Page 33 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน

การกำ� กบั ดแู ลการส่อื สารชุมชน 14-23
การก�ำหนดใหก้ จิ การกระจายเสยี งและกจิ การโทรทศั นท์ เี่ ปน็ กจิ การบรกิ ารชมุ ชนน�ำเสนอรายการ
ท่เี ปน็ ข่าวสาร หรอื สาระท่เี ปน็ ประโยชนต์ อ่ ชมุ ชนหรอื ทอ้ งถ่นิ ทร่ี ับบริการในสัดส่วนไมน่ ้อยกวา่ รอ้ ยละ 70
นี้ สง่ ผลตอ่ การสอื่ สารแบบมสี ว่ นรว่ มอนั เปน็ หวั ใจหลกั ของการสอ่ื สารชมุ ชน ซง่ึ กาญจนา แกว้ เทพ (2547)
ระบวุ า่ ประเด็นการส่ือสารที่กระตุ้นให้เกิดการสื่อสารแบบมีส่วนร่วมในชุมชนมกั ไดแ้ ก่ประเดน็ ที่ (1) มี
เนื้อหาสาระสอดคล้องกับวิถีชีวิตของชุมชน (2) ตอบสนองต่อความต้องการของชุมชน และ (3) เป็น
ประเดน็ ท่ีชุมชนสามารถนำ� เน้อื หาสาระไปใช้ประโยชนไ์ ด้
เกรย์ เฟลเดอร์ (Grey Felder อา้ งถงึ ในปารชิ าต สถาปิตานนท์, 2549: 36) ช้ีให้เหน็ ถงึ ความ
ส�ำคัญของประเด็นดังกลา่ ววา่ ย่ิงสมาชิกในชุมชนมคี วามรู้สึกรว่ มถงึ ความเป็นเจ้าของ มีความรสู้ ึกคุ้นเคย
มีความรู้สึกผูกพัน มีความเก่ียวพันกับผลประโยชน์หรือผลกระทบท่ีอาจได้รับภายหลัง ตลอดจนเห็น
คณุ ประโยชนต์ า่ งๆ ท่ีเก่ียวข้องมากเทา่ ไร สมาชกิ ในชมุ ชนที่เขา้ มามีส่วนร่วมก็จะมีความจริงจังตอ่ เนอ้ื หา
และกระบวนการสอ่ื สารมากยง่ิ ขนึ้ ดงั เชน่ งานวจิ ยั เรอ่ื ง “การพฒั นาหอกระจายขา่ วเพอื่ สนองความตอ้ งการ
ของชมุ ชน” ของดวงพร ค�ำนูณวฒั น์ และคณะ (2545) ทพ่ี บวา่ หลังจากเข้าไปสรา้ งกระบวนการส่อื สาร
แบบมสี ่วนร่วมในชุมชนแล้ว คณะผู้จัดการกระจายเสียงของชมุ ชนท่ีเข้าไปศกึ ษา 6 ชมุ ชน มีการปรบั ปรุง
เนอ้ื หาทน่ี ำ� เสนอผา่ นหอกระจายขา่ วในทศิ ทางทสี่ อดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของชมุ ชน เกย่ี วขอ้ งกบั ชมุ ชน
มากขน้ึ และมกี ารแสวงหาแหลง่ ขอ้ มลู ทหี่ ลากหลายมากขน้ึ ทง้ั ภายใน และภายนอกชมุ ชน ในขณะทหี่ ฤทยั
ขัดนาค และคณะ (2547) ในการวิจัยเร่ือง “สถานวี ทิ ยโุ ทรทศั น์แห่งประเทศไทย ช่อง 11 พษิ ณุโลก” พบ
วา่ การบรรลวุ ัตถุประสงคข์ องการเปน็ โทรทศั น์ทอ้ งถน่ิ เพอ่ื ชุมชน จ�ำเปน็ ตอ้ งให้ความสำ� คญั กับการมสี ว่ น
รว่ มเพอื่ ออกแบบ และผลติ เนอ้ื หาทเ่ี ปน็ ของชมุ ชน และตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการของชมุ ชนโดยตรง ดงั นี้
(1) ขน้ั ที่ 1 มีการรบั ฟงั ความคิดเหน็ และความต้องการของผูช้ ม
(2) ขัน้ ที่ 2 มกี ารปรึกษา วางแผน วางรปู แบบ และแนวคดิ ของรายการ
(3) ขน้ั ท่ี 3 ได้รบั การสนับสนนุ งบประมาณจากองคก์ ร หรือหน่วยงานอ่นื ในบางสว่ น
(4) ขน้ั ท่ี 4 มผี ผู้ ลิตรายการ และชมุ ชนรว่ มในการคดิ เขียน และน�ำเสนอบท
(5) ขั้นที่ 5 มกี ารทดลองฉายก่อนออกอากาศเม่อื ผลิตรายการไปได้บางสว่ น
(6) มีการประเมนิ ผลภายหลงั การแพรภ่ าพ
โดยหฤทยั ขดั นาค และคณะ ไดใ้ หข้ อ้ เสนอแนะเกย่ี วกบั รายการขา่ วทอ้ งถน่ิ วา่ แมว้ า่ รายการขา่ ว
ท้องถิ่นจะตอ้ งน�ำเสนอขา่ วจากสว่ นกลาง และมกี ารประชาสมั พนั ธ์บคุ คลหรอื หน่วยงานของรัฐบาลบ้าง
แต่ก็ต้องเป็นรายการท่ีมีเน้ือหาที่เกี่ยวกับท้องถ่ินเป็นหลัก มุ่งให้บริการข้อมูลข่าวสารและการ
ศกึ ษาแกท่ อ้ งถนิ่ /ชมุ ชน เปน็ ชอ่ งทางรอ้ งทกุ ขแ์ ละแสดงความคดิ เหน็ ไปสรู่ ฐั บาล โดยการนำ� เสนอขา่ วตอ้ ง
อยู่บนพื้นฐานของเรื่องราวที่มีความเป็นท้องถ่ิน/ชุมชน โดยเฉพาะสกู๊ปข่าวที่เป็นการเจาะลึกข้อมูล และ
น�ำเสนอทางเลอื กในดา้ นต่างๆ ทผี่ ชู้ มในทอ้ งถิ่น/ชุมชนสามารถนำ� ไปใช้ประโยชน์ในการดำ� รงชีวติ ได้
สอดคล้องกับพิศิษฐ์ ชวาลาธวัช (2542) ซ่ึงได้น�ำเสนอบทบาทของสื่อมวลชนท้องถิ่นไว้ 11
ประการ ดงั น้ี
1) บทบาททางการศึกษา คอื สง่ เสรมิ การศกึ ษาของชมุ ชน ในการทจ่ี ะทำ� ใหช้ มุ ชนมคี วามรู้ ความ
เข้าใจในศักยภาพที่แท้จริงของชุมชน รู้ถึงจุดด้อยและจุดเด่นของชุมชนเพื่อการปรับใช้ความรู้ภูมิปัญญา