Page 84 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 84
6-74 วทิ ยาศาสตร์เทคโนโลยแี ละสงิ่ แวดลอ้ มเพือ่ ชีวิต
จันทรุปราคา เปน็ ปรากฏการณท์ เ่ี กดิ กลางคนื เกดิ ขณะทด่ี วงจนั ทรเ์ พญ็ เคลอ่ื นทเี่ ขา้ ไปอยู่
ในเงาของโลกนั่นคอื โลกอยู่กลางระหวา่ งดวงอาทิตยก์ บั ดวงจนั ทร์ ตรงกับวันเพญ็ ขน้ึ 15 คา่ํ จันทรุปราคา
มี 3 ลกั ษณะ คือ จนั ทรุปราคาบางสว่ น จนั ทรปุ ราคาเตม็ ดวง และจันทรปุ ราคาแบบเงามวั
หากดวงจันทร์เข้าไปอยู่ในเงามัวของโลกเท่านั้น เรียกว่าเกิดจันทรุปราคาแบบเงามัว ซึ่ง
ดวงจันทร์จะสว่างลดลงคล้ายมีเมฆบางๆ บังอยู่ หากดวงจันทร์เร่ิมสัมผัสเงามืดของโลก เรียกว่าเกิด
จันทรุปราคาบางส่วน เห็นดวงจันทร์เต็มดวงมีรอยแหว่ง และถ้าดวงจันทร์เข้าไปอยู่ในเงามืดของโลก
ท้ังดวง เรียกว่าเกิดจันทรุปราคาเต็มดวง ดวงจันทร์จะมืดมัวลงมาก แลเห็นดาวระยิบระยับมากมาย
ดวงจันทร์ไม่ด�ำสนิทดังเช่นดวงจันทร์ที่บังดวงอาทิตย์ เนื่องจากบรรยากาศโลกแยกแสงอาทิตย์เป็น
หลายสีและหักเหส่วนที่เป็นแสงสีแดงให้เดินทางไปถึงดวงจันทร์ ซ่ึงสะท้อนแสงสีแดงกลับมายังโลกอีก
ตอ่ หนงึ่ จึงเหน็ จันทรปุ ราคาเต็มดวงเปน็ สแี ดงอิฐ
บรรยากาศโลก
ดวงอาทิตย์ สีแดง
เงามดื
โลก ดวงจันทร์
ภาพที่ 6.50 จันทรุปราคาเต็มดวง บรรยากาศโลกหักเหแสงสีแดง
ไปทางดวงจันทร์ จึงเห็นดวงจันทร์มีสีแดงอิฐ
เมอื่ เกดิ สรุ ยิ ปุ ราคาเตม็ ดวงขน้ึ แตล่ ะครงั้ จะมคี นจำ� นวนนอ้ ยทไ่ี ดเ้ หน็ เพราะเขตทเี่ หน็ เปน็ เขตแคบๆ
ทอ่ี ยภู่ ายใต้เงามืดของดวงจนั ทร์ และเหน็ ในเวลาส้ันๆ เป็นนาที แต่ผ้คู นในโลกสามารถเห็นจนั ทรปุ ราคา
เต็มดวงได้เกือบพร้อมๆ กันจ�ำนวนมาก และเห็นเป็นเวลานานนับช่ัวโมง ท�ำให้เกิดความรู้สึกว่า
ปรากฏการณ์จันทรุปราคามีมากกว่าสุริยุปราคา ซ่ึงความจริงเป็นตรงข้าม กล่าวคือ เดือนใดท่ีเกิด
จนั ทรุปราคา กอ่ นหรือหลังนัน้ 15 วัน จะตอ้ งเกดิ สุริยุปราคา แต่บางเดอื นเกิดสรุ ิยปุ ราคาอย่างเดียวโดย
ไม่เกิดจันทรุปราคาเลย
1.3 นาํ้ ขน้ึ นาํ้ ลง แรงภายนอกทกี่ ระทำ� ตอ่ โลกตลอดเวลาคอื แรงโนม้ ถว่ งจากดวงจนั ทร์ ดวงอาทติ ย์
และดาวเคราะหใ์ นระบบสรุ ยิ ะ แตแ่ รงภายนอกจากดาวเคราะหม์ คี า่ นอ้ ยมากเมอื่ เทยี บกบั แรงโนม้ ถว่ งจาก
ดวงอาทิตย์และดวงจนั ทร์ แรงนา้ํ ขนึ้ น้าํ ลงบนโลกทีเ่ กิดจากดวงจนั ทร์เปน็ ปฏภิ าคโดยตรงกับมวลสารของ
ดวงจนั ทร์ และเปน็ ปฏภิ าคกลบั กบั กำ� ลงั สามของระยะหา่ งของดวงจนั ทรเ์ ชน่ เดยี วกบั แรงนา้ํ ขนึ้ นา้ํ ลงบนโลก
ท่เี กิดจากดวงอาทิตย์
