Page 23 - การศึกษาชุมชนเพื่อการวิจัยและพัฒนา
P. 23
เคร่ืองมือการวจิ ยั การส่อื สารชุมชน 6-13
ตัวอย่างการสำ� มะโนการจัดเก็บข้อมลู ความจำ� เปน็ พ้นื ฐาน หรอื จปฐ.
วันท่ี 1 ธันวาคม 2557... กระทรวงมหาดไทยก�ำหนดใหเ้ ปน็ วันการออกเกบ็ “ขอ้ มูล
ความจำ� เปน็ พนื้ ฐาน” หรอื “จปฐ.” เพอ่ื นำ� ไปใชป้ ระโยชนใ์ นการพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ของประชาชนคนไทย
ใหม้ ีความเป็นอยู่ทดี่ ขี ้ึน
“ผู้จัดเก็บข้อมูล จปฐ.” คือ ผู้น�ำชุมชน หัวหน้าคุ้ม หรืออาสาสมัคร ด้วยความ
สนบั สนุนของคณะท�ำงานบริหารการจดั เกบ็ ข้อมูลระดบั ต�ำบล และองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ
“ผ้ใู ห้ข้อมูล จปฐ.” คือ หัวหนา้ ครัวเรอื น หรือสมาชิกในครัวเรอื น ที่สามารถให้ขอ้ มูล
ของครวั เรอื นได้อย่างครบถ้วน
“การจัดเก็บขอ้ มลู จปฐ.” จะใช้แบบสอบถาม จปฐ. จ�ำนวน 1 เลม่ ตอ่ 1 ครวั เรอื น...
ซง่ึ ครวั เรอื นจะหมายถงึ ครอบครวั ทอี่ ยใู่ นบา้ นเรอื นเดยี วกนั และกนิ อยดู่ ว้ ยกนั ครวั เรอื นหนง่ึ ๆ อาจมหี ลาย
ครอบครวั กไ็ ด้
“ขอ้ มลู จปฐ.” จะชว่ ยใหป้ ระชาชนรวู้ า่ อยใู่ นเกณฑด์ ชั นชี ว้ี ดั ระดบั ใด มปี ญั หาทจี่ ะตอ้ ง
แก้ไขในเรื่องใดบ้าง เมือ่ ทราบปญั หาแลว้ สมาชิกในครวั เรอื นตอ้ งช่วยกนั แก้ไข ส่วนใดทีไ่ ม่สามารถแก้ไข
ไดเ้ อง กใ็ หเ้ ปน็ หนา้ ทข่ี องผนู้ ำ� ชมุ ชน องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ สว่ นราชการทเี่ กยี่ วขอ้ งทจี่ ะเขา้ มาดำ� เนนิ การ
ตอ่ ไป
นอกจากนี้แล้วข้อมูล จปฐ. ยังจะมีประโยชน์เพ่ือน�ำไปวางแผนพัฒนาในทุกระดับ โดยเฉพาะ
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อ�ำเภอและจังหวัด รวมท้ังใช้เป็นเคร่ืองมือในการประเมินผลการพัฒนา
คุณภาพชวี ติ หรอื เป็นแนวทางในการอนมุ ัตโิ ครงการ การติดตามการพัฒนาชนบท
ขอ้ มลู ทเี่ กบ็ มา ประกอบดว้ ย 5 หมวด 30 ตวั ชวี้ ดั ไดแ้ ก่ หมวดที่ 1 สขุ ภาพดี 7 ตวั ชว้ี ดั หมวดท่ี 2
มีบ้านอาศยั ประชาชนมีทีอ่ ยอู่ าศัยและสภาพแวดลอ้ มทเี่ หมาะสม 8 ตวั ช้วี ัด หมวดที่ 3 ฝกั ใฝก่ ารศึกษา
คนไทยมีการศึกษาที่เหมาะสม 5 ตัวช้ีวัด หมวดท่ี 4 รายได้ก้าวหน้า คนไทยมีงานท�ำและมีรายได้
4 ตัวช้ีวัด และหมวดที่ 5 ปลูกฝังค่านิยมไทย คนไทยประพฤติดีมีคุณธรรม 6 ตัวช้ีวัด อาทิ คนใน
ครวั เรอื นไมด่ ม่ื สรุ า ไมส่ บู บหุ ร่ี คนอายุ 6 ปขี น้ึ ไปไดป้ ฏบิ ตั กิ จิ กรรมทางศาสนาอยา่ งนอ้ ยสปั ดาหล์ ะ 1 ครงั้
คนสงู อายุ คนพิการได้รบั การดแู ลเอาใจใสจ่ ากคนในครัวเรือน หมู่บ้าน ชมุ ชน ตวั ชีว้ ดั ข้อสุดทา้ ย คนใน
ครวั เรือนมีสว่ นร่วมท�ำกจิ กรรมสาธารณะ เพ่ือประโยชน์ของหมบู่ ้าน ชมุ ชน
“ขอ้ มลู ทไี่ ดจ้ ะน�ำมาวิเคราะห์ซึง่ ตัวช้วี ัด 30 ตัวจะต้องผา่ นเกณฑ์ร้อยเปอรเ์ ซน็ ต์ทกุ ตวั ถือวา่ เป็น
มาตรฐานข้นั ต่ําของคนไทยวา่ จะต้องมใี นแตล่ ะตวั ชีว้ ัด”
ยกตวั อยา่ งเรอ่ื ง “นาํ้ หนกั เดก็ แรกเกดิ ” เกดิ มาตามเกณฑต์ อ้ ง 2,500 กรมั แตถ่ า้ เกบ็ ขอ้ มลู มา มี
ครวั เรอื นไหนทีม่ เี ด็กแรกเกดิ นํ้าหนกั ไมผ่ า่ นเกณฑ์กถ็ ือว่าครัวเรอื นนไี้ ม่ผา่ นเกณฑ์ หน่วยงานท่เี กย่ี วขอ้ ง
ก็เข้าไปพัฒนา เกณฑ์ท่ีได้จะสะท้อนให้เจ้าของครัวเรือนเรียนรู้ว่าตัวช้ีวัด คุณภาพชีวิตเร่ืองใดท่ีไม่ผ่าน
เกณฑ์ การเกบ็ ขอ้ มลู จปฐ. น้คี ณะกรรมการพัฒนาชนบทแหง่ ชาติ (กชช.) มมี ติเม่ือวันที่ 15 กันยายน
2532 ให้กรมการพัฒนาชมุ ชนบริหารการจัดเกบ็ ขอ้ มลู จปฐ. ตัง้ แตป่ ี 2533 โดยมกี ารปรับปรงุ เครือ่ งชี้วัด
ขอ้ มลู จปฐ. ทุก 5 ปี ใหส้ อดคล้องกับแผนพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ วนั ท่ี 21 กันยายน 2536
คณะรัฐมนตรีมีมติก�ำหนดให้ทุกหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องกับการพัฒนาชนบทน�ำข้อมูล จปฐ. ไปใช้ในการ
