Page 18 - การวิจัยทางนิเทศศาสตร์
P. 18
3-8 การวิจัยทางน ิเทศศาสตร์
1.4 ตัวแปรที่ม ีมาก่อน (Moderator variable)
1.5 ตัวแปรแทรก (Intervening or Mediating variable)
1.1 ตวั แปรอ สิ ระ หรอื ต ัวแปรต ้น เปน็ ต วั แปรท ีผ่ วู้ จิ ยั เลอื กศ กึ ษาห รอื ค วบคุม เพือ่ ศ ึกษาผ ลข องค วามส มั พันธ์
ที่เกิดข ึ้น
ตวั แปรอ สิ ระม ชี ือ่ เรยี กไดห้ ลายช ือ่ ตามก ารอ อกแบบต วั แปร เชน่ ถา้ เปน็ การว จิ ยั เชงิ ท ดลอง เรยี กต วั แปรอ สิ ระ
ว่า “ตัวแปรท ี่ม ีก ารจ ัดก ระทำ� (Manipulated variable)” เป็นต ัวแปรอ ิสระท ี่ผ ู้ว ิจัยจ ัดก ระทำ� (manipulate) ที่เรียกว ่า
สิ่งเร้า ทรีตเมนต์ (treatment) โปรแกรม หรือส าเหตุ นอกจากนี้ ยังอาจเรียกชื่อต ัวแปรอิสระได้อ ีกหลายแ บบ เช่น
ตัวแปรอ ธิบาย (Explanatory variable) ตัวแปรที่ใช้ทำ�นาย (Predictor variable) ตัวแปรการเปิดร ับ (Exposure
variable) เป็นต้น
ผู้วิจัยจัดกระทำ�ตัวแปรอิสระหรือกำ�หนดการกระทำ� เพื่อทดสอบสมมติฐาน และเพื่อศึกษาผลที่เกิดจาก
ตัวแปรนี้ ลักษณะตัวแปรแตกต่างก ันไปตามศาสตร์ รูปแบบ และว ิธีก ารว ิจัย ถ้าเป็นกราฟ ค่าของตัวแปรอิสระจ ะเป็น
แกน X ส่วนค ่าของตัวแปรต ามเป็นแ กน Y
1.2 ตวั แปรต าม เป็นผ ลท ีเ่กิดข ึ้นจ ากต ัวแปรอ ิสระ โดยต ้องม กี ารว ัดผลท ีเ่กิดข ึ้น ผลท ีเ่กิดข ึ้นอ าจเป็นผ ลลัพธ์
การตอบส นอง เกณฑ์ หรือตัวแปรท ี่อ ธิบายได้
ตัวแปรตาม เป็นตัวแปรท ี่ผู้วิจัยมุ่งวัดผล เพื่อนำ�ข้อมูลมาวิเคราะห์ และต อบค ำ�ถามวิจัยที่ม ุ่งศ ึกษาว ่า ผลท ี่
เกิดข ึ้นจ ากต ัวแปรอ ิสระเป็นเพราะเหตใุด ตัวแปรต ามม ลี ักษณะแ ตกต ่างก ันไปต ามต ัวแปรอ ิสระท ีผ่ ูว้ ิจัยต ้องการศ ึกษา
ความแตกต่างระหว่างตัวแปรอิสระกับตัวแปรตาม คือตัวแปรอิสระมีความถาวร เปลี่ยนแปลงยากและ
เกิดก ่อน ส่วนต ัวแปรตามม ีความถาวรน้อยก ว่า เปลี่ยนแปลงง ่าย และเกิดทีหลัง
ตวั อย่างตัวแปรอสิ ระและต ัวแปรต าม เช่น
- ถ้าผ ู้วิจัยต ั้งค ำ�ถามวิจัยว่า
“การข ยันอ ่านห นังสือท ำ�ให้สอบได้คะแนนดีจริงหรือไม่”
กรณีน ี้ ตัวแปรอิสระเป็น “การขยันอ ่านห นังสือ” ตัวแปรตามเป็น “การสอบได้คะแนนด ี”
- ถ้าผ ู้วิจัยอ ยากทราบว่า
“การใช้ส ื่อออนไลน์ในป ริมาณม ากเกินไปทำ�ให้เกิดค วามห ดหู่จริงห รือไม่”
กรณีน ี้ ตัวแปรอ ิสระเป็น “การใช้สื่ออ อนไลน์ในปริมาณม าก” ตัวแปรตามเป็น “ความหดหู่”
1.3 ตวั แปรควบคุม เป็นตัวแปรอิสระท ี่ผู้วิจัยไม่ได้มุ่งศ ึกษา แต่ส ่งผลกร ะท บต่อการวิจัย โดยอ าจส ่งผ ลต่อ
ตัวแปรต ามได้โดยตรง หรือผ่านต ัวแปรอิสระ ซึ่งผ ู้ว ิจัยไม่ค วรเพิกเฉย ถ้าไม่ค วบคุม ผู้วิจัยจ ะไม่ส ามารถย ืนยันได้ว ่า
ผลท ี่เกิดขึ้นในก ระบวนการวัดมาจ ากต ัวแปรอิสระเท่านั้น หรือเกิดจากตัวแปรอ ื่น ผู้วิจัยจ ึงต ้องค วบคุมต ัวแปรต ่าง ๆ
ที่คาดว่าจะส ่งผ ลต ่อตัวแปรต าม เพื่อไม่ให้ต ัวแปรเหล่าน ั้นม ีผลต ่อต ัวแปรตาม
ตัวแปรควบคุมม ีหน้าท ี่ท ำ�ให้ต ัวแปรท ี่ส ่งผ ลต ่อก ารวิจัย ที่ไม่ใช่ตัวแปรอ ิสระท ี่ม ุ่งศ ึกษา มีค วามค งที่ (keep a
variable constant) เพื่อขจัดผ ลจากต ัวแปรที่ผู้วิจัยไม่ต ้องการศ ึกษา ตัวแปรควบคุมเป็นต ัวแปรที่มีมาก ่อนการว ิจัย
(Moderator variable) ตัวแปรค วบคุมย ังท ำ�หน้าที่ท ำ�ให้ผ ลจากต ัวแปรแ ทรกซ้อนส ่งผลอย ่างเท่าเทียมก ัน (cancel
out or neutralize)
