Page 22 - การศึกษาชุมชนเพื่อการวิจัยและพัฒนา
P. 22
6-12 การศึกษาชุมชนเพือ่ การวจิ ัยและพฒั นา
8) ความเชอ่ื และพธิ กี รรม หมายถงึ ความเชอ่ื ในสงิ่ ทเ่ี หนอื ธรรมชาติ จงึ กอ่ ใหเ้ กดิ พธิ กี รรม
ซงึ่ ส่งผลต่อพฤติกรรมของคนในชมุ ชน ซง่ึ ความเชื่อนแี้ ละพิธกี รรมนอี้ าจแทรกอยูใ่ นส่อื พืน้ บา้ นก็เปน็ ได้
9) การเก็บข้อมูลการเปล่ียนแปลงของชุมชน ทั้งด้านสภาพภูมิประเทศ ลักษณะทาง
ประชากร ซ่ึงการเปลีย่ นแปลงน้ตี ้องเก็บข้อมูลย้อนหลังอย่างนอ้ ย 10-20 ปี
2. เครอ่ื งมอื ในการเกบ็ ขอ้ มลู ชมุ ชน ขอ้ มลู ชมุ ชนเหลา่ นกี้ จ็ ะมที ง้ั ขอ้ มลู ปฐมภมู แิ ละขอ้ มลู ทตุ ยิ ภมู ิ
ในการเก็บรวบรวมข้อมูลในชุมชน จะมีท้ังข้อมูลปฐมภูมิและข้อมูลทุติยภูมิ โดยข้อมูลปฐมภูมิจะเก็บ
รวบรวมจากแหล่งขอ้ มูลโดยตรง ซึง่ อาจได้จากการวดั นบั สมั ภาษณ์หรือสงั เกต โดยขอ้ มลู น้ีไม่เคยมผี ูใ้ ด
เก็บรวบรวมไว้ก่อน ข้อมูลปฐมภูมิมักเป็นข้อมูลเชิงปริมาณ ซึ่งการเก็บรวบรวมข้อมูลนี้ในการวิจัยท�ำได้
2 วิธคี ือ การส�ำมะโน (census) และการสำ� รวจจากกลมุ่ ตัวอย่าง (sample survey) ในเรอ่ื งนี้จะอธบิ าย
เก่ียวกับการท�ำส�ำมะโนเน่ืองจากเป็นเครื่องมือที่คนในชุมชนสามารถจะลงมือเก็บรวบรวมได้โดยตรงและ
ด้วยตนเอง
การส�ำมะโน เปน็ การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู จากทกุ ๆ หนว่ ยของประชากรหรอื สงิ่ ทเ่ี ราตอ้ งการศกึ ษา
ซ่ึงการเก็บข้อมลู ในลกั ษณะนท้ี ำ� ใหต้ อ้ งใช้เวลามากและงบประมาณสูง ในทางปฏิบัตมิ กั จะใชก้ ับประชากร
ทีม่ ขี นาดเล็ก หรอื มขี อบเขตไม่กวา้ งขวางมากนัก อยา่ งเชน่ การเกบ็ ข้อมูลในชุมชนที่เราศึกษา
ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติให้ความหมายว่า ส�ำมะโน หมายถึง การเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ
ประชากรเคหะ การเกษตร อุตสาหกรรมธุรกิจ และการอื่นๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในทางสถิติโดยการแจง
นบั จากทุกหน่วยทีเ่ ก่ียวกับเร่ืองน้นั ๆ
การทำ� ส�ำมะโน เป็นการรวบรวมข้อมูลจากแหลง่ ขอ้ มลู โดยตรง จัดเปน็ ข้อมลู ปฐมภมู ิ
การทำ� ส�ำมะโนชุมชน สามารถด�ำเนินการได้ 5 วธิ ี ดังน้ี
1) การสัมภาษณ์ วิธีนิยมใช้กันมากเนื่องจากจะได้ค�ำตอบทันที หากผู้ตอบมีข้อสงสัย
ไมเ่ ขา้ ใจ ผสู้ มั ภาษณส์ ามารถอธบิ ายไดท้ นั ที โดยอาจใชแ้ บบสอบถาม (ตวั อยา่ งแบบสอบถาม จปฐ. (ฉบบั ยอ่ )
เปน็ เคร่อื งมือในการเกบ็ รวมรวมขอ้ มูล ปี 2555-2559)
2) การแจกแบบสอบถาม วิธีน้ีประหยัดงบประมาณและเวลา แต่การแจกแบบสอบถามนี้
เหมาะสมส�ำหรับผู้ตอบท่ีมีทักษะในการอ่านออกเขียนได้ ค�ำถามต้องชัดเจน หากแบบสอบถามส่งทาง
ไปรษณีย์ก็มีโอกาสที่จะได้รับกลับคืนไม่ตรงตามวันและจ�ำนวนท่ีต้องการ จึงต้องส่งแบบสอบถามออกไป
เป็นจ�ำนวนมากหรือไปแจกและเกบ็ แบบสอบถามดว้ ยตนเอง
3) การสอบถามทางโทรศัพท์ หรือการสมั ภาษณท์ างโทรศพั ท์ตอ้ งถามอยา่ งสั้นๆ ผ้ตู อบ
สามารถตอบได้ทันทีไม่ตอ้ งกลับไปค้นคว้าหาหลักฐานเพอื่ มาตอบคำ� ถาม
4) การสังเกต ข้อมูลชนิดนี้ได้จากการสังเกตแล้วบันทึกไว้ โดยสังเกตเป็นช่วงเวลา
ต่อเน่ืองกัน ซ่ึงต้องใช้ทักษะและความช�ำนาญของผู้สังเกต เช่น การบริการของเจ้าหน้าที่อ�ำเภอ เวลา
การใช้รถท่ีหนาแนน่ ของหมู่บา้ น เป็นตน้ การสงั เกตมักใชร้ ่วมกับวิธีอนื่ ๆ
5) การทดลอง เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลท่ีมีการทดลองโดยใช้เวลาในการทดลองนานๆ
และท�ำซํา้ ๆ
