Page 27 - วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์
P. 27
พอลิเมอร์ 7-15
ในขั้นตอนริเริ่มปฏิกิริยาลูกโซ่ของปฏิกิริยาการเกิดพอลิเมอร์แบบลูกโซ่ อ ัตราของการเกิดปฏิกิริยาขึ้นอยู่
กับความเข้มข้นของสารเริ่มปฏิกิริยาซึ่งจะเพิ่มขึ้นตามความเข้มข้น ส่วนขั้นตอนขยายลูกโซ่นั้น ความไวต่อปฏิกิริยา
การเกิดอนุมูลอิสระจะไม่ขึ้นอยู่กับความยาวของสายโซ่ นั่นคืออัตราการเกิดปฏิกิริยาในขั้นตอนการขยายลูกโซ่จะมี
อัตราคงท่ีและมีอัตราของการเกิดปฏิกิริยาอย่างรวดเร็ว ขึ้นอยู่กับผลรวมของปริมาณของอนุมูลอิสระของมอนอเมอร์
ที่อ ยู่ในระบบ
กิจกรรม 7.1.2
1. ปฏกิ ริ ยิ าก ารเกดิ พ อล เิ มอ รแ์ บบป ฏกิ ริ ยิ าก ารค วบแนน่ เกดิ ข นึ้ ไดอ้ ยา่ งไร จงย กต วั อยา่ งพ อลเิ มอรท์ เ่ี กดิ
จากป ฏกิ ริ ยิ าแบบน้ี
2. ปฏกิ ิรยิ าก ารเกดิ พอลิเมอร์แบบปฏิกิริยาการเติมมกี ลไกการเกิดป ฏกิ ิรยิ าอ ย่างไร
แนวตอบกิจกรรม 7.1.2
1. เปน็ ป ฏกิ ริ ยิ าก ารเกดิ พ อลเิ มอรจ์ ากส ารม อน อเมอ ร์ 2 ชนดิ ท มี่ หี มฟู่ งั กช์ นั ต า่ งก นั โดยห มฟู่ งั กช์ นั เหลา่ นี้
เกิดป ฏิกริ ิยากนั ได้สารไดเมอ ร์ ไทรเมอ ร์ เทท ระเมอร์ และพ อลิเมอรส์ ายโซ่ยาวต่อไปเร่ือยๆ โดยม ีการสญู เสียโม
เลกุลเลก็ ๆ ระหว่างเกิดปฏกิ ริ ิยา
ตวั อย่างพอลิเมอร์ที่เกิดจ ากปฏิกริ ิยาควบแนน่ เชน่ พอลิเอสเทอ ร์ พอลยิ รู เี ทน เป็นต้น
2. ปฏิกิริยาการเกิดพอลิเมอร์แบบปฏิกิริยาการเติมหรือปฏิกิริยาลูกโซ่ มีกลไกการเกิดปฏิกิริยา 3
ข้นั ตอนห ลกั คือ
2.1 ข้ันตอนริเร่ิมปฏิกิริยาลูกโซ่เป็นกระบวนการทำ�ให้มอนอเมอร์ไวต่อการเกิดปฏิกิริยาลูกโซ่
คือทำ�ให้เป็นสารอ นุมูลอ ิสระ โดยข นั้ ต อนน มี้ ักตอ้ งใช้สารเริ่มปฏกิ ิรยิ าเพอื่ กระตนุ้ ให้เกิดป ฏิกิริยา
2.2 ขั้นตอนขยายลูกโซ่เป็นกระบวนการสร้างสายโซ่พอลิเมอร์โดยโมเลกุลอนุมูลอิสระของ
มอนอเมอร์จ ะยาวม ากข ้ึนเรื่อยๆ เกดิ จ ากการร วมตวั ก ับโมเลกลุ ของไวนิลม อน อเมอรโ์มเลกุล อ ่ืนๆ
2.3 ข้ันต อนการส้ินส ุดป ฏิกิริยาล ูกโซ่เป็นกร ะบ วนก ารข จัดโมเลกุลอ นุมูลอ ิสระข องมอน อเมอร์
ท�ำ ใหข้ นั้ ต อนก ารข ยายล กู โซส่ นิ้ ส ดุ ล ง โมเลกลุ อ นมุ ลู อ สิ ระข องม อน อเมอ รห์ ายไปไดม้ หี ลายแ บบ ไดแ้ ก่ การร วม
ตวั ระหว่างอนุมลู อสิ ระของสายโซ่ที่ก �ำ ลงั ขยายรวมตวั กับโมเลกุลอนมุ ูลอสิ ระของสารเร่มิ ปฏิกิริยา หรือรวมตัว
กันเองร ะหวา่ งอ นุมูลอิสระข องส ายโซท่ ่ีก�ำ ลงั ข ยาย หรอื จ ากก ารย้ายอ ะตอมทว่ี อ่ งไว เช่น อะตอมไฮโดรเจน จาก
สายโซ่ท ่กี �ำ ลงั ข ยายไปบนอีกส ายโซ่หน่งึ
