Page 64 - วัฒนธรรมกับการท่องเที่ยว
P. 64
14-54 วฒั นธรรมกบั การท่องเทีย่ ว
ใหค้ วามหมายไวว้ า่ เปน็ อารมณค์ วามรสู้ กึ และความเศรา้ โศก (ไมม่ ากนกั ) ทเี่ กดิ ขน้ึ เมอ่ื คดิ ถงึ สงิ่ ทเ่ี คยเกดิ
ขนึ้ มาแล้วในอดตี (Cambridge Dictionary, (online))
ภาวะของการโหยหาอดีตน้ีเป็นภาวะท่ีมีความเกีย่ วข้องกับประเดน็ ในทางจติ วิทยา ในชว่ งครสิ ต์
ศตวรรษท่ี 17-18 นน้ั ภาวะนเ้ี ปน็ สงิ่ ทไ่ี ดร้ บั ความสนใจอนั เนอื่ งมาจากการสงั เกตทหารชาวสวสิ ทไ่ี ปออกรบ
อาการดงั กลา่ วนถี้ กู มองวา่ เปน็ ความเจบ็ ปว่ ยในทางการแพทย์ ทงั้ ยงั เปน็ มมุ มองทไ่ี ดร้ บั การยนื ยนั มาตลอด
ชว่ งครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 19 ขณะทตี่ อ่ มาในตน้ ครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 20 ภาวะนถ้ี กู มองวา่ เปน็ อาการทางจติ เวช ตอ่
มากไ็ ดถ้ กู ลดระดบั ลงมาเรอ่ื ยๆ โดยเหลอื เพยี งความรสู้ กึ โศกเศรา้ เมอ่ื ตอ้ งพบเจอกบั ความสญู เสยี หรอื ความ
รู้สึกคิดถึงบ้านท่ีตนจากมา หากแต่ต่อมาก็พบว่าความคิดถึงบ้านกับภาวการณ์โหยหาอดีตน้ีก็ได้ถูกแยก
ออกจากกนั โดยส้นิ เชงิ เหน็ ไดจ้ ากการโหยหาอดีตนั้นมกั จะเช่ือมโยงกบั ความอบอนุ่ ช่วงวัยเดก็ ชว่ งเวลา
ในอดตี ไปจนถงึ ความปรารถนา แตไ่ ม่ใช่ความรู้สึกท่ีคิดถึงบา้ น ซ่ึงภาวะการโหยหาอดตี น้นั สามารถองิ กบั
สงิ่ ตา่ งๆ ทอ่ี ยรู่ อบตวั ไดห้ ลากหลาย ไมว่ า่ จะเปน็ บคุ คล เหตกุ ารณ์ หรอื สถานท่ี (Sedikides, Constantine;
Wildschut, Tim; Arndt, Jamie and Routledge, Clay, 2008, pp. 304-305)
การโหยหาอดตี นนั้ เกดิ ขน้ึ ไดท้ ง้ั ในระดบั ปจั เจกบคุ คลและในระดบั สงั คม (พฒั นา กติ อิ าษา, 2546,
น. 6) ในทน่ี ีก้ ารโหยหาอดตี ท่ีอยใู่ นระดบั สงั คมนน้ั เป็นสง่ิ ทส่ี ะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ ประสบการณ์ร่วมของผู้คนที่
นำ� ไปสกู่ ารสรา้ งแบบแผนเพอ่ื นำ� ชว่ งเวลาในอดตี ในชว่ งทค่ี นเหลา่ นนั้ เคยมปี ระสบการณร์ ว่ มกนั มาใหก้ ลบั
คืนมา โดยพยายามสร้างส่งิ ทีส่ ามารถเป็นตัวแทนใหก้ ับชว่ งเวลาในอดีตที่อยากจะกลบั ไปอกี คร้งั และเชือ่
วา่ ตัวแทนที่สรา้ งขึน้ มาน้ันเป็นอดีตทีแ่ ทจ้ รงิ แม้วา่ ในความเป็นจรงิ แล้วนั้นจะไมส่ ามารถกระทำ� เชน่ น้ันได้
(พฒั นา กติ อิ าษา, 2546, น. 5-6, 8) ชว่ งเวลาในอดีตที่คนเหล่านี้มุ่งหวงั จะใหก้ ลับมานัน้ จะเป็นชว่ งเวลา
ทม่ี องวา่ เปน็ ชว่ งเวลาแหง่ ความสขุ ความเจรญิ รงุ่ เรอื ง สำ� หรบั ในชว่ งเวลาแหง่ ความสขุ นนั้ จะเหน็ ไดว้ า่ ผคู้ น
มกั จะคดิ ถงึ ชว่ งเวลาในวยั เดก็ เปน็ อนั ดบั แรก เหน็ ไดจ้ ากรปู แบบการจดั งานเลย้ี งทใี่ นบรบิ ทรว่ มสมยั นนั้ มกั
จะนิยมรปู แบบยอ้ นยุค หรือกลับไปในสมัยทีย่ งั เปน็ นักเรยี น หรืออาจจะคดิ ถึงชว่ งเวลาท่ีเป็นความรงุ่ เรอื ง
ของบา้ นเมืองในอดีต เหน็ ได้จากกระแสจากละครเรือ่ งบุพเพสันนวิ าสทีอ่ อกฉายใน พ.ศ. 2561
ภาวะของการโหยหาอดีตนี้มีความสัมพันธ์กับกิจกรรมการบริโภคผ่านการเดินทางท่องเท่ียว จะ
เห็นได้ว่าการสร้างพ้ืนท่ี ซ่ึงเป็นไปเพื่อให้สอดรับกับภาวะน้ีเป็นสิ่งท่ีกลุ่มนักลงทุน รวมถึงผู้ประกอบการ
ได้ใชเ้ ปน็ ชอ่ งทางในการสร้างรายได้ ขณะเดยี วกันสอื่ สังคมออนไลนต์ ่างๆ กเ็ ปน็ อีกปจั จัยหนงึ่ ที่ชว่ ยเพมิ่
ปริมาณการบริโภคในภาวะของการโหยหาอดีตนี้ ในบริบทนี้จะเห็นได้ว่าพ้ืนที่หรือสถานที่ซึ่งถูกสร้างขึ้น
นนั้ ลว้ นแลว้ แตม่ คี วามเชอื่ มโยงกบั ชว่ งเวลาใดเวลาหนง่ึ ในอดตี ทมี่ องวา่ เปน็ ชว่ งเวลาแหง่ ความรงุ่ เรอื งหรอื
อาจเปน็ การจำ� ลองชว่ งเวลาในอดตี ขนึ้ มาใหม่ ซงึ่ เปน็ สง่ิ ทส่ี อดคลอ้ งกบั แนวคดิ ของ อรี คิ ฮอบสบอมว์ (Eric
Hobsbawm) นักประวัติศาสตร์ชาวอังกฤษที่สนใจในประเด็นการเติบโตของระบบทุนนิยมอุตสาหกรรม
สงั คมนยิ ม และชาตนิ ยิ ม เกย่ี วกบั ประเพณปี ระดษิ ฐ์ (Invented Tradition) ซง่ึ ประเพณปี ระดษิ ฐ์13 นเี้ ปน็
ส่ิงที่ถูกสร้างขึ้นมาโดยอาจจะเป็นสิ่งท�ำสืบเน่ืองมาจากส่ิงที่มีมาก่อนแล้ว หรืออาจจะเป็นสิ่งท่ีเพิ่งเกิดขึ้น
13 ประเพณีประดิษฐ์ในท่ีนี้ไม่ได้หมายถึงประเพณีหรือพิธีกรรมทางศาสนาตามค�ำที่ใช้เท่าน้ัน หากแต่หมายรวมถึงการ
สรา้ งพนื้ ที่ กจิ กรรม ไปจนถงึ วถิ ีปฏบิ ตั ิตา่ งๆ ฯลฯ ทีถ่ กู สร้างขนึ้ มาภายใตบ้ รบิ ทใดบริบทหนงึ่ ก็ได ้
