การจดั ระดบั ความ
สำ� คัญของบคุ คลตามสถานภาพและคา่ นิยม
(2) หน้าท่ีของสถาบันทางสังคม คือภาระผูกพันท่ีสถาบันจะต้องกระท�ำเพื่อสนองความ
ต้องการของสังคม
(3) ระเบยี บแบบแผนในการปฏบิ ตั ิ คอื วถิ ที างในการปฏบิ ตั เิ พอ่ื ใหอ้ ยรู่ ว่ มกนั ในสถาบนั ของ
สงั คม
โรเบิรต์ เค เมอรต์ นั (Robert K. Merton) (Merton, 1980, น. 184) ไดใ้ ห้ความหมายไวว้ า่
สถาบนั สงั คม คอื แบบแผนพฤตกิ รรมทปี่ ระกอบดว้ ย คา่ นยิ ม (Values) บรรทดั ฐาน (Norms) และองคก์ าร
(Organization)
พอล บี ฮอร์ตนั และเซสเตอร์ เอล ฮนั ต์ (Paul B. Horton and Chestor L. Hunt) (Horton
and Hunt, 1976, น. 168) ได้ใหค้ วามหมายวา่ สถาบนั สังคมคอื การจัดระเบยี บความสัมพันธ์ทางสังคม
(Social Relationship) ซง่ึ ตอ้ งมคี า่ นยิ มตา่ งๆ รว่ มกนั (Common Values) มรี ปู แบบการประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ
ที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน (Common Procedure) และมีระเบียบการปฏิบัติซึ่งสามารถตอบสนองความ
ต้องการพืน้ ฐาน (Basic Needs) ของสงั คม
สรุป สถาบนั สงั คม หมายถึง แบบแผนพฤตกิ รรมท่เี ปน็ รปู ธรรมและนามธรรม เป็นท่ยี อมรบั กนั
ในสังคม และมีหน้าท่ีในการตอบสนองความต้องการพื้นฐานหรือแก้ปัญหาพื้นฐานของมนุษย์ในสังคมใน
ดา้ นตา่ งๆ เพอื่ การดำ� รงอยขู่ องสงั คมจะเหน็ ไดว้ า่ สถาบนั สงั คมจะประกอบดว้ ยลกั ษณะ เหตผุ ลและหนา้ ที่