Page 43 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 43
ความรดู้ า้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละส่ิงแวดลอ้ ม 9-33
เกดิ ปัญหาการขาดแคลนนาํ้ เพอ่ื การอุปโภค บรโิ ภค การเกษตรกรรม และอื่นๆ อยา่ งกว้างขวางในหลาย
พนื้ ท่ี จนรฐั บาลต้องประกาศงดจ่ายนํา้ ให้เกษตรกรท�ำนาปรัง เป็นตน้
ในยุคน้ีมนุษย์รู้จักพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมากยิ่งข้ึนเพ่ือแปลงส่ิงแวดล้อมและ
ทรัพยากรธรรมชาติมาใช้ประโยชน์เพื่อสร้างความกินดีอยู่ดี และความสะดวกสบาย ตลอดจนสร้างความ
เติบโตทางเศรษฐกิจ แต่จะเห็นได้ว่าแนวทางในการพัฒนาแบบนี้ก่อให้เกิดผลกระทบเชิงลบมากมาย
ภยั พบิ ตั ิและปัญหาส่ิงแวดล้อมท่เี กดิ ข้ึนเป็นผลพวงมาจากการท�ำลายสมดุลแหง่ ธรรมชาตขิ องมนษุ ย์ และ
สดุ ท้ายมนุษย์ก็ไดร้ ับผลกระทบทงั้ ทางตรงและทางอ้อม
3. ยุคที่มนุษย์ตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมน�ำไปสู่แนวทางการพัฒนารูปแบบใหม่
ในยคุ นีเ้ ริ่มมีผู้คนตัง้ ค�ำถามถึงแนวทางการใชช้ วี ิต แนวทางการพัฒนาของมวลมนุษยชาติแบบท่ี
ผา่ นมาวา่ เปน็ แนวทางทถี่ กู ตอ้ งหรอื ไม่ เหตใุ ดจงึ มผี ลกระทบเชงิ ลบเกดิ ขนึ้ ตามมามากมาย นกั คดิ คนแรกๆ
ทล่ี กุ ขนึ้ มาตง้ั คำ� ถามนคี้ อื ราเชล คารส์ นั (Rachel Carson) นกั วทิ ยาศาสตร์ นกั นเิ วศวทิ ยาและ นกั เขยี น
เก่ยี วกับทะเลทข่ี ายดมี ากทสี่ ุดในสหรัฐอเมรกิ า ในวันที่ 27 กันยายน ปี พ.ศ. 2505 ราเชล คารส์ นั ได้ตี
พมิ พ์หนังสอื ชอ่ื ไซเลนท์ สปรงิ (Silent Spring) หรือฤดูใบไมผ้ ลอิ นั เงยี บงันโดยกล่าวถงึ ผลกระทบของ
การใช้สารเคมีต่อสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะปัญหาการใช้ ดีดีที (DDT) ในการควบคุมยุงพาหะน�ำโรคไข้
มาลาเรยี วา่ เปน็ อนั ตรายอยา่ งใหญห่ ลวงเพราะ ดดี ที ี เปน็ สารเคมที ม่ี ฤี ทธสิ์ งู ในการกำ� จดั ยงุ และแมลง การ
ใช้อย่างต่อเน่ืองหลายๆ ปี ท�ำให้ยุงมีพฤติกรรมดื้อและต่อต้านสารเคมี ปัญหาที่ส�ำคัญคือ ดีดีที มีฤทธ์ิ
ตกค้างในสภาพแวดล้อมเพราะเป็นสารที่มีความอยู่ตัวสูง สลายตัวได้ยาก สามารถสลายตัวได้ดีในไขมัน
โดยจะเข้าไปสะสมในเน้ือเย่ือที่มีไขมันสูงของสัตว์ต่างๆ โดยในธรรมชาติสัตว์และพืชมีความเชื่อมโยงกัน
โดยห่วงโซ่และสายใยของอาหาร กล่าวคือมกี ารกนิ กนั เป็นทอดๆ เชน่ นก ซง่ึ อยูป่ ลายหว่ งโซแ่ ละสายใย
โดยกนิ แมลงและสตั วอ์ น่ื มผี ลทำ� ใหเ้ ปลอื กไขน่ กเปราะบาง จนไมส่ ามารถฟกั ออกมาเปน็ ตวั ไดจ้ งึ กอ่ ใหเ้ กดิ
เป็น “ฤดใู บไมผ้ ลอิ ันเงียบงัน” เพราะปราศจากเสยี งนกร้องนน่ั เอง ซง่ึ น่ีเป็นเคร่อื งบ่งชวี้ ่าธรรมชาตกิ ำ� ลัง
ขาดความสมดุล เธอเสนอให้ควํ่าบาตร ดีดีที และสารปราบศัตรูพืชชนิดอ่ืนๆ ท่ีเป็นอันตรายอย่างยิ่ง
ถือกันว่าหนังสือเลม่ นไ้ี ดท้ ง้ิ ระเบิดลูกใหญใ่ ห้กับวงการอุตสาหกรรมเคมีในเวลานน้ั ก่อให้เกิดเสยี งวพิ ากษ์
วิจารณ์อย่างหนกั ท้งั จากจากนักวชิ าการ และกล่มุ บริษัทเคมีภณั ฑ์ในสมยั นนั้ แตผ่ ลพวงของหนังสอื เลม่
นี้ก็ถือว่าเป็นจุดเร่ิมต้นส�ำคัญของขบวนการปกป้องสิ่งแวดล้อม เพราะหนังสือเล่มดังกล่าวปลุกจิตส�ำนึก
ของประชาชนขึ้นมาให้สนใจในเร่ืองสง่ิ แวดลอ้ มจนสง่ ผลใหม้ ีการเลิกใช้ ดดี ีที ในเวลาตอ่ มา
นับจากน้ันกระแสตื่นตัวด้านสิ่งแวดล้อมก็เกิดขึ้น โศกนาฏกรรมที่ก่อให้เกิดความสูญเสียทั้งต่อ
มนุษย์และส่ิงแวดล้อมหลายระลอก เช่น โรคมินามาตะ และโรคอิไตอิไต ในประเทศญ่ีปุ่น อุบัติเหตุแก๊ส
พิษในโรงงานผลิตยาฆ่าแมลงท่ีเมืองโบพาลในอินเดีย เหตุการณ์โรงไฟฟ้านิวเคลียร์เชอร์โนบิลระเบิดใน
ประเทศยเู ครน กอ่ ใหเ้ กดิ กระแสเรยี กรอ้ งดา้ นสงิ่ แวดลอ้ มในภาคสว่ นตา่ งๆ ตงั้ แตร่ ะดบั รากหญา้ จนถงึ ระดบั
นานาชาติ สหประชาชาติไดเ้ รมิ่ ใหค้ วามสนใจในเรื่องของสิ่งแวดลอ้ มอยา่ งจรงิ จงั เมื่อปี พ.ศ. 2515 โดยได้
จัดการประชุมระหว่างประเทศเร่ืองสิ่งแวดลอ้ มของมนษุ ย์ (Human Environment) ข้นึ ท่กี รุงสตอกโฮล์ม
ประเทศสวเี ดน การประชมุ ครง้ั นนั้ ทำ� ใหเ้ รอื่ งสง่ิ แวดลอ้ มไดร้ บั ความสนใจอยา่ งกวา้ งขวางในประชาคมโลก
