Page 25 - สังคมมนุษย์

มนุษยก์ บั สถาบันสงั คมและการจดั ช่วงชน้ั ทางสงั คม 3-15
ทำ� ใหม้ เี อกลกั ษณแ์ ละสญั ลกั ษณแ์ สดงใหป้ รากฏ เชน่ มอี าคาร สถานทแี่ ละเครอื่ งหมายตา่ งๆ ลกั ษณะของ
สถาบันสังคมมี 3 ลักษณะ ได้แก่ 1) ลักษณะโดยทว่ั ไป 2) ลักษณะสำ� คัญ และ 3) ลกั ษณะอื่นๆ

2.1 ลักษณะโดยทั่ว ๆ ไปของสถาบันสังคม มีดังน้ี (ณรงค์ เสง็ ประชา, 2537, น. 109)
2.1.1 มีลักษณะเป็นนามธรรมเพราะเป็นกลุ่มบรรทัดฐานของสังคมที่ใช้ในการกระท�ำตาม

หน้าที่หลักของสถาบนั
2.1.2 มีลักษณะคงทนถาวร เพราะสถาบันจะคงอยู่ (Institutions Endure) สถาบนั จะอยู่

ตลอดแม้จะมกี ารเปลีย่ นแปลงแต่กม็ กั จะเปน็ ไปอย่างชา้ ๆ แต่ตวั สถาบันมั่นคงอย่เู ช่นเดิม การสงั เกตการ
เปลย่ี นแปลงจะตอ้ งใชเ้ วลา เวลาเปน็ สว่ นสำ� คญั เกย่ี วกบั การเปลยี่ นแปลงทางสงั คมถา้ การเปลย่ี นแปลงเปน็
ไปอยา่ งรวดเรว็ เรากจ็ ะเหน็ ผลไดใ้ นชว่ั อายขุ องเราเอง แตถ่ า้ การเปลย่ี นแปลงมลี กั ษณะคอ่ ยเปน็ คอ่ ยไปจะ
ทำ� ใหส้ งั เกตเหน็ ไดย้ าก จนกวา่ ผลการเปลยี่ นแปลงจะปรากฏออกมาและคงอยใู่ นสงั คม ในทกุ สงั คมบคุ คล
จะมแี นวโนม้ เปน็ ผู้กอ่ ให้เกดิ การตอ่ ตา้ นการเปลีย่ นแปลงของสถาบนั เพราะสว่ นใหญ่จะเหน็ ว่าการกระทำ�
ตา่ งๆ ของสถาบนั นนั้ ถกู ตอ้ งเสมอและอตั ราการเปลยี่ นแปลงของสถาบนั ในสงั คมอตุ สาหกรรมจะมมี ากและ
เปน็ ไปอย่างซับซ้อน

2.1.3 ประกอบด้วยสัญลักษณ์เพื่อเป็นเครื่องมือยึดเหน่ียวของสมาชิกให้ยึดม่ันในสถาบัน
สญั ลกั ษณ์ เชน่ ธง พระพทุ ธรปู นอกจากนส้ี ถาบนั ยงั ประกอบดว้ ยการดำ� เนนิ การทเี่ ปน็ ระเบยี บ ในสถาบนั
มีการด�ำเนินการซ่ึงจัดวางไว้เพ่ือให้บรรุถึงผลส�ำเร็จในหน้าที่ประโยชน์เบื้องต้นในสังคมนั้น รวมทั้ง
การดำ� เนนิ การนนั้ จะตอ้ งเปน็ ทพี่ งึ พอใจของคนในสงั คม และจะตอ้ งอยไู่ ดน้ านเพอื่ จะไดต้ อบสนองตอ่ ความ
จำ� เปน็ ทจี่ ะตอ้ งมสี ถาบนั ซงึ่ แตล่ ะสถาบนั ในสงั คมจะมกี ารดำ� เนนิ การทแ่ี ตกตา่ งกนั แตห่ นา้ ที่ ประโยชนข์ อง
สถาบนั จะตอ้ งอยูไ่ ดน้ านใหค้ วามสนใจแก่สมาชกิ ของสงั คมมากมาย เชน่ สถาบนั ครอบครวั ศาสนา การ
ศกึ ษา ฯลฯ

2.1.4 ประกอบดว้ ยพฤตกิ รรมตา่ งๆ ภายในสถาบนั และเปน็ พฤตกิ รรมลกั ษณะสว่ นรวมโดย
ทั่วไปมิใช่พฤติกรรมทางบุคคลหนึ่งหรือบุคคลใดโดยเฉพาะ ส่วนพฤติกรรมหลักจะแสดงให้ปรากฏจาก
การกระทำ� หรือการแสดงออกของสมาชกิ เช่น การเคารพบูชา การสอน การเชือ่ ฟงั

2.1.5 มอี ดุ มการณ์ เช่น มีความเป็นเลิศทางวชิ าการ
2.1.6 ประกอบดว้ ยสงิ่ ของท่ีใช้ประโยชนเ์ พ่อื ประกอบกจิ กรรมต่างๆ
2.1.7 ประกอบด้วยบคุ ลากรทีม่ สี ถานภาพตา่ งๆ ทจี่ ะดำ� เนินงานของสถาบนั
2.2 ลักษณะส�ำคัญของสถาบันสังคม มีดังน้ี
2.2.1 ความแท้จริงภายนอก (External Reality) หมายถงึ วา่ สถาบนั สงั คมเปน็ สง่ิ ทอ่ี ยนู่ อก
ตัวมนุษย์ จงึ มลี ักษณะเปรยี บไดก้ ับสังคมต่างๆ เช่น บา้ น สง่ิ ของ เคร่อื งใช้ ฯลฯ เพราะสถาบันสงั คมเป็น
ปจั จยั ส�ำคญั ทก่ี ำ� หนดพฤติกรรมของมนษุ ย์
2.2.2 ภาวะวัตถุวิสัย (Objectivity) หมายความว่าสถาบนั สังคมเปน็ เกณฑก์ ลางทยี่ อมรบั
กันทั่วไปโดยสมาชกิ ของสังคมจำ� นวนมากว่าเปน็ ส่งิ ทเี่ หมาะสมดงี าม จงึ ควรยึดไว้เปน็ หลักในการปฏิบตั ิ
2.2.3 อ�ำนาจบังคับ (Coerciveness) หมายความวา่ สถาบนั สงั คมมีอำ� นาจบงั คบั บงั คับให้
ปฏบิ ตั ติ ามแบบแผนของสถาบัน เชน่ สถาบนั ศาสนาบงั คับให้คนไหว้พระ ถอื ศลี หา้ มสตรถี กู ต้องตวั พระ
ใหต้ ักบาตรทำ� บุญ