Page 16 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 16
6-6 ความรูท้ างสงั คมศาสตรแ์ ละเทคโนโลยสี �ำ หรับนกั นเิ ทศศาสตร์
เร่ืองท่ี 6.1.1
ความหมายและขอบเขตเศรษฐศาสตร์
1. ความหมาย
คำ� วา่ เศรษฐศาสตร ์ มาจากคำ� ภาษากรกี oikonomia ซง่ึ แปลวา่ การจดั การครวั เรอื น คำ� วา่ oiko
แปลวา่ บ้าน และ nomos แปลว่า จารีตประเพณหี รอื กฎหมาย ซ่งึ รวมกันหมายความวา่ กฎเกณฑ์ของ
ครัวเรือน “เศรษฐศาสตร์” (economics) หมายถึง ศาสตร์ที่ว่าด้วยวิธีการจัดสรรทรัพยากรที่มีอยู่อย่าง
จ�ำกัด โดยพยายามหาทางเลือก หรอื วธิ ีการที่มีประสิทธภิ าพ และประสิทธผิ ลสงู สุด เพ่ือตอบสนองความ
ตอ้ งการของมนษุ ยท์ มี่ อี ยอู่ ยา่ งไมจ่ �ำกัด (unlimited wants) ปกตธิ รรมดาของคนๆ หนงึ่ ท่ตี ัดสนิ ใจเลอื ก
ทำ� สง่ิ ใดสงิ่ หนง่ึ ลงไปแลว้ นนั้ จะทำ� ใหค้ นๆ นนั้ หมดโอกาสทจี่ ะทำ� สงิ่ ทเ่ี ปน็ ทางเลอื กอนื่ ไดอ้ กี ไปโดยปรยิ าย
ในทางเศรษฐศาสตรเ์ ราเรยี กสง่ิ นวี้ า่ “ตน้ ทนุ คา่ เสยี โอกาส” (opportunity cost) โดยทตี่ น้ ทนุ นกี้ ไ็ มจ่ ำ� เปน็
ที่จะต้องเป็นรูปธรรมจับต้องได้ ดังเช่นทรัพย์สินเงินทองเพียงอย่างเดียวเท่าน้ัน แต่ยังหมายรวมถึงสิ่งท่ี
เป็นนามธรรม เช่น โอกาสหรือเวลาท่ีสูญเสียไป เศรษฐศาสตร์จึงเป็นวิชาทางสังคมศาสตร์ท่ีศึกษาการ
ผลติ การบรโิ ภค การกระจายสนิ คา้ การคา้ และการบรโิ ภคสนิ คา้ และบรกิ าร (กญั ญา กญุ ทกี ายจน,์ 2543)
เศรษฐศาสตรเ์ ปน็ ศาสตรแ์ หง่ การจดั การทรพั ยากรอนั มจี ำ� กดั ซง่ึ รวมถงึ การควบคมุ และดแู ลภายใน
ครัวเรือน และรูปแบบท่ีพฤติกรรมมนุษย์ได้เลือกในการบริหารทรัพยากร นอกจากน้ีเศรษฐศาสตร์ยัง
พยายามวิเคราะห์และอธิบายวิถีที่บุคคลหรือบริษัทองค์กรต่างจัดสรรทรัพยากรอันจ�ำกัดเพ่ือตอบสนอง
ความตอ้ งการมากมายและไมจ่ ำ� กดั วชิ าเศรษฐศาสตรจ์ งึ จดั เปน็ วชิ าทเ่ี ปน็ พนื้ ฐานเพอ่ื ใชเ้ ปน็ เลอื กทางเลอื ก
อันหน่ึงอนั ใด หรือเมือ่ มกี ารตัดสนิ คณุ ค่าบางส่งิ บางอยา่ งอย่างรอบครอบ
หลักคิดทางเศรษฐศาสตร์ยังเป็นการยืนยันว่าทุกส่ิงทุกอย่างบนโลกใบน้ีมีต้นทุนที่ทุกคนจะต้อง
จ่ายเสมอ ไม่มีอะไรที่ได้มาโดยไม่ต้องสูญเสียอะไรออกไป เราจึงต้องให้ความส�ำคัญกับของท่ีขาดแคลน
เพราะความตอ้ งการของมนษุ ยม์ ีมากมาย และมนุษยก์ พ็ ยายามแสวงหาหนทางในการพฒั นาและเติมเต็ม
ศกั ยภาพการดำ� รงอยู่ของตนใหก้ า้ วหน้าไมห่ ยดุ น่ิง เบือ้ งหลงั พฤตกิ รรมและการกระทำ� ต่างๆ ของมนษุ ย์
ล้วนมีมูลเหตุจูงใจพ้ืนฐานท่ีสามารถอธิบายได้ด้วยเหตุผลทางเศรษฐศาสตร์แทบทั้งส้ิน มนุษย์จ�ำเป็นต้อง
ตัดสินใจเลือกสิ่งที่จะท�ำให้ตนเองมีความพึงพอใจมากที่สุด ตรรกะของผู้มีเหตุมีผล มีหลักคิดเป็นขั้นเป็น
ตอน มีความละเอียดรอบคอบจะพิจารณาในทุกทางเลือกท่ีเป็นไปได้เสมอ ดังน้ันการตัดสินใจแก้ปัญหา
การจดั สรรทรพั ยากรท่ีมีอยู่อยา่ งจ�ำกัด ไมว่ ่าจะเปน็ ปัจจัยเรื่องของเงินทนุ แรงงาน ทดี่ นิ วัตถดุ บิ โรงงาน
เครอ่ื งไมเ้ ครอื่ งมือ อุปกรณ์ ความรู้ หรอื เทคโนโลยใี นการผลติ ก็ตาม ซึง่ ในท้ายทสี่ ดุ แล้วกเ็ พ่อื นำ� ไปสกู่ าร
ตอบปญั หาพนื้ ฐาน คอื องคก์ รควรผลติ อะไร (what) องคก์ รควรมกี ระบวนการผลติ อยา่ งไร (how) องคก์ ร
จะผลิตเพื่อใคร (for whom) เราจึงพบว่าค�ำถามเหล่าน้ันสะท้อนถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับหลักการทาง
เศรษฐศาสตรอ์ ย่างนอ้ ย 4 ประการ ได้แก่ (กัญญา กุนทกี าญจน์, 2543)
