Page 16 - สังคมมนุษย์

4-6 สงั คมมนษุ ย์
1. วถิ ปี ระชาหรอื วถิ ชี าวบา้ น (Folkways) ซงึ่ กค็ อื สง่ิ ทมี่ นษุ ยเ์ ราปฏบิ ตั จิ นเคยชนิ เชน่ การสวม

รองเทา้ สวมเสอ้ื ผา้ เปน็ ตน้ หากผใู้ ดฝา่ ฝนื ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามวถี ปี ระชา ความรนุ แรงหรอื ผลกระทบทมี่ ตี อ่ สงั คม
กม็ ีน้อย

2. จารีต (Mores) ซึ่งเป็นบรรทัดฐานท่ีมีกฎศีลธรรมเข้ามาเก่ียวข้องด้วย เป็นกฎของสังคมท่ี
กำ� หนดว่าการกระทำ� ใดถกู การกระท�ำใดผิด การกระท�ำอย่างไรจงึ จะเรียกวา่ ท�ำดี อยา่ งไรเรยี กว่าชว่ั เชน่
ความกตัญญูรคู้ ุณและตอบแทนผมู้ บี ญุ คณุ เป็นต้น

หากผใู้ ดฝา่ ฝนื ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามจารตี จะถกู ลงโทษจากสงั คม เชน่ การเลกิ คบคา้ สมาคม การประณาม
เหยียดหยาม เปน็ ตน้

3. กฎหมาย ถึงแม้จะมีวิถีประชาและจารีตแล้วก็ตาม แต่สังคมต้องมีกฎหมายด้วยเช่นกัน
เนอื่ งจากสังคมมคี วามสลับซับซ้อนมากย่งิ ขึน้ ท�ำใหว้ ิถีประชาและจารีตไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมของ
คนได้อย่างทั่วถึง และท่ีส�ำคัญกฎหมายมีสภาพบังคับและมีบทลงโทษท่ีชัดเจน ส�ำหรับผู้ท่ีฝ่าฝืนหรือไม่
ปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย ซง่ึ แตกตา่ งจากวถิ ปี ระชาและจารตี ทอ่ี าจจะยงั ไมม่ สี ภาพบงั คบั และบทลงโทษทชี่ ดั เจน
เท่ากับกฎหมาย

สว่ นภาวะไร้ระเบยี บหรอื การเสียระเบียบของสงั คม น้ัน ในภาษาองั กฤษใชค้ ำ� วา่ “Social dis-
organization” หมายถงึ ความระสำ�่ ระสาย การขาดตอน การขดั กนั หรอื การขาดสมานฉนั ท์ ภายในกลมุ่
สังคมหนึ่งหรือในสังคมหน่ึง ซึ่งมีผลกระทบกระเทือนต่อวิถีชีวิตตามความเคยชิน ต่อสถาบันสังคม หรือ
ต่อการควบคุมทางสังคม ท�ำให้ชีวิตสังคมไม่อาจด�ำเนินไปได้อย่างราบรื่น ถ้าหากไม่มีการปรับปรุงแก้ไข
เรื่องส�ำคัญบางเร่ืองที่เก่ียวข้อง โดยที่ชีวิตสังคมจะต้องมีการเปล่ียนแปลงและมีพลังบางอย่างขัดแย้งกัน
เสมอ การเสยี ระบบจงึ เปน็ เรอื่ งทพี่ บในทกุ สงั คม จะตา่ งกนั ตรงทจ่ี ะมมี ากหรอื นอ้ ยเทา่ นนั้ อยา่ งไรกด็ ี การ
เสียระเบียบในสังคมมักจะใช้ในกรณีที่พลังที่ก่อให้เกิดความปั่นป่วนวุ่นวายมีความรุนแรงกว่าพลังท่ีก่อให้
เกิดเสถียรภาพ หรือเป็นอันตรายแก่พลังนี้ ในสภาพสังคมท่ีเสียระบบ กระบวนการควบคุมทางสังคมจะ
ท�ำงานไม่ได้ผล คนจะเสื่อมคลายความเช่ือในกฎหมาย ขนบธรรมเนียม ประเพณี สถาบันตลอดจนตัว
บุคคลที่มีอ�ำนาจมาแต่เดิม ผลประโยชน์และความคิดเห็นของคนกลุ่มต่างๆ อาจจะขัดแย้งกันการ
เปลี่ยนแปลงทางสังคมท่ีเกิดขึ้นท�ำให้คนแตกแยกออกเป็นสองฝ่าย คือ ฝ่ายท่ีต้องการรักษาสถานะเดิม
และฝ่ายที่ต้องการเปล่ียนแปลง ความคิดเห็นท่ีแตกต่างกันนี้ท�ำให้เกิดความแตกแยกในสังคม และแสดง
ให้เหน็ ปัญหาความเสยี ระบบทางสงั คม (พจนานุกรมศัพทส์ ังคมวทิ ยา ฉบับราชบัณฑติ ยสถาน, 2532, น.
343)

หรือกค็ ือ การท่สี ังคมไมส่ ามารถท�ำใหส้ มาชกิ ของสงั คมปฏบิ ตั ิตามระเบียบวิธีที่สงั คม ก�ำหนดไว้
ใหต้ ามบทบาทหน้าทข่ี องแต่ละคน (พทั ยา สายห,ู 2544, น. 195) ซึ่งส่งผลกระทบตอ่ สงั คมท�ำให้สงั คม
เกดิ ความไร้ระเบยี บ และสง่ ผลตอ่ บุคคลท่ีอาศัยอยใู่ นสงั คมนน้ั ๆ

จากความหมายของพฤติกรรมเบ่ียงเบนและภาวะไร้ระเบียบ จะพบว่า มีความใกล้เคียงกันมาก
แตพ่ ฤตกิ รรมเบ่ยี งเบนนนั้ อาจจะมคี วามแตกตา่ งจากภาวะไรร้ ะเบียบ ดงั น้ี