Page 27 - การวิจัยทางการวัดและประเมินผลการศึกษา
P. 27
12-17
เรอ่ื งที่ 12.2.1 แนวคดิ เก่ียวกบั การวิเคราะห์องค์ประกอบ
สาระสงั เขป
1. ความหมายของการวิเคราะหอ์ งค์ประกอบ
การวิเคราะห์องค์ประกอบ (factor analysis) ในภาษาไทยมีหลายค�ำ ได้แก่ การวิเคราะห์
องค์ประกอบ การวิเคราะห์ตัวประกอบ การวิเคราะห์ปัจจัย และมีผู้ให้ความหมายไว้ดังน้ี
การวิเคราะห์องค์ประกอบเป็นกระบวนการทางสถิติส�ำหรับเปิดเผยตัวแปรแฝงที่มีอยู่ โดยศึกษา
ผ่านความแปรปรวนระหว่างชุดของตัวแปรที่สังเกตได้ (Joreskog & Sorbom, 1989)
การวิเคราะห์องค์ประกอบเป็นวิธีการทางสถิติท่ีช่วยให้นักวิจัยสร้างองค์ประกอบจากตัวแปร
หลาย ๆ ตัวแปร โดยรวมกลุ่มตัวแปรท่ีเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันเป็นองค์ประกอบเดียวกัน ตัวแปรที่อยู่ใน
องค์ประกอบเดียวกันจะมีความสัมพันธ์กันมาก โดยความสัมพันธ์อาจเป็นทางบวกหรือทางลบก็ได้ ส่วน
ตัวแปรที่อยู่คนละองค์ประกอบจะไม่มีความสัมพันธ์กันหรือสัมพันธ์กันน้อย องค์ประกอบหนึ่ง ๆ จะแทน
ตัวแปรแฝง อันเป็นคุณลักษณะท่ีนักวิจัยต้องการศึกษา (สุภมาส อังศุโชติ, 2558)
การวิเคราะห์องค์ประกอบ เป็นการวิเคราะห์หลายตัวแปรเทคนิคหนึ่งเพ่ือการสรุปรายละเอียดของ
ตัวแปรหลายตัว หรือเรียกว่าเป็นเทคนิคท่ีใช้ในการลดจ�ำนวนตัวแปรเทคนิคหนึ่งโดยการศึกษาถึงโครงสร้าง
ความสัมพันธ์ของตัวแปร และสร้างตัวแปรใหม่เรียกว่า องค์ประกอบ โดยองค์ประกอบที่สร้างขึ้นจะเป็น
การน�ำตัวแปรที่มีความสัมพันธ์กันหรือมีความร่วมกันสูงมารวมกันเป็นองค์ประกอบเดียวกัน ส่วนตัวแปร
ท่ีอยู่คนละองค์ประกอบมีความร่วมกันน้อย หรือไม่มีความสัมพันธ์กันเลย (กัลยา วานิชบัญชา, 2551)
2. ประเภทและประโยชน์ของการวเิ คราะห์องค์ประกอบ
การวิเคราะห์องค์ประกอบแบ่งเป็น 2 ประเภทตามวัตถุประสงค์ของการใช้ คือ การวิเคราะห์
องค์ประกอบเชิงส�ำรวจ และการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน
2.1 การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงส�ำรวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) เป็นเทคนิคที่
ใช้ในการยุบรวมจ�ำนวนตัวแปร โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรเหล่านั้น ตัวแปรท่ี
เก่ียวข้องสัมพันธ์กันมากเป็นองค์ประกอบเดียวกัน ส่วนตัวแปรที่อยู่คนละองค์ประกอบจะมีความสัมพันธ์
กันน้อยหรือไม่มีความสัมพันธ์กัน ประโยชน์ของการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงส�ำรวจ ได้แก่ 1) ใช้การจัด
กลุ่มตัวแปรที่มีลักษณะร่วม หรือมีโครงสร้างคล้ายคลึงกัน 2) ใช้ในการพัฒนาทฤษฎีจากการวิเคราะห์
องค์ประกอบเชิงส�ำรวจ และ 3) ใช้ในการแก้ปัญหาการท่ีตัวแปรอิสระของการวิเคราะห์ถดถอยพหุมีความ
สัมพันธ์กัน
