Page 69 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 69
แสงและทัศนูปกรณ์ 11-61
เรือ่ งท ี่ 11.3.1 เลนส์
เลนส์เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในก ารห ักเหแ สง เลนส์เป็นต ัวกลางโปร่งใสทำจากแ ก้วห รือพ ลาสติกใส มีผิว
โค้งโดยอาจเป็นผิวโค้งนูนหรือผิวโค้งเว้า และอาจมีผิวโค้ง 2 ด้านหรือด้านเดียว ในเรื่องนี้จะกล่าวถึงชนิด
ของเลนส์ การเกิดภาพจ ากเลนส์และกำลังข ยายข องเลนส์ เลนส์ป ระกอบแ ละเลนส์ป ระกบ และความคลาด
ของเลนส์
1. ชนดิ ของเลนส์
ก. ข. ค. ง. จ. ฉ.
ภาพท ี่ 11.54 ภาพด ้านข ้างแสดงร ปู ร า่ งข องเลนส์แบบต า่ งๆ
ภาพท ี่ 11.54 เป็นภ าพด ้านข้างของเลนส์ เลนส์จริงอ าจเป็นแ ผ่นวัตถุรูปร ่างใดๆ หรือเป็นแผ่นกลม
ที่เมื่อม องด้านข้างจะมีลักษณะด ังภ าพท ี่ 11.54
เลนส์โดยท ั่วไปแ บ่งอ อกเป็น 2 ชนิด คือ เลนส์นูนและเลนส์เว้า
1.1 เลนส์นูน เป็นเลนส์ที่มีความหนาตรงกลางมากกว่าตรงขอบ เมื่อรังสีขนานผ่านเลนส์นูนจะ
หักเหลู่เข้าหากันไปต ัดกันที่จุดๆ หนึ่ง เรียกว่า จดุ โฟกัส (focal point) ของเลนส์ จุดโฟกัสจะอยู่บน แกนมขุ
สำคญั (principle axis) ซึ่งลากผ่านก ึ่งกลางเลนส์ เนื่องจากรังสีแ สงไปตัดก ันจ ริงท ี่จุดโฟกัสของเลนส์นูน จุด
โฟกัสของเลนส์นูนจ ึงจ ัดเป็น จุดโฟกัสจ ริง เลนส์นูนม ีส มบัติรวมแสง เลนส์นูนมีหลายแ บบด ังภ าพท ี่ 11.54
ก. ข. และ ค. ซึ่งเรียกว ่า เลนส์นูน 2 หน้า เลนส์นูนแกมร ะนาบ และเลนส์นูนแกมเว้า ตามล ำดับ
1.2 เลนส์เว้า เป็นเลนส์ที่มีความหนาตรงขอบมากกว่าตรงกลาง เมื่อรังสีขนานผ่านเลนส์เว้าจะ
หักเหออกจากกัน ถ้าต่อแนวรังสีหักเหย้อนกลับไป แนวรังสีหักเหเหล่านั้นจะตัดกันที่จุดๆ หนึ่งบนแกน
