Page 20 - การวิจัยทางนิเทศศาสตร์
P. 20
3-10 การว ิจัยทางนิเทศศาสตร์
บางครั้งเรียกตัวแปรแทรกว่า ตัวแปรกระบวนการ (Process variable) เพื่อศึกษาว่าเพราะเหตุใดตัวแปร
ตามจ ึงม ีค วามส ัมพันธ์ก ับต ัวแปรอ ิสระ
ตัวแปรแ ทรกยังมีชื่อเรียกแ ตกต่างก ันไป เช่น ตัวแปรเชิงล ักษณะ (Attribute variables) ตัวแปรภ ายนอก
(Nuisance, Mediator, or Confounded variables) เป็นต้น
ตัวแปรแทรก (Intervening or Mediating variable) และต ัวแปรที่ม ีมาก่อน (Moderator variable) เป็น
ตัวแปรท ีผ่ ูว้ ิจัยไมม่ ุ่งศ ึกษาโดยตรง แตม่ สี ่วนเกี่ยวข้องก ับก ระบวนการว ิจัย โดยเฉพาะก ารก ่อใหเ้กิดผ ลต ่อต ัวแปรต าม
จึงเป็นตัวแปรที่มาเพิ่มข ึ้น (additional variables) และส ามารถให้คำ�อธิบายท ี่เป็นท างเลือก (alternative explana-
tions) ผูว้ จิ ยั จ ึงต อ้ งข จัดแ ละค วบคมุ ไมใ่ หเ้ ข้าม าส ่งผ ลต อ่ ก ารด ำ�เนนิ ง านว จิ ัย เพือ่ ใหส้ ามารถส รปุ ผ ลก ารว ิจัยด ว้ ยค วาม
มั่นใจว่า ผลท ี่เกิดขึ้นในกระบวนการดำ�เนินง านเนื่องมาจ ากต ัวแปรอิสระเท่านั้น ไม่ได้เกิดจากตัวแปรอ ื่น ๆ
บางครั้งตัวแปรแทรกและตัวแปรที่มีมาก่อน อาจเกิดความสัมพันธ์กับตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม จึงใช้
บรรยายความสัมพันธ์แ บบ “ขึ้นอยู่กับ” (“it depends” relationship) เช่น ประสบการณ์ในอ ดีตข องกลุ่มตัวอย่าง
ในขณะที่ตัวแปรแทรก (Mediating variables) เกิดในระหว่างปรากฏการณ์หรือกระบวนการที่ศึกษา (that are
assumed to occur during the phenomena being studied)2
2. การแ บ่งประเภทข องต วั แปรตามลกั ษณะของตัวแปร
การแ บ่งป ระเภทตัวแปรยังแ บ่งได้อีกต ามล ักษณะท ี่แ ปรค่า เป็นตัวแปรเชิงคุณภาพ และต ัวแปรเชิงปริมาณ
2.1 ตวั แปรเชงิ ค ณุ ภาพ หรอื เชงิ ค ณุ ลกั ษณะ (Qualitative variable) เป็นต ัวแปรท ีร่ ะบคุ ุณสมบัตหิ รือล ักษณะ
ที่แตกต่าง โดยใช้การบรรยาย การอธิบาย ด้วยข ้อความ ถ้าแ สดงเป็นจำ�นวนเชิงปริมาณ จะไม่มีค วามหมายเชิงตัวเลข
ตามห ลักก ารค ำ�นวณทางค ณิตศาสตร์ เช่น เพศ อายุ สติปัญญา ศาสนา เป็นต้น การให้ค่าตัวเลข 1, 2 หรือ 3 ไม่ได้ม ี
ความหมายในแ ง่การค ำ�นวณต ามต รรกะคณิตศาสตร์ แต่เป็นเพียงการแบ่งแ ยกล ักษณะข องคุณสมบัติของตัวแปรใน
แต่ละก ลุ่มอ อกจากก ัน
การกำ�หนดค่าตัวแปรด้วยข้อมูลเชิงคุณภาพอยู่บนพื้นฐานการตัดสินใจและการกำ�หนดของมนุษย์ในสังคม
เช่น เพศ อาชีพ ประเภทข องสื่อ ประเภทของเนื้อหา เป็นต้น
2.2 ตัวแปรเชิงปริมาณ (Quantitative variable) เป็นตัวแปรที่แสดงจำ�นวนเชิงปริมาณได้อย่างมีความ
หมายเชิงตัวเลข ตามหลักการค ำ�นวณท างคณิตศาสตร์ เช่น อายุ รายได้ เป็นต้น มีทั้งต ัวแปรไม่ต่อเนื่องและตัวแปร
ต่อเนื่อง
2.2.1 ตวั แปรไมต่ อ่ เนอ่ื ง (Discrete variables) เป็นต ัวแปรต ัวเลขท ี่ได้จ ากช ุดต ัวเลขท ี่ม ีจ ำ�นวนจ ำ�กัด ใน
ลักษณะจ ำ�นวนนับ และก ำ�หนดค่าได้เพียงค่าเดียว เช่น จำ�นวนข ้อท ี่ต อบถ ูกในแ บบทดสอบว ัดค วามร ู้ ความบ ่อยครั้ง
ในก ารช มภ าพยนตร์ 2 ครัง้ ต อ่ เดือน จำ�นวนร ายการข า่ วท ีช่ มท างโทรทัศน์ 3 รายการต อ่ ว ัน จำ�นวนเว็บไซตข์ องอ งคก์ าร
ที่ไม่แสวงก ำ�ไร จำ�นวน 95 เว็บไซต์ (ตัวเลขส มมติ) เป็นต้น การว ัดต ัวแปรไม่ต ่อเนื่องไม่ส ามารถก ำ�หนดให้ม ีค่าได้ทุก
ค่าใ นช่วงที่กำ�หนด
2.2.2 ตวั แปรต อ่ เนอื่ ง (Continuous variables) เปน็ ต วั แปรต วั เลขท มี่ คี า่ เทา่ ไรก ไ็ ด้ ในช ว่ งต วั เลขท กี่ �ำ หนด
สามารถว ัดไดด้ ว้ ยค ่าตวั เลขท ลี่ ะเอยี ดเปน็ จ ดุ ทศนิยมอ ยา่ งม คี วามห มาย เช่น นํา้ ห นกั 50.51 กิโลกรมั ความส ูง 165.54
เซนติเมตร ระยะท าง 709.68 กิโลเมตร อุณหภูมิ 25.29 องศาเซลเซียส ปริมาณเวลาในก ารอ่านหนังสือพิมพ์ วันละ
45 นาที เป็นต้น
