Page 7 - จุลยุทธการวงศ์
P. 7
(5)
ว่าสมเด็จกรมพระปรมานุชิตฯ แต่ยังทรงผนวชเป็นสามเณร ได้ทรงอาราธนาให้
ท่านแต่ง ส่วนหนังสือเรื่องจุลยุทธการวงศ์นั้น เป็นเรื่องพระราชพงศาวดารกรุง
ศรีอยุธยา เริ่มแต่เร่ืองสกุลวงศ์ของพระเจ้าอู่ทองเป็นต้นมา จะเป็นหนังสือก่ีผูก
จบหาทราบไม่ เพราะได้มาแต่ผูกสองผูกเดียว แต่พอเห็นได้ว่าสมเด็จกรมพระ
ปรมานุชิตฯ ได้ทรงแปลมาลงในหนังสือพระราชพงศาวดารจริงดังกล่าวกัน แต่
ทรงแก้ไขไปจากของสมเด็จพระวันรัตนบ้าง เรื่องประวัติของหนังสือมหายุทธ
การว งศแ์ ลจุลย ุทธการว งศร์ ไู้ ดเ้ พยี งเท่านี้”
ส่วนจุลยุทธการวงศ์ ฉบับความเรียง (ตอนต้น) ได้พิมพ์เผยแพร่ครั้ง
แรกแ ละค ร้งั ท ่ีสองใ น พ.ศ. ๒๔๘๐ รวมอ ยใู่ นป ระชมุ พ งศาวดาร ภาคท ่ี ๖๖ เป็น
ฉบับท่ีมีเน้ือความตั้งแต่ปริเฉทต้น เพราะมีคำนมัสการและคำปรารภแต่งเป็น
ร่าย แล้วกล่าวถึงมูลประวัติในการสมภพสมเด็จพระร่วงเจ้ากรุงสุโขทัย ผู้กู้
อิสรภาพของไ ทยจ ากขอม แต่เนอ้ื ค วามไ ม่จบเ ช่นก ัน พอข ึน้ ตน้ ปริเฉทท่ี ๒ ถงึ
ตอนสมเด็จพระเจ้าอู่ทองครองกรุงศรีอยุธยา ก็หมดฉบับ เป็นอันทราบได้แน่ใน
ชั้นน้ีว่า เร่ืองจุลยุทธการวงศ์ เร่ิมความต้ังแต่พงศาวดารกรุงสุโขทัย สืบต่อมา
จนถึงพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ส่วนตอนท้ายจะยุติลงแค่ไหนยังไม่ทราบได้
บังเอิญมีหนังสือเทศนาจุลยุทธการวงศ์อีกเร่ืองหน่ึง ทำให้สามารถเข้าใจได้ว่า
จลุ ยทุ ธการวงศจ์ บลงเพยี งสิน้ ส มยั อ ยุธยา
ในการพิมพ์จุลยุทธการวงศ์ ฉบับความเรียง (ตอนต้น) แต่ละครั้ง มัก
จะร วมพ ิมพเ์ ร่อื งพระรว่ งส โุ ขทยั และเทศนาจลุ ย ุทธการวงศ์ เผยแพร่ด้วย
เร่ืองพระร่วงสุโขทัย ซึ่งเดิมเป็นเรื่องแทรกอยู่ในคำให้การชาวกรุงเก่า
แต่มีลักษณะเป็นตำนานใกล้เคียงกับจุลยุทธการวงศ์ตอนต้น ถือเป็นเรื่องดีใน
ทางต ำนาน พอทีจ่ ะอาศัยดเู คา้ เ งอื่ นใ นท างประวัติศาสตรไ์ ดบ้ า้ ง
เทศนาจุลยุทธการวงศ์ เป็นเร่ืองที่ว่าด้วยกรุงศรีอยุธยาโดยย่อ และยุติ
ความลงเพียงเมื่อเสียกรุงศรีอยุธยาแก่พม่าใน พ.ศ. ๒๓๑๐ แล้วเก็บความโดย
สังเขปของสมัยธนบุรี ที่กล่าวไว้ในคัมภีร์สังคีติการวงศ์มาต่อไว้ตอนท้าย เพื่อ
เชือ่ มโยงกบั พงศาวดารกรงุ ร ัตนโกสนิ ทร์ตอนต ้น สนั นษิ ฐานว ่าค งจะเรยี บเ รียงใ น
รัชสมยั พระบาทส มเด็จพ ระน งั่ เ กลา้ เจา้ อ ยหู่ วั รัชกาลที่ ๓ สำนวนรัดกมุ ด
ี
ในการจัดพิมพ์ครั้งน้ี กรมศิลปากรพิจารณาเห็นสมควรจัดพิมพ์โดยใช้
ต้นฉบับจากหนังสือประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๑ ฉบับพิมพ์
