Page 21 - ความรู้ทั่วไปเกี่ียวกับบรรจุภัณฑ์
P. 21
หลักการพื้นฐานเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์ 1-19
สำหรับในป ระเทศไทย ชาวนาไทยที่ม ีอยู่ป ระมาณ 20 ล้านคนส ามารถป ลูกข้าว 32 ล้านตันต ่อปี นอกจากใช้
เลี้ยงคนไทยทั้งประเทศร าว 68 ล้านคนแล้ว ยังส ามารถส ่งข ้าวไปเลี้ยงม นุษย์ร่วมโลกอ ีกไม่ต ่ำกว่า 15 ล้านค น ความ
สามารถในการส่งออกและการบริโภคภายในประเทศล้วนต้องอาศัยการบรรจุข้าวในบรรจุภัณฑ์รูปแบบต่าง ๆ เช่น
ถุงพลาสติก หรือกระสอบพลาสติกสาน เป็นต้น การใช้บรรจุภัณฑ์เหล่านี้มีส่วนช่วยทำเงินจากการขายข้าวส่งนอก
ถึงป ีล ะนับแสนล ้านบาท
2. ความสมั พันธข์ องบรรจภุ ัณฑ์กบั สงั คม
สภาพส งั คมในป จั จบุ นั ท สี่ ง่ ผ ลกร ะท บต อ่ บ รรจภุ ณั ฑห์ ลายร ะดบั แ ละห ลายภ าคส ว่ น ไดแ้ ก่ วยั ข องค นในส งั คม
ขนาดของค รอบครัว และวิกฤตการณ์ข องสังคม ดังต่อไปนี้
2.1 วัยของคนในสังคม วัยที่แตกต่างกันของคนในสังคมย่อมต้องการบรรจุภัณฑ์ที่สอดคล้องเหมาะสมกับ
แต่ละช ่วงว ัย ตัวอย่างเช่น คนผ ู้ส ูงอ ายุท ี่เกินก ว่า 60 ปีเป็นกล ุ่มอ ายุท ี่ม ีอ ัตราเพิ่มม ากข ึ้นท ุก ๆ ปี เฉพาะในป ระเทศไทย
พบว่ามีคนสูงอายุประมาณ 10 ล้านคน บุคคลในกลุ่มนี้มักเผชิญปัญหาความยากลำบากในการเปิดบรรจุภัณฑ์เพื่อ
บริโภคเนื่องจากโรคประจำตัวหรือความชรา การออกแบบบรรจุภัณฑ์ในยุคนี้จำต้องคำนึงถึงคนวัยนี้ที่มีจำนวนเพิ่ม
มากขึ้น ในขณะเดียวกันบรรจุภัณฑ์ต้องไม่เปิดง่ายจนเกิดความบกพร่องต่อหน้าที่บรรจุภัณฑ์ ด้วยเหตุนี้หลักการ
ออกแบบท ี่เรียกว ่า การออกแบบยูน ิเวอร์ซัล (universal design) มีคำย ่อว่า UD ซึ่งมีค วามห มายว ่า “การออกแบบท ี่
เป็นมิตรก ับค นทุกส ถานภาพและท ุกช ่วงว ัย” จึงได้ครอบคลุมถึงการอ อกแบบเพื่อคนวัยชราด ้วย
ความส ามารถข องเด็กในก ารเปิดบ รรจภุ ัณฑส์ ินค้าท ั่ว ๆ ไปไม่มคี วามส ำคัญเท่ากับก ารเปิดบ รรจภุ ัณฑจ์ ำพวก
ยาแ ละว ตั ถมุ พี ษิ เชน่ สารช ะลา้ งห รอื ส ารเคมอี นั ตราย เพราะก ารเปดิ บ รรจภุ ณั ฑส์ ารม พี ษิ ต า่ ง ๆ มโี อกาสเปน็ อ นั ตรายต อ่
เด็กได้ง ่ายเนื่องจากค วามไร้เดียงส าแ ละร ู้เท่าไม่ถ ึงก ารณ์ ด้วยเหตุน ี้ ใน พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) ประเทศส หรัฐอเมริกา
และ พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980) องค์การมาตรฐานสากล หรือองค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐาน (Inter-
national Standardization and Organization: ISO) จึงไดอ้ อกก ฎหมายค ุ้มครองเด็กท ีม่ ีชื่อว ่า Poison Preventive
Packaging Act ด้วยการออกแบบฝ าปิดที่เรียกว่า ฝาแ บบซ ีอ าร์ซี (child–resistant closure: CRC) ซึ่งต้องใช้แรง
เปิดฝ าในส องทิศทางเพื่อท ำให้เด็กเปิดฝาย ากข ึ้น แนวทางการออกแบบทำได้ห ลายแ บบด ังแสดงในภาพท ี่ 1.8
กดและห มุนตั้งฉาก บีบแ ละหมุน กดแ ละหมุนในแ นวร าบ
หมุดและก ด กดด้านห นึ่งแ ล้วยกอ ีกด้าน
ภาพท ่ี 1.8 หลักก ารอ อกแบบฝ าป ดิ แ บบซอี าร์ซี
ท่ีมา: ปุ่น คงเจริญเกียรติ และสมพร คงเจริญเกียรติ บรรจุภัณฑ์โลหะ 2551 หน้า 307
ลิขสทิ ธิ์ของมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช
