Page 17 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน
P. 17
การก�ำกับดแู ลการส่ือสารชุมชน 14-7
เร่ืองที่ 14.1.1
วัฒนธรรมกับการก�ำกับดูแลชุมชน
วัฒนธรรมมรี ากศพั ท์มาจาก Cultura ในภาษาละตนิ มคี วามหมายว่าการเพาะปลกู และบำ� รุงให้
เจรญิ งอกงาม” ส่วนในภาษาไทย มาจากค�ำ 2 คำ� คอื “วัฒนะ” ซง่ึ หมายถึง ความเจรญิ งอกงาม และ
ค�ำว่า “ธรรม” หมายถึง การกระท�ำหรือข้อปฏิบัติ ดังน้ัน วัฒนธรรม จึงหมายถึง ข้อปฏิบัติเพื่อให้เกิด
ความเจรญิ งอกงาม
ซ่งึ หากขยายความต่อไป จะสรปุ ไดว้ ่า วฒั นธรรมรวมถงึ ทุกสิ่งทกุ อยา่ งที่มนษุ ย์สรา้ งขนึ้ ไมว่ า่ จะ
เปน็ วัฒนธรรมทจ่ี บั ต้องสัมผสั ได้ หรือวฒั นธรรมทีไ่ ม่ใช่วัตถุ ซึง่ มนษุ ยไ์ ด้สรา้ งขึ้นมาในฐานะท่เี ปน็ สมาชิก
ของสังคม (อบุ ลวรรณ ตนั่ เธยี รรตั น,์ 2557: 57)
ในสังคมวิทยา มีการจ�ำแนกวฒั นธรรมออกเป็น 2 ส่วน คือ
1. วฒั นธรรมทจี่ บั ตอ้ งได้ (Material Culture) ประกอบดว้ ย (1) วฒั นธรรมสว่ นทเี่ ปน็ พฤตกิ รรม
(Behavioral Culture) หมายถงึ วฒั นธรรมท่ีเหน็ เป็นวตั ถุสิ่งของและการกระทำ� เชน่ อาคารสิง่ ก่อสร้าง
(2) วัฒนธรรมส่วนท่ีเห็นไดช้ ัด (Overt Culture) หมายถึง แบบแผนพฤตกิ รรมทีส่ ามารถเห็นไดช้ ดั เจน
หรือผลผลิตที่เป็นวัตถุอันเกิดจากผลของการกระท�ำ เช่น การทอผ้า การปลูกบ้านทรงไทย และ (3)
วัฒนธรรมส่วนท่ีอยู่ภายนอก (Explicit Culture) เป็นแบบแผนการด�ำเนินชีวิตส่วนท่ีสามารถเห็นได้
ชัดเจน เชน่ วถิ ีชวี ติ ของชาวชนบททเ่ี รยี บงา่ ย เป็นตน้
2. วัฒนธรรมท่จี บั ตอ้ งไม่ได้ (Non-Material Culture) เป็นแบบแผนความคิดทไ่ี มอ่ าจสงั เกต
หรือสัมผสั ได้โดยตรง ประกอบดว้ ย (1) วฒั นธรรมที่เก่ียวกับจติ หรือความคดิ หรือวฒั นธรรมทางมโนคติ
(Mental or Ideal Culture) เป็นแนวมาตรฐาน หรือกฎที่ก�ำหนดขึ้นเพ่ือเป็นแนวปฏิบัติ และ (2)
วฒั นธรรมสว่ นทซี่ อ่ นเรน้ (Covert Culture) เปน็ แบบแผนของพฤตกิ รรมทแ่ี ฝงอยภู่ ายใน ไมส่ ามารถมอง
เหน็ ได้โดยตรง อาทิ ความคิด ความรูส้ ึก เจตคติ อารมณ์ และความเชือ่
วฒั นธรรมทีจ่ ับตอ้ งไมไ่ ด้ ยังหมายรวมถึง บรรทัดฐาน และคา่ นยิ มในสงั คมด้วย
วัฒนธรรมมีบทบาทในสังคมไทยเป็นอย่างมาก บันเทิง พาพิจิตร (2549) กล่าวว่าวัฒนธรรมมี
ความสำ� คญั 5 ประการ คือ
1. วัฒนธรรมช่วยแกป้ ัญหาและสนองความตอ้ งการตา่ งๆ ของมนุษย์
2. วฒั นธรรมชว่ ยเหน่ียวรงั้ สมาชกิ ในสงั คมใหม้ คี วามเป็นอนั หนง่ึ อนั เดียวกนั
3. วฒั นธรรมเป็นเครื่องแสดงเอกลกั ษณข์ องชาติ
4. วฒั นธรรมชว่ ยใหป้ ระเทศชาติมีความรงุ่ เรอื งถาวร และ
5. วฒั นธรรมเปน็ เครือ่ งก�ำหนดพฤตกิ รรมของคนในสังคม
