Page 51 - ชีววิทยาและเคมีสำหรับครู
P. 51
4-41
แนวต อบกจิ กรรม 4.2.2
1. พันธุป ระวัติของครอบครัวมนตรีแ ละว ิภา เป็นด ังนี้
2. ลักษณะถ ูกควบคุมด้วยย ีนเด่นอ ยู่บนโครโมโซมเพศ (sex-linked dominant gene) ตัวอย่าง
ได้แก่ ลักษณะก ารมีขนยาวร ุงรังตามใบหน้าและล ำ�ตัวค ล้ายส ัตว์ และโรคกระดูกอ่อน
3. ลักษณะถูกควบคุมด้วยยีนด้อยอยู่บนออโทโซม (autosomal recessive gene) ตัวอย่าง
ได้แก่ ลักษณะผิวเผือก และโรคโลหิตจางเนื่องจากเซลล์เม็ดโลหิตแดงรูปวงเดือนครึ่งเสี้ยว (sickle cell
anemia)
แนวก ารต อบก ิจกรรม 4.2.3
1. โรคทาลัสซีเมีย เป็นโรคพันธุกรรมที่พบมากที่สุดในประเทศไทย ผู้ป่วยมีอาการโลหิตจาง
เนื่องจากเม็ดโลหิตแดงผิดปกติ ทำ�ให้เม็ดโลหิตแดงมีอายุสั้นกว่าปกติ แตกง่าย จึงทำ�ให้ผู้ป่วยมีอาการ
โลหิตจาง คนที่ม ีย ีนผิดปกติแสดงอาการแตกต่างกันไป ตั้งแต่ไม่มีอาการใดๆ ไปจนถึงมีอ าการรุนแรงมาก
ทำ�ใหเ้สียช ีวิตต ั้งแตใ่นค รรภห์ รือห ลังคล อด คนท ี่ม ีอ าการจ ะซ ีด ตัวเหลือง ตาเหลือง ตับแ ละม ้ามโต เติบโตช ้า
จมูกแ บน เม็ดโลหิตแ ดงม ีขนาดเล็กก ว่าป กติแ ละรูปร่างบ ิดเบี้ยวผิดปกติ สาเหตุของโรคเกิดจ ากยีนผิดป กติ
ทำ�ให้สร้างโปรตีนโกลบิน (globin) ได้น้อยกว่าปกติหรือไม่สร้างเลย โปรตีนโกลบินเป็นองค์ประกอบของ
ฮีโมโกลบิน (hemoglobin) ในแต่ละโมเลกุลของฮีโมโกลบินประกอบด้วยโปรตีนโกลบิน 4 สาย คือ
อัลฟา-โกล บิน (a-globin) 2 สาย และบ ีตา-โกลบิน (b-globin) 2 สาย ฮีโมโกลบินเป็นองค์ประกอบสำ�คัญ
ของเม็ดโลหิตแ ดง ทำ�หน้าที่นำ�ออกซิเจนไปเลี้ยงส ่วนต่างๆ ของร่างกาย เมื่อการสร้างโปรตีนโกลบินชนิดใด
ชนิดหนึ่งน ้อยกว่าปกติ มีผลต ่อก ารร วมก ันข องโปรตีน 2 ชนิด ไม่เป็นไปในอ ัตรา 1 : 1 ก็จ ะได้ฮีโมโกล บิน
ที่ผิดป กติ ทำ�ให้ค วามส ามารถในการนำ�ออกซิเจนลดลง และเซลล์เสียหาย โรค ทาลัสซีเมีย แบ่งเป็น 2 ชนิด
ใหญ่ๆ ได้แก่ อัลฟา-ทาลัสซีเมีย กับ บีตา-ทาลัสซีเมีย
