Page 69 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 69
อาหารก ับกลุ่มอาการเมแทบอ ลิก 9-5
เร่ืองท ี่ 9.1.1
ความห มายและความสำคญั ของกลุ่มอ าการเมแทบอล กิ
1. ความห มายแ ละค วามเปน็ มาของกล่มุ อ าการเมแ ทบอ ลกิ
1.1 ความหมาย กลุ่มอาการเมแทบอลิก (Metabolic syndrome) หมายถึง กลุ่มของปัจจัยเสี่ยงที่มาจาก
ความไมส่ มดุลร ะหว่างก ารเผาผ ลาญพ ลังงานก ับก ารส ร้างพ ลังงานส ะสมข องร ่างกาย ทำใหม้ ีไขม ันส ่วนเกินในช ่องท ้อง
มากกว่าปกติ ก่อให้เกิดห ลอดเลือดต ีบแ ข็งท ั่วร ่างกาย นอกจากนี้ ยังมีความเสี่ยงสูงท ี่จะทำให้เป็นโรคเบาห วานช นิดที่
2 ซึ่งม ีน้ำตาลในเลือดสูงโดยที่ร ะดับอ ินซูลินมีปริมาณมาก แต่ไม่สามารถออกฤทธิ์ล ดน้ำตาลได้ เพราะเซลล์ไขมันแ ละ
กล้ามเนื้อไม่รับสัญญาณจ ากฮ อร์โมนอินซูลินจากต ับอ ่อน หรือเรียกว ่าภ าวะด ือ้ อ ินซูลนิ (Insulin resistance)
1.2 ความเปน็ มา ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1923 มีผ ู้ส ังเกตว่า มีผ ู้ป่วยบ างรายแ สดงอ าการของก ารมีความเสี่ยงต ่อโรค
หลอดเลือดห ัวใจ เช่น น้ำหนักเกิน ความดันโลหิตส ูง เป็นต้น
ปี ค.ศ. 1947 มีการแ บ่งแ ยกลักษณะค วามอ้วนของเพศห ญิงว ่า เป็นลักษณะค ล้ายผ ลแ พร์ คือ มีไขม ันส ะสม
มากรอบส ะโพก
ในท ศวรรษ 1993 มกี ารศ กึ ษาร ายล ะเอยี ดเพิม่ เตมิ พบว า่ มกี ลุม่ อ าการ 4 อยา่ งร วมก นั คอื อว้ นล งพงุ ความด นั
โลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง และน ้ำตาลในเลือดส ูง ใน ค.ศ. 1989 แคปแ ลน (Kaplan, N.M.) เรียกช ื่อว่า “The deadly
quartet” เพราะม ีอาการ 4 อย่าง ทำให้ผู้ป ่วยเสียช ีวิตด้วยโรคหัวใจหรือหลอดเลือดในสมอง
ปี ค.ศ. 1991 ดีฟ ร อนโซ (De Frenzo, RA) ใช้ช ื่อ“กลุ่มอ าการด ื้ออ ินซูลิน (Insulin resistance syndrome)”
เพราะเกิดกับผู้เป็นเบาหวานท ี่อ ้วน ในร ่างกายมีอินซูลินปริมาณม าก แต่อ อกฤทธิ์ลดน้ำตาลไม่ได้ ทำให้น้ำตาลส ูงแ ละ
ผู้ป่วยม ีโรคห ลอดเลือดตีบแ ข็งท ั่วร่างกายท ี่สำคัญ คือ สมองกับห ัวใจ
ปี ค.ศ. 1992 จอร์น ทอร์ป (Bjorntorp) เรียกช ื่อ “กลุ่มอาการเมแทบอ ลิก (Metabolic syndrome)”
ปี ค.ศ. 1993 รีเวน (Reaven GM) ตั้งช ื่อว่า “กลุ่มอาการเอกซ์ (syndrome X)” เพื่อให้สั้นและจ ำง่าย
ปี ค.ศ. 2005 สหพันธ์เบาหวานน านาชาติ (International Diabetes Federation) ซึ่งค ณะผ ู้เชี่ยวชาญห ลาย
ท่านเป็นค ณะทำงานขององค์การอ นามัยโลก (World Health Organization) สรุปให้เรียก “กลุ่มอาการเมแ ทบอ ลิก
(Meabolic syndrome)”
2. ความส ำคัญข องก ล่มุ อาการเมแทบอ ลกิ
เกิดจ ากอ งค์ป ระกอบของก ลุ่มอ าการเมแ ทบอ ล ิก ซึ่งม คี ณะท ำงานโครงการศ ึกษาเรื่องโคเลสเตอรอลแห่งช าติ
ในก ารรักษาผู้ใหญ่ (National Cholesterol Education Program หรือ NCEP, Adult Treatment Panel III หรือ
ATP III) ได้ก ำหนดองค์ป ระกอบของก ลุ่มอาการเมแทบอ ลิกว่า ต้องม ีความผ ิดปกติ 3 ใน 5 หัวข้อต่อไปนี้ คือ
1) รอบเอวผ ู้ชายเท่ากับหรือม ากกว่า 90 เซนติเมตร ผู้หญิงเท่ากับหรือม ากกว่า 80 เซนติเมตร สำหรับ
คนไทยแ ละช าวเอเซีย แต่ถ ้าเป็นช าวต ะวันต กใชต้ ัวเลข 100 เซนติเมตร หรือ 40 นิ้วในผ ู้ชายแ ละ 87.5 เซนติเมตรห รือ
35 นิ้วในผู้ห ญิง
2) ไขมันไตรกลีเซอไรด์ 150 มก/ดล หรือได้รับย าลดไขมันอยู่
3) ไขมันความหนาแน่นสูงเอช.ดี.แอล (HDL cholesterol) น้อยกว่า 40 มก./ดล.ในผู้ชาย หรือ 50
มก./ดล.ในผ ู้หญิง
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
