Page 20 - วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์
P. 20
7-8 วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์
2.2.2 พอลิเมอร์แบบเติม (addition polymer) เป็นพอลิเมอร์ท่ีเกิดจากปฏิกิริยาการเติม
(addition reaction) หรือปฏิกิริยาลูกโซ่ (chain reaction) ของมอนอเมอร์ที่ม ีพันธะคู่ในโมเลกุล หลังจากปฏิกิริยา
การเกิดพอลิเมอร์แล้ว มอนอเมอร์ทั้งหมดถูกเปลี่ยนเป็นพอลิเมอร์ ปฏิกิริยาการเกิดพอลิเมอร์แบบเติมนี้ไม่มี
การส ูญเสียโมเลกุลข นาดเล็กในร ะหว่างการเกิดพอล ิเมอ ร์ซ ึ่งแ ตกต่างกับป ฏิกิริยาก ารเกิดพอลิเมอร์แบบควบแน่น
2.3 พอลิเมอร์จำ�แนกตามต ามช นิดของมอน อเมอ ร์ที่ใช้ในการเตรียมพ อลิเมอร์ มี 2 ประเภท คือ
2.3.1 พอลิเมอร์เด่ียว (homopolymer) คือ พอลิเมอร์ที่เตรียมจากการใช้มอนอเมอร์ชนิดเดียวในการ
ทำ�ปฏิกิริยา ตัวอย่างพอลิเมอร์เดี่ยว เช่น พอล ิเอทิลีน พอล ิโพร พิลีน พอลิสไตร ีน (polystyrene, PS) เป็นต้น
2.3.2 พอลิเมอร์ร่วม (copolymer) คือ พอลิเมอร์ที่เตรียมจากมอนอเมอร์ตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป เช่น
พอล ิเมอ ร์ร่วมเอทิลีนไวน ิลแ อซิเทด (ethylene vinyl acetate, EVA) พอล ิเมอร์ร่วมส ไตรีน บิวทะไดอีน (styrene
butadiene copolymer, SBR) เป็นต้น
-A-A-A-A-A-A-A-A-A-A-A-A-A- -A-B-A-B-A-B-A-B-A-B-A-B-A-B-
พอล ิเมอ ร์เดี่ยว พอลิเมอร์ร ่วม
ภาพท ่ี 7.2 โครงสร้างข องพอลเิ มอร์ตามชนดิ ข องมอนอเมอร์ โดย A แทนม อนอเมอรช์ นิดท่ี 1
และ B แทนมอน อเมอ รช์ นดิ ท่ี 2
2.4 พอลิเมอร์จำ�แนกตามตามลักษณะโครงสร้างโมเลกุลของพอลิเมอร์ โครงสร้างพ อลิเมอร์ที่พบสามารถ
แบ่งได้การจัดเรียงตัวข องม อนอเมอ ร์ในพ อล ิเมอร์เป็น 3 แบบ ได้แก่ แบบสายโซ่ (chain) แบบก ิ่งก ้านส าขา (branch)
และแ บบร ่างแห (network)
2.4.1 ลกั ษณะโครงสรา้ งแ บบส ายโซ่ โครงสร้างแ บบน ีเ้ป็นการจ ัดเรียงม อน อเมอ ร์ต ่อก ันเป็นส ายโซย่ าว
เรียงต ่อกันไป ถ้าเป็นพ อล ิเมอ ร์เดี่ยว เช่น มอนอเมอ ร์ A ต่อก ันไปเรื่อยๆ เป็นขนาดโซ่ย าวตามที่ต้องการ แต่ถ้าเป็น
พอล ิเมอร์ร่วม มีก ารใช้มอนอเมอร์ 2 ชนิดในการท ำ�ปฏิกิริยา การต ่อกันของมอนอเมอร์ 2 ชนิดแ บบสายโซ่ส ามารถ
ต่อก ันได้ห ลายแบบ ได้แก่ แบบสลับ แบบบ ล็อก และแบบส ุ่ม
1) โครงสร้างส ายโซแ่ บบส ลับ เป็นการต ่อก ันข องม อน อเมอ ร์ช นิดท ี่ 1 และช นิดท ี่ 2 เรียงส ลับก ัน
ไปม า
2) โครงสร้างส ายโซ่แ บบบ ล็อก เป็นการต ่อก ันข องม อน อเมอ ร์ช นิดท ี่ 1 และช นิดท ี่ 2 เรียงต ่อก ัน
โดยม ีสายโซ่พอลิเมอ ร์ช นิดที่ 1 แล้วต่อก ับส ายโซ่พ อลิเมอ ร์ชนิดที่ 2
3) โครงสร้างส ายโซ่แบบสุ่ม เป็นการต ่อกันของมอนอเมอร์ชนิดที่ 1 และช นิดท ี่ 2 เรียงต่อกัน
โดยไม่มีรูปแ บบก ารเรียงต่อกันที่แน่นอน
-A-B-A-B-A-B-A-B-A-B-A-B-A-B-A-B- แบบส ลับ
-A-A-A-A-A-A-A-A-B-B-B-B-B-B-B-B- แบบบ ล็อก
-A-B-A-A-A-B-A-B-A-A-B-B-A-B-A-B- แบบส ุ่ม
ภาพท ี่ 7.3 ตวั อยา่ งโครงสรา้ งของพ อลเิ มอรร์ ่วมแบบส ายโซท่ ี่มีการต อ่ แบบตา่ งๆ โดย A
แทนม อนอเมอ ร์ช นิดท่ี 1 และ B แทนมอนอเมอ รช์ นิดท ่ี 2
