Page 28 - สังคมมนุษย์
P. 28
3-18 สังคมมนษุ ย์
เร่ืองท่ี 3.1.3
ประเภทสถาบันสังคม และสถาบันท่ีส�ำคัญของสังคมไทย
เมอ่ื สถาบันสังคม คือ แบบแผนพฤตกิ รรม หรอื แผนของการคดิ การกระทำ� ในเรอ่ื งตา่ งๆ ท่ีสำ� คัญ
ที่สังคมจะต้องจัดการหรือท�ำหน้าท่ีเพื่อการคงอยู่ของสังคม แต่ละสังคมมักจะมีจ�ำนวนสถาบันสังคม
ไมเ่ ทา่ กนั ขน้ึ อยกู่ บั เทคโนโลยขี องสงั คม สว่ นการจดั ประเภทของสถาบนั สงั คมสามารถทำ� ไดห้ ลายวธิ ดี ว้ ย
กันแต่ในที่น้ีจะขอเสนอการแบ่งสังคมตามระดับการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (สุวิทย์ ไทยวัฒน์ และสุดจิต
เจนนพกาญจน,์ 2548, น. 47) โดยได้จัดสงั คมไว้ 3 ประเภท คือ สังคมด้อยพัฒนา สงั คมกำ� ลังพัฒนา
สงั คมท่ีพฒั นาแลว้ โดยมสี าระส�ำคัญดงั น้ี
1. ประเภทสถาบันสังคม
สังคมด้อยพัฒนา หรือสังคมท่ีไม่มีตัวอักษรใช้เป็นสังคมท่ีมีเทคโนโลยีตํ่า จะมีจ�ำนวนสถาบัน
สังคมน้อยมาก ส่วนมากมักจะมีสถาบันสังคมที่ส�ำคัญเพียงสถาบันเดียว คือ สถาบันครอบครัวและ
เครือญาติ
สังคมก�ำลังพัฒนา เป็นสังคมท่ีมีระดับเทคโนโลยีระดับปานกลาง ส่วนมากจะมีสถาบันสังคม
พื้นฐานทสี่ �ำคญั 5 สถาบัน ได้แก่ สถาบันครอบครวั สถาบันเศรษฐกิจ สถาบนั ศาสนา สถาบนั การเมือง
การปกครอง และสถาบันการศึกษา
สังคมท่ีพัฒนาแล้ว หรือสังคมอุตสาหกรรมเป็นสังคมท่ีมีระดับเทคโนโลยีระดับสูงจะมีสถาบัน
สังคมจ�ำนวนมาก นอกจากสถาบันพื้นฐาน 5 สถาบันแล้วจะมีสถาบันสังคมอื่นๆ ท่ีส�ำคัญและจ�ำเป็น
เพ่ิมขึ้นมาอีก ได้แก่ สถาบันอนามัย สถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันภาษาและการส่ือสาร
สถาบนั คมนาคมและการขนส่งและสถาบันนนั ทนาการ
สถาบันสังคมอาจจะเกิดเพิ่มขึ้นในสังคม ถ้าสังคมน้ันๆ มีภาระหน้าท่ีมากขึ้นและสถาบันสังคม
ต่างๆ ท่ีมีอยู่ไม่สามารถรับภาระหน้าที่และท�ำให้เกิดผลดีได้ สังคมอาจก�ำหนดให้มีสถาบันใหม่ขึ้นมา
ท�ำหน้าท่ีนัน้ ๆ ได้
จะเห็นได้ว่าสถาบันสังคมน้ันมีมากมาย แต่ในท่ีนี้จะขอกล่าวถึงสถาบันทางสังคม ในแนวของ
สงั คมวิทยาซ่งึ จะเป็นพื้นฐานส�ำคญั ตอ่ ความอย่รู อดและความเจรญิ เตบิ โตของสังคม รวมท้ังสถาบนั สงั คม
ท่ีเกิดขึ้นในสังคมตามภาระหน้าท่ีท่ีมีมากข้ึน รวมทั้งสังคมท่ีมีระดับเทคโนโลยีระดับสูง รวม 10 สถาบัน
ไดแ้ ก่ สถาบนั ครอบครวั สถาบนั เศรษฐกจิ สถาบนั ศาสนา สถาบนั การเมอื งการปกครอง สถาบนั การศกึ ษา
สถาบันอนามัย สถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันภาษาและการสื่อสาร สถาบันคมนาคมและ
การขนส่ง และสถาบันนนั ทนาการ โดยแต่ละสถาบันมสี าระส�ำคญั สรปุ ได้พอสงั เขปดังนี้
1.1 สถาบันครอบครัว หมายถึง กลุ่มของบรรทัดฐานทางสังคมที่ใช้ในการก�ำหนดรูปแบบของ
ความสมั พนั ธข์ องสมาชกิ ในครอบครวั เชน่ บรรทดั ฐานเกย่ี วกบั การสมรส การเลย้ี งดบู ตุ ร การหยา่ รา้ งและ
เรือ่ งอื่นๆ ที่เกยี่ วข้องกบั ครอบครัวและเครอื ญาติทัง้ หมด (ศิรริ ัตน์ แอดสกลุ , 2555, น. 141)
