Page 47 - ชีววิทยาและเคมีสำหรับครู

4-37

แนว​ตอบก​ ิจกรรม 4.1.3
1. ยีนข​ องส​ ิ่งม​ ชี​ ีวิตพ​ วกย​ คู​ าร​ โิ​อต (eukaryote) ประกอบด​ ้วยอ​ งคป์​ ระกอบห​ ลักท​ ีส่​ ำ�คัญเ​หมือนก​ ัน​

ทุก​ยีน โดยประกอบ​ด้วย​บริเวณต​ ่างๆ ดังนี้
1) Promoter region บริเวณโ​ปรโมเตอร์เ​ป็นต​ ำ�แหน่งท​ ี่เ​อนไซม์ RNA polymerase เข้าม​ า​

จับท​ ำ�ให้เ​กิดก​ าร​เริ่มต​ ้น​การ​ถอดรหัส (transcription)
2) Transcription initiation site เป็น​บริเวณ​เริ่ม​ต้น​ของ​การ​ถอดรหัส ลำ�​ดับน​ ิว​คลี​โอไ​ทด​์

ในบ​ ริเวณ​นี้ จะ​แตกต​ ่างก​ ัน​ไปใ​นแ​ ต่ละ​ยีน
3) Translation initiation site เป็นจ​ ุด​เริ่มต​ ้นก​ าร​แปลร​ หัส (Translation) ประกอบด​ ้วย​

เบส ATG ซึ่ง​จะเ​ปลี่ยนม​ า​เป็น​ลำ�ดับเ​บส AUG ใน mRNA
4) Exons เป็น​บริเวณ​ทีม​ ีล​ ำ�​ดับ​นิวค​ ลีโ​อ​ไทด์​ที่​ทำ�​หน้าที่เ​ป็นร​ หัสพ​ ันธุกรรมท​ ี่เ​รียกว​ ่าบ​ ริเวณ

coding regions
5) Introns เป็น​บริเวณ​ที่​มี​ลำ�​ดับ​นิว​คลี​โอ​ไทด์​ที่​ไม่มี​รหัส​สำ�หรับ​กรด​อะ​มิ​โน หรือ​ที่​เรียก​ว่า

noncoding sequence
6) Translation termination codon คือร​ หัสห​ ยุดก​ ารแ​ ปลร​ หัส มี 3 รหัส คือ UAA, UAG

และ UGA
7) 3ʹ untranslated region (3ʹ UTR) ถงึ แ​ มว้ า่ บ​ รเิ วณน​ จี​้ ะไ​มเ​่ กดิ ก​ ารแ​ ปลร​ หสั ไ​ปเ​ปน็ โ​ปรตนี

แต่บ​ ริเวณน​ ี้จ​ ำ�เป็น​สำ�หรับก​ าร​เติมเ​บส adenine (A) จำ�นวน 200 ถึง 300 ตัว ให้ก​ ับ mRNA เกิดเ​ป็นห​ าง​ที​่
เรียก​ว่า poly A tail

2. เมื่อ​มี​การ​สังเคราะห์​โมเลกุล mRNA ขึ้น​มา​แล้ว mRNA ที่​ได้​เรียก​ว่า pre-mRNA ยัง​ไม่​
สามารถท​ ำ�งาน​ได้ ต้อง​ผ่าน​กระบวนการต​ ัด​ต่อเ​ติม ที่​เรียกว​ ่า RNA processing จึง​จะ​ได้ mRNA ที่พ​ ร้อม​
จะท​ ำ�งานแ​ ละ​เคลื่อนที่​ออก​จากน​ ิวเคลียส​ไป​ยัง​ไซโ​ท​พลาซ​ ึม ซึ่งม​ ีข​ ั้น​ตอน​ที่​สำ�คัญ​ดังนี้ คือ

1) การ​เติม Cap ที่ป​ ลาย 5ʹ ของ mRNA (5ʹ capping) โดย​เติมเ​บส 7-methylguanine
ที่​ปลาย 5ʹ ของ pre-mRNA ส่วน 5ʹ cap นี้​จำ�เป็น​สำ�หรับ mRNA ที่​จะ​ไป​จับ​กับ​ไร​โบ​โซม (ribosome)
ในก​ ระบวนการ​แปลร​ หัส (translation)

2) การเ​ติมส​ าย poly A tail ที่​ปลาย 3ʹ (3ʹ Polyadenylation) โดย​เติมน​ ิวค​ ลโี​อไ​ทด์อะด​ ินนี​
(adenine) ที่ป​ ลาย 3ʹ ของ pre-mRNA ประมาณ 100-300 ตัวเ​รียงต​ ่อ​กันเ​ป็น​หาง เรียก​ว่า poly A tail

3) การ​ตัด​ส่วน​ที่​เป็น introns ออก​แล้ว​เชื่อม​ต่อ​ส่วน​ที่​เป็น exons เข้า​ด้วย​กัน (Intron
removing and exon splicing) โดย​ตัด​ส่วน introns ของ pre-mRNAออก แล้ว​เชื่อม​ต่อ​ส่วน exons
เข้าด​ ้วย​กัน ก็​จะ​ได้​โมเลกุล mRNA ที่ส​ มบูรณ์

3. การ​เริ่ม​ต้น​การ​สังเคราะห์​สาย​พอ​ลิ​เพป​ไทด์​หรือ​โปรตีน องค์​ประกอบ​ที่​สำ�คัญ​ใน​การ​เริ่ม​ต้น​
กระบวนการ​นี้ ได้แก่ โมเลกุล mRNA ไร​โบ​โซม​หน่วย​ย่อย​ขนาด​เล็ก (small subunit) และ​หน่วย​ย่อย
ข​ นาดใ​หญ่ (large subunit) โปรตนี initiation factors(IF) หลายช​ นดิ โมเลกลุ tRNA ทเี​่ รยี กว​ า่ methionine
tRNA (Met-tRNA ) ซึ่งเ​ป็น tRNA ตัวแ​ รกท​ ี่จ​ ะ​เข้า​จับก​ ับร​ หัสต​ ัว​แรกค​ ือ AUG บนโ​มเลกุล mRNA