Page 14 - กฎหมายระหว่างประเทศ และองค์การระหว่างประเทศ
P. 14
15-4 กฎหมายระหว่างประเทศและองค์การระหว่างประเทศ
บทนำ�
สาระสำ�คัญของหน่วยที่ 15 องค์การที่ไม่ใช่ของรัฐ1 แตกต่างจากเนื้อหาองค์การระหว่างประเทศโดยทั่วไป
ที่ม ีน ัยขององค์การระหว่างประเทศระหว่างรัฐบาล (Intergovernmental Organization: IGO) ทั้งที่เป็นระดับโลก
ที่สำ�คัญได้แก่ สหประชาชาติ องค์การการค้าโลก ธนาคารโลก กองทุนการเงินระหว่างประเทศ และระดับภูมิภาค
ที่สำ�คัญได้แก่ องค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ องค์การสนธิสัญญาวอร์ซอ สหภาพยุโรป สมาคม
ประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) กลุ่มความร่วมมือเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปก) องค์การนานารัฐอเมริกา
สันนิบาตอาหรับ และอ งค์การเอกภาพแ อฟริกา ก่อให้เกิดการศึกษาอ ย่างก ว้างข วาง องค์การร ะหว่างป ระเทศท ี่ม ีน ัยท ี่
มีค วามสัมพันธ์กับรัฐม าจากความส นใจที่ม ีต่อรัฐจากก ฎหมายร ะหว่างประเทศ ที่ให้ค วามสำ�คัญกับรัฐที่เป็นต ัวแสดง
ทางก ฎหมายที่ช อบธรรมนับต ั้งแต่คริสต์ศตวรรษท ี่ 16 จากย ุโรปท ี่แพร่ข ยายไปท ั่วโลก รัฐบาลเป็นต ัวแทนข องร ัฐท ี่มี
นักการทูตเป็นเครื่องมือทางการเมือง และท หารเป็นเครื่องม ือด ้านค วามมั่นคง ความส ัมพันธ์ระหว่างร ัฐบาลทั้งระดับ
ทวิภาคี (bilateral) และพ หุภาคี (multilateral) นำ�ไปส ู่การจ ัดตั้งองค์การระหว่างป ระเทศร ะหว่างร ัฐบาลที่ก่อตั้งจ าก
สนธิส ัญญาจ ากต ัวแทนข องร ัฐเพื่อผ ูกพันร ัฐให้เป็นส มาชิก ก่อใหเ้กิดก ารจ ัดต ั้งอ งค์การร ะหว่างประเทศจำ�นวนม ากน ับ
ตั้งแต่ภายห ลังสงครามโลกครั้งที่ส องจ นถึง ค.ศ. 1976 มีจำ�นวนม ากกว่า 300 องค์การ องค์การร ะหว่างประเทศเป็น
ตัวแสดงและบุคคลตามกฎหมายระหว่างประเทศ2 ตัวแสดงหรือองค์การที่ไม่ใช่ของรัฐนับเป็นกลุ่ม พรรคการเมือง
เอกชน สมาคม องค์การพ ัฒนาเอกชน บรรษัทข ้ามชาติ หรืออื่นใด ที่ปราศจากก ารควบคุมของรัฐ3 นับเป็นต ัวแสดงท ี่
สำ�คัญของการระหว่างประเทศ และมีแนวโน้มเพิ่มจำ�นวนทุกปีเพราะนับตั้งแต่ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สองจนถึง
ค.ศ.1976 มีจำ�นวนมากกว่า 3,000 แห่ง4 และมีบทบาทท ี่สำ�คัญ5 ทั้งด ้านก ารเมือง ที่ส ำ�คัญค ือก ารเคลื่อนไหวท างการ
เมืองเพื่อต ่อต้านรัฐ ด้านเศรษฐกิจ ทั้งก ารพัฒนา การค้า การเงิน การล งทุน และค วามช ่วยเหลือ และด ้านสังคม ทั้ง
เรื่องแรงงาน มนุษยธรรม สิทธิมนุษยชน และสิ่งแวดล้อม
อนึ่งเนื้อหาของหน่วยที่ 15 องค์การที่ไม่ใช่ของรัฐ เอกสารการสอนชุดวิชากฎหมายระหว่างประเทศและ
องคก์ ารระหวา่ งประเทศ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ปรบั ปรงุ จากหนว่ ยที่ 15 องคก์ ารทีไ่ มใ่ ชข่ องรฐั บาล จากเอกสารการสอนชดุ วชิ า
กฎหมายระหว่างประเทศและองค์การระหว่างประเทศ ของรองศาสตราจารย์ ดร.สมพงษ์ ชูมาก ที่เป็นชุดวิชาเดิม
ส่วนหนึ่งกับหน่วยที่ 14 องค์การที่ไม่ใช่รัฐกับกระแสโลกาภิวัตน์ ชุดวิชากระแสโลกศึกษาจากระดับบัณฑิตศึกษา
ของผู้ช่วยศาสตราจารย์ธโสธร ตู้ทองคำ� ที่เป็นส่วนใหญ่
1 ปรับปรุงจ าก สมพ งษ์ ชูมาก “องค์การที่ไม่ใช่ข องรัฐบาล” ใน เอกสารการส อนช ุดว ิชากฎหมายระหว่างป ระเทศและอ งค์การร ะหว่าง
ประเทศ หน่วยท ี่ 14 นนทบุรี สาขาว ิชาน ิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธ รร มาธิราช 2554 หน้า 1182-1183
2 Pierre Gerbet. “Rise and Development of International Organization: A Synthesis”, in The Concept of International
Organization. Georges Abi-Saab (ed.). Paris: UNESCO, 1981, p. 27.
3 Joseph S. Nye and Robert O Keohane. “Transnational Relations and World Politics: An Introduction”, International
Organization. Vol.XXV, No.3, Summer 1971, p. 330.
4 Pierre Gerbet. op.cit. p. 27.
5 Bowyer Ball. “Contemporary Revolution Organization”, International Organization. Vol.XXV, No.1, Summer 1971,
pp. 503-518.
