Page 15 - การวิจัยทางนิเทศศาสตร์

การกำ�หนดตัวแปรและการวัด 3-5

เร่ือง​ที่ 3.1.1
ความห​ มายแ​ ละค​ วามส​ �ำ คญั ​ของต​ ัวแปร

การท​ ำ�ความร​ ู้จักต​ ัวแปร (variable) เป็นจ​ ุดเ​ริ่ม​ต้นส​ ำ�คัญข​ อง​งาน​วิจัย
ตัวแปร เป็นส​ ิ่งท​ ี่ผ​ ู้​วิจัยต​ ้องการศ​ ึกษาแ​ ละท​ ำ�ความเ​ข้าใจ​อย่าง​ลึกซ​ ึ้ง ในผ​ ลท​ ี่เ​กิดข​ ึ้น​จาก​ตัวแปรน​ ั้น การเ​ลือก​
ตัวแปร​ใด​มา​ศึกษา​นั้น ผู้​วิจัย​ควร​ให้​ความ​สำ�คัญ ความ​สนใจ และ​การ​ก่อ​ให้​เกิด​คุณค่า​แก่​สังคม​ใน​วง​กว้าง​จาก​การ​
ศึกษาต​ ัวแปร​นั้น ๆ

1. ความห​ มาย​ของต​ วั แปร

ตัวแปรเ​ป็นค​ ุณสมบัติ​หรือล​ ักษณะ​ที่ผ​ ู้ว​ ิจัย​สนใจศ​ ึกษา ตัวแปรเ​ป็นอ​ ะไรก​ ็ได้​ที่​มี​ค่า​แปร​เปลี่ยนไ​ด้ และม​ ี​ค่าที​่
แตก​ต่างก​ ันไ​ด้ (A variable is any entity that can take on different values.)1

ตัวแปร หมาย​ถึง สิ่ง​ที่ม​ ี​การ​เปลี่ยนแปลง สิ่งท​ ี่​ไม่​แน่นอน สิ่งท​ ี่​แปรปรวน แปร​เปลี่ยน มี​แนวโ​น้ม​แปรเ​ปลี่ยน
เป็น​คุณสมบัติห​ รือค​ ุณลักษณะ (attributes) ที่​เปลี่ยนแปลงไ​ด้

คุณสมบัติ​หรือ​คุณลักษณะ​ดัง​กล่าว เป็น​ค่า​เฉพาะ​สำ�หรับ​ตัวแปร​แต่ละ​ตัว (An attribute is a specific
value on a variable.) คุณสมบัติ​ดัง​กล่าว​ต้อง​สามารถ​วัด​ได้ และ​ผู้​วิจัย​สามารถ​ให้​ค่า​หรือ​กำ�หนด​ค่า​ใน​สิ่ง​ที่​ศึกษา​
มากกว่า​หนึ่งค​ ่า หรืออ​ ย่าง​น้อย 2 ค่า นอกจากน​ ี้ ค่า​ของค​ ุณสมบัติซ​ ึ่ง​มี​อย่าง​น้อย 2 ค่าน​ ี้ ยังต​ ้องแ​ ยก​จากก​ ันอ​ ย่างเ​ป็น​
อิสระไ​ด้ (mutually exclusive)

คุณสมบัติ​ของ​ตัวแปร​ต้อง​วัด​ได้ จึง​เป็น​ตัวแปร โดย​คุณลักษณะ​เหล่า​นั้น​ต้อง​มี​มากกว่า​หนึ่ง​ลักษณะ มี​ค่า​
มากกว่า​หนึ่ง​ค่า หรือม​ ีค​ ่าอ​ ย่างน​ ้อย 2 ค่า ที่​แยกจ​ าก​กัน​อย่างเ​ป็นอ​ ิสระ นั่นค​ ือ คุณสมบัติ​นั้น​มีค​ ่าที่​ไม่ซ​ ํ้า​ซ้อน​กัน

การ​ที่​ตัวแปร​แต่ละ​ค่า​มี​คุณสมบัติ​ที่​ต้อง​เป็น​อิสระ​จาก​กัน เพราะ​การ​ตอบ​คำ�ถาม​ของ​กลุ่ม​ตัวอย่าง​ซึ่ง​เป็น
​ผู้​ตอบไ​ม่​สามารถ​ตอบไ​ด้​ว่าค​ นคนเดียว​มี​คุณสมบัติ 2 อย่างใ​น​ขณะเ​ดียวกัน (No respondent should be able to
have two attributes simultaneously.)

โดย​ทั่วไป คน​คน​เดียว​ไม่​สามารถ​มี​คุณสมบัติ​ใน​การ​มี​เพศ 2 เพศ นับถือ​ศาสนา 2 ศาสนา มี​เชื้อ​ชาติ 2
เชื้อช​ าติ หรือ​มี​สถานภาพข​ อง​ความเ​ป็น​คนโ​สด และส​ ถานภาพ​ของก​ าร​แต่งงาน ในค​ น​คน​เดียว เป็นต้น

ตัวอยา่ งต​ ัวแปร

- เพศ มีค​ ุณสมบัติ​ที่แ​ ยก​จากก​ ันอ​ ย่าง​เป็นอ​ ิสระ 2 อย่าง คือ หญิง และช​ าย
- อายุ เป็น​ตัวแปร​เพราะ​มีค​ ่า​แตกต​ ่างส​ ำ�หรับ​แต่ละ​คน หรือ​มี​ค่า​แปร​เปลี่ยน​ตามอ​ ายุ​ของ​คนค​ นเ​ดียว​เมื่อเ​วลา​
ผ่าน​ไป
- ศาสนา ประเทศ สญั ชาติ เชอื้ ช​ าติ ต่างเ​ป็นต​ ัวแปร เพราะ​มี​ค่าแ​ ตก​ต่าง​กันใ​น​คนแ​ ต่ละค​ น
- ประเภท​ส่อื มวลชน เป็นต​ ัวแปร​ที่อ​ าจป​ ระกอบ​ด้วย หนังสือพิมพ์ วิทยุโ​ทรทัศน์ วิทยุ​กระจายเ​สียง เป็นต้น
- ประเภทข​ อง​สอื่ ร​ ณรงค์ เป็นต​ ัวแปรท​ ี่​อาจ​ประกอบด​ ้วย สื่อมวลชน สื่อป​ ระเพณี สื่อบ​ ุคคล เป็นต้น
- ความถใ่​ี นก​ ารเ​ปดิ ร​ บั ส​ ื่อ เป็นต​ ัวแปรท​ ี่อ​ าจป​ ระกอบ​ด้วย การร​ ับ​สื่อบ​ ่อย​ครั้ง หรือน​ าน ๆ ครั้ง เป็นต้น