Page 17 - การจัดและการผลิตรายการวิทยุกระจายเสียงเบื้องต้น
P. 17
บุคลากรในงานจัดและผลิตรายการวิทยุกระจายเสียง 12-7
สำ�หรับประเภทแ รกค ือ ผู้ด ำ�เนินรายการนั้นย ังเรียกได้ห ลายอ ย่าง ขึ้นอ ยู่ก ับล ักษณะแ ละรูปแ บบข องรายการ
ได้แก่
- ผู้ประกาศ (announcer) ใช้เรียกผู้ที่ทำ�หน้าที่อ่านข้อความของสถานี เช่น เปิดสถานี แจ้งรายการ
ประกาศเข้าร ายการ หรืออ ่านข้อความโฆษณา (spot) และข ่าวบริการส าธารณะ แต่ในบางค รั้งค ำ�ว่าผู้ประกาศอ าจใช้
เรียกผ ู้ที่ท ำ�หน้าที่ดำ�เนินร ายการต่างๆ ด้วย
- ผู้ด�ำ เนนิ ร ายการ (moderator) มักใช้เป็นค ำ�กลางๆ สำ�หรับเรียกผ ู้นำ�เสนอร ายการท ุกป ระเภท และใช้
สำ�หรับรายการอภิปราย หรือรายการส นทนา โดยเฉพาะ
- ดีเจ (DJ หรือ disc jockey) ใช้สำ�หรับเรียกผู้ดำ�เนินรายการเพลง ประเภทที่เปิดเพลงเอง ควบคุม
เสียง เปิดแผ่น และร ับโทรศัพท์ จากผ ู้ฟังด้วยตนเอง รวมถึงการเตรีย มข้อมูลที่จะพ ูดด้วยต นเอง
- ผู้บรรยาย (narrator) เป็นผู้ทำ�หน้าที่บรรยายเชื่อมโยงรายการ เช่น ในรายการนิตยสารทางอากาศ
รายการส ารคดี การบ รรยายข องว ิทยากรในร ายการค วามร ู้ การบ รรยายเหตุการณ์ เช่น การถ ่ายทอดง านพ ิธตี ่างๆ และ
การบรรยายฉากห รือเหตุการณ์ในละคร เป็นต้น
- ผู้สัมภาษณ์ (interviewer) เป็นผู้ตั้งคำ�ถามแขกรับเชิญ แทนผู้ฟัง และสรุปประเด็นสำ�คัญจากการ
สัมภาษณ์
- ผอู้ ่านข ่าว (news reader) เป็นผ ู้ที่ท ำ�หน้าที่อ ่านข ่าวในห้องส ่งโดยเฉพาะ
- ผรู้ ายงานข า่ ว (news reporter) เปน็ ผ รู้ ายงานเหตกุ ารณท์ เี่ กดิ ข ึน้ จ ากส ถานท จี่ รงิ มาอ อกอ ากาศท หี่ อ้ งส ง่
- ผูว้ จิ ารณ์ (commentator) ใช้เรียกผ ู้ท ี่ท ำ�หน้าที่วิจารณ์ หรือแ สดงความคิดเห็นต่อข ่าวหรือเหตุการณ์
ที่อ ยู่ในความสนใจของประชาชน
ผู้นำ�เสนอร ายการป ระเภทท ี่สอง คือ ผู้แ สดงรายการว ิทยุป ระเภทท ี่ม ีผู้แสดงได้แก่ ละคร สาระล ะคร รายการ
บันเทิงประเภททอล์คโชว์ รายการตลกหรือการเล่นจ ำ�อวด เป็นต้น
สว่ นผ ูน้ �ำ เสนอร ายการป ระเภทส ดุ ทา้ ย คอื วทิ ยากรห รอื แ ขกร บั เชญิ รายการว ทิ ยทุ มี่ แี ขกร บั เชญิ ไดแ้ ก่ รายการ
สัมภาษณ์ รายการส นทนา รายการอ ภิปราย หรือร ายการเพื่อก ารศ ึกษา และร ายการค วามร ู้ท ี่ต ้องเชิญผ ู้เชี่ยวชาญม าให้
ความรู้แก่ผู้ฟังโดยตรง
ปัจจยั ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การแ บง่ ประเภทของบ ุคลากรในงานจ ัดแ ละผลิตร ายการ
จะเหน็ ไดว้ า่ งานจ ดั ร ายการแ ละง านผ ลิตร ายการ เป็นง านท ีม่ บี คุ ลากรห ลายป ระเภทเข้าม าเกี่ยวข้อง เพราะการ
ทำ�งานด ้านร ายการต ้องท ำ�เป็นกล ุ่ม เช่น งานจ ัดร ายการม ผี ูเ้กี่ยวข้องป ระมาณ 5 ฝ่าย หรือง านผ ลิตร ายการม ผี ูเ้กี่ยวข้อง
ประมาณ 5-6 ฝ่าย เป็นต้น อย่างไรก็ตามบ ุคลากรแต่ละป ระเภทอาจม ีจำ�นวนไม่เท่ากัน และการเรียกช ื่อตำ�แหน่งร วม
ทั้งภ าระงานก ็อาจแ ตกต่างก ันขึ้นอยู่กับ ปัจจัยด ังต่อไปน ี้
1. ลักษณะการบริหารสถานี ในการบริหารสถานีวิทยุกระจายเสียงจะต้องมีการกำ�หนดนโยบาย พันธกิจ
วัตถุประสงค์ รูปแ บบส ถานี และลักษณะการดำ�เนินงาน เช่น การเป็นสถานีเพื่อบ ริการส าธารณะ ดำ�เนินก ารโดยไม่มี
การโฆษณา หรือเป็นสถานีวิทยุเพื่อธ ุรกิจ ซึ่งต ้องมีรายได้จากการโฆษณาสินค้า เป็นต้น สถานีว ิทยุกระจายเสียง โดย
ทั่วไปจะแ บ่งโครงสร้างก ารท ำ�งานพ ื้นฐานออกเป็น 4 ฝ่าย คือ ฝ่ายบ ริหารท ั่วไป ฝ่ายร ายการ ฝ่ายข่าว และฝ่ายเทคนิค
ส่วนส ถานีว ิทยุก ระจายเสียงท ี่ให้เอกชนเข้าม าป ระมูลเพื่อร ับส ัมปทานด ำ�เนินก าร แต่ละบ ริษัทจ ะแ บ่งโครงสร้างง านไม่
เหมือนก ัน และย ังม จี ำ�นวนบ ุคลากรไมเ่ท่าก ัน ส่วนใหญจ่ ะพ ยายามล ดจ ำ�นวนบ ุคลากรฝ ่ายต ่างๆ ใหน้ ้อยล ง สำ�หรับง าน
ด้านร ายการ จะไม่มีตำ�แหน่งผู้จ ัดร ายการ ผู้ผลิตรายการแ ละผู้เขียนบท แต่จะเรียกร วมๆ ว่าฝ ่ายสร้างสรรค์รายการ
แต่ละค นจ ะท ำ�งานห ลายหน้าที่ ทั้งคิดส ร้างสรรค์ร ายการและกำ�หนดแ นวทางในการดำ�เนินร ายการ สำ�หรับสถานีวิทยุ
