Page 208 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 208
14-28 พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
กรณีที่เป็นที่ร ู้จักเกี่ยวก ับค วามขัดแ ย้งในการแปรรูประบบน้ำเป็นข องเอกชน (privatization) คือ กรณีของ
เมืองโคชาแบมบา ประเทศโบลิเวีย (Cochabamba, Bolivia) โดยโคชาแบมบาเป็นเมืองที่อยู่ในสภาพแวดล้อมก ึ่ง
ทะเลท รายในโบลิเวีย ซึ่งในพื้นที่ด ังกล่าว น้ำเป็นส ิ่งที่ห าย ากแ ละเป็นสิ่งมีค่า ในปี ค.ศ. 1999 ธนาคารโลกได้แนะนำ
ให้มีการแปรรูปบริษัทจัดสรรน้ำประปาของเมืองโคชาแบมบา มิฉะนั้นจะมีการระงับเงินกู้จากธนาคารโลก หลังจาก
นั้นร ัฐสภาของโบลิเวียได้อ อกก ฎหมายเกี่ยวก ับน ้ำดื่มแ ละสุขอนามัย (Drinking Water and Sanitation Law) ใน
เดือนตุลาคม ค.ศ. 1999 เพื่อยอมให้มีการแปรรูปน้ำประปาและรัฐบาลหยุดให้การสนับสนุนสาธารณูปโภคของ
ชุมชน
บรษิ ทั ท เี่ ขา้ ม าด ำเนนิ ก ารแ ปรรปู น ำ้ ในเมอื งโคช าแ บมบ าค อื บรษิ ทั อ นิ เตอ รเ์ นชัน่ น อล วอรเ์ ทอ ร์ (International
Water) ซึ่งเป็นบริษัทลูกของเบคเทล โดยบริษัทเบคเทลเป็นบริษัททางด้านวิศวกรรมขนาดใหญ่ของสหรัฐอเมริกาที่
มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่ซานฟรานซิสโก และเป็นบริษัทที่ติดอันดับหนึ่งในสิบของโลกในการแปรรูปน้ำเป็นของเอกชน
นอกจากนี้ ยังมีการทำงานในโครงการต่างๆ เช่น การก่อสร้างเขื่อน การขุดอุโมงค์ใต้น้ำ โครงการเกี่ยวกับพลังงาน
โรงก ลั่นน้ำมัน และการจัดสรรน ้ำในหลายๆ ประเทศทั่วโลก
ภายหลังจากที่บริษัทอินเตอร์เนชั่นนอล วอร์เทอร์เข้ามาดำเนินการในโคชาแบมบา ค่าน้ำต่อเดือนเพิ่มสูง
ขึ้นถึง 20 เหรียญส หรัฐ ในเมื่องท ี่ค่าจ้างขั้นต่ำอยู่ที่ร ะดับต่ำก ว่า 100 เหรียญสหรัฐต่อเดือน การดำเนินก ารดังกล่าว
ทำให้ป ระชาชนท ี่ยากจนบางก ลุ่มไม่สามารถซื้อน ้ำได้
เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้ในเดือนมกราคม ค.ศ. 2000 ประชาชนมีการนัดหยุดงานและเดินขบวนประท้วง
และมีการออกคำประกาศโคชาแบมบา (Cochabamba Declaration) ที่เรียกร้องการปกป้องสิทธิของประชาชน
เกี่ยวกับการเข้าถึงน้ำ ในช่วงแรกรัฐบาลปฏิเสธที่จะยกเลิกการแปรรูปและนำมาซึ่งความรุนแรงโดยมีผู้ถูกจับและ
มีผู้เสียชีวิตจากการประท้วงดังกล่าว แต่ในที่สุดในเดือนเมษายน ค.ศ. 2000 ประชาชนชาวโคชาแบมบาเป็นผู้ชนะ
โดยบริษัทเบคเทลออกไปจากโบลิเวีย และมีการส่งมอบบริษัทที่ดำเนินการเกี่ยวกับน้ำในเมืองโคชาแบมบาให้กับ
ค นง านและประชาชน
กรณีดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงการดำเนินธุรกิจของบรรษัทข้ามชาติที่มุ่งเน้นผลกำไรเป็นหลัก มิได้พิจารณา
ถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของมนุษยชนในการเข้าถึงน้ำดื่ม ทำให้มีการกำหนดราคาน้ำที่สูงเมื่อเทียบกับค่าครองชีพของคน
ในป ระเทศ และท ำให้ป ระชาชนส่วนหนึ่งไม่ส ามารถซื้อน้ำเพื่อบริโภคได้
3. การไ ด้ร บั ผลกร ะท บทางด า้ นแรงงานและสิง่ แ วดล้อม: กรณอี ตุ สาหกรรมสับปะรด
การผลิตและส่งออกสับปะรดมีการขยายตัวเพิ่มมากขึ้นตั้งแต่ช่วงปี 1960 โดยในธุรกิจดังกล่าวมีบริษัท
ที่เป็นผู้ผลิตที่ส ำคัญ 2 รายคือ โดล (Dole) และเดล มอนเต (Del Monte) โดยบรรษัทข้ามชาติด ังก ล่าวมีบริษัทลูก
ในป ระเทศท ี่เป็นแ หล่งในการผ ลิตท ี่ส ำคัญ คือ ประเทศค อสตาริกาและฟ ิลิปปินส์ โดยบริษัทล ูกข องโดลเป็นบ ริษัทที่
เป็นผู้นำในอุตสาหกรรมส ับปะรดในป ระเทศฟ ิลิปปินส์ และ PINDECO ซึ่งเป็นบ ริษัทลูกข องเดล มอนเตเป็นผ ู้นำใน
การผลิตสับปะรดส ดในประเทศคอสตาริกา
ในการที่บรรษัทข้ามชาติเข้าไปดำเนินการผลิตในประเทศกำลังพัฒนาดังกล่าวทำให้เกิดการจ้างงานในประ-
เทศดังกล่าวเพิ่มมากขึ้น อย่างไรก็ตาม มีหลักฐานของการละเมิดสิทธิของแรงงาน สภาพแวดล้อมในการทำงานที่
ไม่ห มาะ สมและก ารเสื่อมเสียของสภาพแ วดล้อม (International Labor Right Forum, 2008)
ประเด็นทางด ้านแรงงานแ ละส ิ่งแ วดล้อมที่เกิดขึ้นในอ ุตสาหกรรมส ับปะรดป ระกอบด้วย
ลขิ สทิ ธข์ิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช
