Page 7 - คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เอกสารจากหอหลวง
P. 7
(5)
เชื่อกันว่าเป็นคำให้การของพระเจ้าอุทุมพรที่พระเจ้าอังวะโปรดให้สอบถาม
และจดไว้ แต่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ทรงเห็นว่ามีความคลาดเคลื่อนหลายตอน อาจจะเนื่องจากการแปลต้อง
ผ่านล่าม ซึ่งไม่เข้าใจธรรมเนียมกัน หรือไม่ก็น่าจะเป็นเรื่องที่ชาวกรุงเก่า
ผู้ม ีอายุอ ยู่ม าจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์เรียบเรียงไว้ต ามท ี่รู้เห็น พระบาทสมเด็จ
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระบรมราชาธิบายว่าได้เคยทอด
พระเนตรเห็นหนังสือเรื่องนี้ที่หอหลวง และทรงทราบว่าพระบาทสมเด็จ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงใช้ในพระราชนิพนธ์หลายแห่ง ต่อมาใน พ.ศ.
๒๔๕๔ หอพระสมุดวชิรญาณได้หนังสือคำให้การขุนหลวงหาวัดที่เป็นฉบับ
หลวงมา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ จึงทรง
สันนิษฐานว่าเมื่อพม่าตีกรุงศรีอยุธยาได้ใน พ.ศ. ๒๓๑๐ ได้พาชาวไทยนับ
ตั้งแต่พระเจ้าอุทุมพร ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อย และชาวเมืองไปเมืองพม่า
พระเจ้าอ ังวะม ีรับสั่งให้จดค ำให้การข องช าวไทยเป็นภ าษาม อญ แล้วแ ปลเป็น
ภาษาพม่ารักษาไว้ในหอหลวง เมื่ออังกฤษตีเมืองมัณฑะเลย์ได้จึงนำมาเก็บ
ไว้ท ี่เมืองย่างกุ้ง ฉบับที่สันนิษฐานว่าเป็นคำให้การของพระเจ้าอุทุมพร เรียก
ว่า คำให้การข ุนหลวงห าวัด ส่วนค ำให้การของคนอื่นๆ เรียกว่าคำให้การชาว
กรุงเก่า ความถ ูกต ้องแ ม่นยำข องเอกสารยังค ลาดเคลื่อนตามความท รงจำข อง
ผู้เล่า และความเข้าใจของผ ู้จดบ ันทึกแ ละผู้แ ปล
ส่วนคำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรมเป็นเอกสารสำคัญมากใน
กลุ่มคำให้การและเป็นเอกสารร่วมสมัยที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์อย่างยิ่ง
ความเป็นม าข องเอกสารน ี้ นายฉ ันท ิชย์ กระแ สสินธุ์ กรรมการแ ละเลขานุการ
คณะกรรมการช ำระป ระวัติศาสตร์ไทยไดบ้ รรยายไวใ้นแ ถลงงานป ระวัติศาสตร์
เอกสาร โบราณคดี ฉบบั ปที ี่ ๓ เลม่ ๑ เดอื นม กราคม ๒๕๑๒ ความวา่ ภายห ลงั
การเปลี่ยนแปลงการป กครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ งานในห นา้ ทีก่ รมราชเลขาธกิ ารใน
พระองค์โอนม าอ ยู่ในห น้าที่ข องกรมเลขาธิการ คณะรัฐมนตรี ได้ม อบเอกสาร
